Bài 49. Cơ quan phân tích thị giác

SINH HỌC 8
BÀI 49:
CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
Giáo viên: Đào Thị Ph. Mai













BÀI 49:
CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
I. CƠ QUAN PHÂN TÍCH
4
2
Cơ quan thụ cảm
Dây thần kinh (hướng tâm)
Bộ phận phân tích ở trung ương
1
3
Gồm: bộ phân trung ương, dây thần kinh và cơ quan thụ cảm
Cơ quan thụ cảm
Cơ quan phân tích ở trung ương
Dây thần kinh
(Dây truyền hướng tâm)
(Tiếp nhận kích thích từ môi trường)
(Phõn tớch nh?ng kớch thớch, giỳp nh?n bi?t nh?ng tỏc d?ng c?a mụi tru?ng )
Phân biệt cơ quan thụ cảm và cơ quan phân tích ở trung ương?
Cơ quan phân tích có ý nghĩa gì đối với cơ thể?
- Giúp cơ thể nhận biết được những tác động của môi trường.
CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
I. CƠ QUAN PHÂN TÍCH
- Gồm: + Cơ quan thụ cảm
+ Dây thần kinh
+ Bộ phận phân tích ở trung ương
- Vai trò: Giúp cơ thể nhận biết các tác động của môi trường.
CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
I. CƠ QUAN PHÂN TÍCH
II. CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
8
Hãy quan sát tranh và nghiên cứu thông tin SGK, điền các cụm từ thích hợp vào các chữ số 1, 2, 3 ứng với các thành phần của cơ quan phân tích thị giác:
1
2
3
Tế bào thụ cảm thị giác
Dây thần kinh thị giác
Vùng thị giác ở thuỳ chẩm
Cơ quan phân tích thị giác gồm những thành phần nào?
CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
I. CƠ QUAN PHÂN TÍCH
II. CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
Gồm: Tế bào thụ cảm thị giác (ở cầu mắt), dây thần kinh thị giác, vùng thị giác ở thuỳ chẩm.
1. Cấu tạo của cầu mắt
Cầu mắt nằm trong hốc mắt của xương sọ, phía ngoài được bảo vệ bởi các mi mắt, lông mày và lông mi nhờ tuyến lệ luôn tiết ra nước mắt nên làm mắt không bị khô .
Cầu mắt vận động được là nhờ……..…………………………
Các cơ vận động mắt
1. Cấu tạo của cầu mắt
Màng cứng
Màng mạch
Màng lưới
Màng giác
Cầu mắt gồm 3 lớp (Màng bọc):
Lớp ngoài cùng là (1).……………có nhiệm vụ bảo vệ phần trong của cầu mắt.
Phía trước màng cứng là màng giác trong suốt để ánh sáng đi qua vào trong cầu mắt;
Tiếp đến là lớp(2)………………. Có nhiều mạch máu và các tế bào sắc tố đen tạo thành một phòng tối trong cầu mắt. Lớp trong cùng là (3)………...
trong đó có chứa (4)....
.....................................................
bao gồm 2 loại: Tế bào nón và tế bào que.
Màng cứng
Màng mạch
Màng lưới
Các tế bào thụ cảm thị giác
1. Cấu tạo của cầu mắt
12
Màng cứng
Màng mạch
Màng lưới
* Ba lớp màng:
+ Màng mạch
+ Màng lưới
+ Màng cứng
1. Cấu tạo của cầu mắt
13
6
5
4
-Thuỷ dịch
- Thể thuỷ tinh
Dịch thuỷ tinh
1. Cấu tạo của cầu mắt
* Môi trường trong suốt:
+ Thuỷ dịch
+ Thể thuỷ tinh
+ Dịch thuỷ tinh
CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
I. CƠ QUAN PHÂN TÍCH
II. CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
1. Cấu tạo của cầu mắt
* Ba lớp màng:
+ Màng mạch
+ Màng lưới
+ Màng cứng
* Môi trường trong suốt:
+ Thuỷ dịch
+ Thể thuỷ tinh
+ Dịch thuỷ tinh
CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
I. CƠ QUAN PHÂN TÍCH
II. CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
1. Cấu tạo của cầu mắt
2. Cấu tạo của màng lưới
16
Màng cứng
Màng mạch
Màng lưới
Hãy quan sát hình và đọc thông tin về cấu tạo của màng lưới để trả lời các câu hỏi sau:
Màng lưới có các loại tế bào nào?
Màng lưới có một số loại tế bào như: tế bào nón, tế bào que, tế bào thần kinh thị giác, tế bào hai cực, tế bào liên lạc ngang …
Màng lưới

Nghiên cứu thông tin SGK, quan sát hình và nêu chức năng của tế bào nón và tế bào que?
+ Tế bào nón: Tiếp nhận kích thích ánh sáng mạnh và màu sắc.
+ Tế bào que: Tiếp nhận ánh sáng yếu.
18
Tế bào que
Tế bào nón
Tế bào liên lạc ngang
Tế bào hai cực
Tế bào thần kinh thị giác
Quá trình cảm nhận hình ảnh của cơ quan phân tích thị giác
Dây thần kinh thị giác
Vùng thị giác ở thuỳ chẩm
Ánh sáng phản chiếu từ vật qua….…………………............tới màng lưới tạo ảnh thu nhỏ và ngược sẽ kích thích các ……………….......làm xuất hiện xung thần kinh truyền về vùng …………….ở thuỳ chẩm của đại não cho ta cảm nhận về hình ảnh của vật.
Hãy chọn các cụm từ: tế bào thụ cảm; thị giác; môi trường trong suốt điền vào chỗ trống cho phù hợp
tế bào thụ cảm
môi trường trong suốt
thị giác
2.Cấu tạo của màng lưới

20
- Mỗi tế bào nón liên hệ với một tế bào thần kinh thị giác.
Tại điểm vàng mỗi tế bào nón liên hệ với bao nhiêu tế bào thần kinh thị giác?
21
Tại điểm vàng bao nhiêu tế bào que liên hệ với 1 tế bào thần kinh thị giác?
- Nhiều tế bào que mới liên hệ được với một tế bào thần kinh thị giác.
22
Vì sao ảnh của vật hiện trên điểm vàng lại nhìn rõ nhất?
+ Các tế bào nón tập trung nhiều nhất.
+ Mỗi tế bào nón liên hệ với một tế bào thần kinh thị giác.
+ Nhiều tế bào que mới liên hệ được với một tế bào thần kinh thị giác.
*Tại điểm vàng:
Tế bào sắc tố
Tế bào que
Tế bào nón
Tế bào liên lạc ngang
Tế bào hai cực
Tế bào thần kinh thị giác
CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
I. CƠ QUAN PHÂN TÍCH
II. CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
1. Cấu tạo của cầu mắt
2. Cấu tạo của màng lưới
+ Tế bào nón: Tiếp nhận kích thích ánh sáng mạnh và màu sắc.
+ Tế bào que: Tiếp nhận ánh sáng yếu.
+ Điểm vàng: Nơi tập trung chủ yếu các tế bào nón.
+ Điểm mù: Nơi không có tế bào thụ cảm thị giác.

Vì sao ảnh của vật hiện lên điểm vàng lại nhìn rõ nhất?
Điểm vàng
Điểm vàng là nơi tập trung nhiều tế bào nón. Tại đây, mỗi chi tiết của ảnh được một tế bào nón tiếp nhận và được truyền về não qua từng tế bào thần kinh riêng rẽ.
Mắt trái bổ ngang
CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
I. CƠ QUAN PHÂN TÍCH
II. CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
1. Cấu tạo của cầu mắt
2. Cấu tạo của màng lưới
3. Sự tạo ảnh ở màng lưới
3.Sự tạo ảnh ở màng lưới

Điểm vàng
Màng lưới
Mắt trái bổ ngang
Mời các em quan sát hình kết quả thí ngiệm sau:
3.Sự tạo ảnh ở màng lưới
1
2
F
A
B
F
B
ảnh ngược,
nhỏ, rõ
ảnh ngược,
Lớn hơn, mờ
F
ảnh ngược,
Lớn, rõ
1
1
2
1
1
3.Sự tạo ảnh ở màng lưới
2
Tại sao khi trời tối ta không nhìn rõ ảnh của vật?
Khi trời tối ánh sáng từ vật không đủ phản chiếu vào mắt.
Trong khi tiếp nhận các ánh sáng yếu lại là các tế bào que nên ta không thấy rõ ánh sáng và màu sắc của vật.
Tại sao khi chăm chú quan sát vật thì lại nhìn thấy rõ?
Khi chăm chú quan sát do sự điều tiết của lỗ đồng tử mà thu toàn bộ hình ảnh của vật.
3.Sự tạo ảnh ở màng lưới

Qua các thí nghiệm em có thể rút ra kết luận gì về vai trò của thể thuỷ tinh trong cầu mắt?
Khi vật tiến lại gần, mắt phải điều tiết để thể
thuỷ tinh phồng lên kéo ảnh về phía trước cho ảnh
rơi đúng trên màng lưới giống với khi thay thấu kính
có độ hội tụ lớn (dày và cong hơn) để ảnh rơi vào đúng màn ảnh cho ảnh rõ
3.Sự tạo ảnh ở màng lưới

Vậy sự tạo ảnh ở màng lưới diễn ra như thế nào?
Khi các tia sáng phản chiếu từ vật qua thể thủy tinh tới màng lưới tạo nên ảnh thu nhỏ lộn ngược sẽ tác động lên các tế bào thụ cảm thị giác làm xuất hiện luồng thần kinh theo dây thần kinh thị giác về vùng vỏ não ở thùy chẩm cho ta cảm nhận về hình ảnh của vật.
CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
I. CƠ QUAN PHÂN TÍCH
II. CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
1. Cấu tạo của cầu mắt
2. Cấu tạo của màng lưới
3. Sự tạo ảnh ở màng lưới
- Khi các tia sáng phản chiếu từ vật qua thể thủy tinh tới màng lưới tạo nên một ảnh thu nhỏ lộn ngược sẽ tác động lên các tế bào thụ cảm thị giác làm xuất hiện luồng thần kinh theo dây thần kinh thị giác về vùng vỏ não ở thùy chẩm cho ta cảm nhận về hình ảnh của vật.
- Vai trò của thể thủy tinh: Như một thấu kính hội tụ có khả năng điều tiết để nhìn rõ vật.
32
TRÒ CHƠI
Ngôi sao may mắn!
Luật chơi :
L?p chia l�m 2 d?i: A v� B. G?m 6 ngụi sao khỏc m�u. L?n lu?t m?i d?i ch?n m?t ngụi sao d? tr? l?i, trong dú cú m?t ngụi sao may m?n, n?u d?i n�o tr? l?i sai thỡ d?i khỏc tr? l?i thay v� ghi di?m c?a d?i dú. D?i n�o nhi?u di?m d?i dú th?ng.
(M?i cõu h?i th?i gian suy nghi 10 giõy)
33
Ngôi sao may mắn
1
4
6
5
3
2
34
5
®iÓm
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Thành phần của một cơ quan phân tích gồm:
A. Cơ quan thụ cảm, dây thần kinh.
B. Cơ quan thụ cảm.
C. Bộ phận phân tích ở trung ương.
D. Cả A và C.
Đáp án: D
Hết giờ
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
35
10
®iÓm

Dỏp ỏn: C
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Bộ phận nào sau đây có khả năng điều tiết
giúp ta nhìn rõ vật ở xa hay gần?
A. Màng mạch C. Thể thuỷ tinh
B. Lỗ đồng tử D. Màng lưới
Hết giờ
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
36
Ngôi sao may mắn
B?N DU?C THU?NG 7 DI?M
V� M?T TR�NG V? TAY C?A C�C B?N
37
8
®iÓm
Dỏp ỏn A
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Điểm vàng có đặc điểm:
A : Là nơi tập trung chủ yếu các tế bào nón
B : Là nơi tập trung các tế bào que.
C : Là nơi đi ra của các dây thần kinh.
D : Là nơi không có tế bào thụ cảm thị giác.
Hết giờ
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Thể thủy tinh trong cầu mắt có vai trò
A. điều chỉnh lượng ánh sáng đi vào cầu mắt.
B. điều tiết để nhìn rõ vật.
C. giúp ta cảm nhận màu sắc của vật.
D. dẫn truyền xung thần kinh về thùy chẩm.
38
9
®iÓm
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Đáp án: B
Hết giờ
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
39
6
®iÓm
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Nêu cấu tạo của cầu mắt?
Đáp án:
C?u m?t cú c?u t?o g?m: 3 l?p m�ng (m�ng c?ng, m�ng m?ch,
m�ng lu?i) v� mụi tru?ng trong su?t (thu? d?ch, th? thu? tinh,
d?ch thu? tinh).
Hết giờ
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
40
Dặn dò:
Học bài trong vở, trả lời câu hỏi 1, 2, 3, SGK.
Xem trước bài 50: Vệ sinh mắt. Xem kĩ mục I “các tật của mắt” và mục II “các bệnh của mắt”.
Sưu tầm tư liệu có liên quan đến các tật và bệnh của mắt.
BÀI HỌC KẾT THÚC
CHÚC QUÝ THẦY CÔ SỨC KHỎE,
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT