Bài 49. Cơ quan phân tích thị giác

*Nêu cấu tạo hệ thần kinh sinh dưỡng , chức năng ?
* Trình bày sự giống nhau và khác nhau về mặt cấu trúc và chức năng giữa 2 phân hệ giao cảm và đối giao cảm trong hệ thần kinh sinh dưỡng

*Nêu cấu tạo hệ thần kinh sinh dưỡng , chức năng ?

Hệ thần kinh sinh dưỡng : Trung ương( trong chất xám ở vỏ não , trụ não và sừng bên tuỷ sống ) và Ngoại biên : Dây thần kinh , hạch thần kinh .
-Phân hệ thần kinh giao cảm và đối giao cảm có tác dụng đối lập nhau đối với hoạt động của các cơ quan sinh dưỡng
-Nhờ tác dụng đối lập đó mà hệ thần kinh sinh dưỡng điều hòa được hoạt động của các cơ quan nội tạng



* Trình bày sự giống nhau và khác nhau về mặt cấu trúc và chức năng giữa 2 phân hệ giao cảm và đối giao cảm trong hệ thần kinh sinh dưỡng

- Hệ thần kinh sinh dưỡng gồm :
+ Phân hệ thần kinh giao cảm: Có trung ương nằm ở chất xám thuộc sừng bên tuỷ sống ( đốt sống tuỷ ngực I đến đốt thắt lưng III ). Các Nơ ron trước hạch đi tới chuỗi hạch giao cảm nằm gần tuỷ sống và tiếp cận với nơ ron sau hạch .
+Phân hệ thần kinh đối giao cảm: Có trung ương là các nhân xám trong trụ não và đoạn cùng của tuỷ sống . Các nơ ron trước hạch đi tới các hạch đối giao cảm ( nằm cạnh cơ quan ) để tiếp cận các nơ ron sau hạch . Các sợi trước hạch của cả hai phân hệ đều có bao miêlin , còn các sợi sau hạch không có bao miêlin .

Bài 49: CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
I. Cơ quan phân tích :


HS tìm hiểu thông tin SGK trả lời câu hỏi :
+ Một cơ quan phân tích gồm những thành phần nào ?
+Ý nghĩa của cơ quan phân tích đối với cơ thể ?
+ Phân biệt cơ quan thụ cảm với cơ quan phân tích

Cá nhân


Một cơ quan phân tích gồm những thành phần nào ?

* Cơ quan phân tích gồm : cơ quan thụ cảm , dây thần kinh , bộ phận phân tích ( ở trung ương )
* Ý nghĩa : Giúp cơ thể nhận biết được tác động của môi trường
II.Cơ quan phân tích thị giác


+ Cơ quan phân tích thị giác gồm những thành phần nào ?
- HS nghiên cứu cấu tạo cầu mắt hình 49.1 , 49.2 và trên mô hình làm bài tập điền từ trang 156


* Cơ quan phân tích thị giác gồm :
+ Cơ quan thụ cảm la �màng lưới trong cầu mắt .
+ Dây thần kinh thi giác ( dây số II )
+ Bộ phận phân tích , trung ương (Vùng thần kinh thị giác ở thuỳ chẩm của vỏ đại não )

1. Cấu tạo cầu mắt
a. Cấu tạo ngoài :



- HS quan sát hình 49.1 và quan sát mô hình mắt nêu hình dạng ngoài , vị trí cấu tạo ngoài của mắt ?


* Cấu tạo ngoài :

- Hình dạng ngoài : Hình cầu .
- Vị trí : Cầu mắt nằm trong hốc xương sọ, phía ngoài có lông mi,lông mày bảo vệ và có tuyến lệ làm cho mắt không bị khô.
b. Cấu tạo trong cầu mắt
Màng lưới
Lòng đen
Lỗ đồng tử
Thuỷ dịch
Bài tập điền từ
Cầu mắt nằm trong hốc mắt của xương sọ , phía ngoài được bảo vệ bởi các mi mắt ,lông mày và lông mi nhờ tuyến lệ luôn tiết nước mắt làm mắt không bị khô . Cầu mắt vận động được là nhờ ........... Cầu mắt gồm 3 lớp : Lớp ngoài cùng là ......... có nhiệm vụ bảo vệ phần trong của cầu mắt . Phía trước màng cứng là màng giác trong suốt để ánh sáng đi qua vào trong cầu mắt : tiếp đến là lớp .............có nhiều mạch máu và các tế bào sắc tố đen tạo thành một phòng tối trong cầu mắt ( như phòng tối của máy ảnh ); lớp trong cùng là..........., trong đó chứa ............, bao gồm hai loại tế bào : Tế bào nón và tế bào que
Cơ vận động mắt
Màng cứng
Màng mạch
Màng lưới
Tế bào thụ cảm thị giác

b. Cấu tạo trong cầu mắt gồm :

- Màng bọc :
+ Màng cứng ngoài có chức năng bảo vệ: Phía trứơc là màng giác trong suốt cho ánh sáng đi qua .
+ Màng mạch ở giữa có nhiều mạch máu và các tế bào sắc tố đen tạo lòng đen ở phía trước.
+ Màng lưới trong cùng : Tế bào nón , tế bào que
- Môi trường trong suốt
+ Thủy dịch
+Thể thủy tinh
+ Dịch thủy tinh
2.Cấu tạo của màng lưới
HS quan sát hình 49.3
Nghiên cứu thông tin
SGK nêu được cấu tạo
màng lưới
-HS quan sát nêu sự
khác nhau tế bào nón
và tế bào que trong mối
quan hệ với thần kinh
thị giác ?

Hình 49.3 . Sơ đồ cấu tạo màng lưới :
* Cấu tạo của màng lưới:
- Màng lưới : Cơ quan thụ cảm thị giác gồm các tế bào thụ cam� :
+ Tế bào nón : Tiếp nhận kích thích ánh sáng mạnh và màu sắc
+ Tế bào que : Tiếp nhận kích thích ánh sáng yếu
- Điểm vàng : Là nơi tập trung tế bào nón
- Điểm mù: Là nơi đi ra của các sợi trục các tế bào thần kinh . Không có tế bào thụ cảm thị giác.
- > A�nh của vật rơi vào điểm vàng mới nhìn rõ .

3. Sự tạo ảnh ở màng lưới :



f
Vị trí A
Vị trí B
Vị trí B
f
f
1
1
2

Sự tạo ảnh ở màng lưới :
* Ta nhìn được là nhờ các tia sáng phản chiếu từ vật tới mắt qua màng giác, thể thuỷ tinh, dịch thuỷ tinh, tới màng lưới .
* Nhờ sự điều tiết của thể thuỷ tinh ( như một thấu kinh hội tụ), cho ảnh rõ nét trên màng lưới tại điểm vàng .
* Đồng thời ánh sáng tới màng lưới, sẽ kích thích các tế bào thụ cảm ở đây và truyền về trung ương thần kinh(vùng thị giác )để phân tích cho ta nhận biết được chính xác về độ lớn hình dạng, màu sắc của vật .
Hãy chọn câu trả lời đúng :
1.Lỗ đồng tử của mắt còn gọi là:
a. Màng lưới b. con ngươi c. lòng đen .
2. Nhờ đâu mà mắt không bị khô:
a. Tuyến lệ b. dịch thuỷ tinh c. thuỷ tinh thể .
3. Tế bào nào hoạt động chủ yếu về ban ngày?
a. Tế bào nón b. tế bào que c. Cả a,b .
4. Tế bào nào hoạt động chủ yếu về ban đêm ?
a. Tế bào nón b. tế bào que c. Cả a,b .
5. Vì sao ảnh rơi vào điểm vàng thì nhìn rõ ?
a. Điểm vàng tập trung nhiều tế bào nón .
b. Điểm vàng tập trung nhiều tế bào que .
c. Cả a,b

b
a
a
b
a

Học bài và làm bài tập .
Tìm hiểu tật cận thị, viễn thị và một số bệnh về mắt