Bài 49. Cơ quan phân tích thị giác

Trình bày sự giống nhau và khác nhau về cấu trúc và chức năng giữa hai phân hệ giao cảm và phân hệ đối giao cảm?
KIỂM TRA BÀI CŨ:
Các nhân xám ở sừng bên tủy sống (đốt ngực I đến đốt thắt lưng III)
Các nhân xám ở trụ não và đoạn cùng tủy sống
Chuỗi hạch nằm gần cột sống (chuỗi hạch giao cảm) xa cơ
Hạch nằm gần cơ quan phụ trách
Bài 49: CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
I. Cơ quan phân tích:
-Một cơ quan phân tích gồm những thành phần nào?
-Ý nghĩa của cơ quan phân tích đối với cơ thể?
Nghiên cứu thông tin SGK tr155, thảo luận nhóm hoàn thành các câu hỏi sau?
-Gồm:
Cơ quan thụ cảm
Dây thần kinh
(Dẫn truyền hướng tâm)
Bộ phận phân tích ở trung ương
Giúp cơ thể nhận biết được tác động của môi trường
-Ý nghĩa:
II. Cơ quan phân tích thị giác:
-Phân biệt cơ quan thụ cảm với cơ quan phân tích?
-Cơ quan thụ cảm: Tiếp nhận các kích thích từ môi trường
-Cơ quan phân tích: Phân tích kích thích nhận được
Bài 49: CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
I. Cơ quan phân tích:
II. Cơ quan phân tích thị giác:
-Gồm:
+ Cơ quan thụ cảm thị giác
+ Dây thần kinh thị giác
+ Vùng thị giác (ở thùy chẩm)
1. Cấu tạo của cầu mắt:
Quan sát hình 49.1 và 49.2
Cơ quan phân tích thị giác gồm những thành phần nào?
Hình 49.1: Cầu mắt phải trong hốc mắt
Cầu mắt
Cơ vận động mắt
Dây thần kinh thị giác
Dịch thủy tinh
Màng cứng
Màng mạch
Màng lưới
Điểm mù
Dây thần kinh thị giác
Màng giác
Thủy dịch
Lỗ đồng tử
Lòng đen
Thể thủy tinh
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Hình 49.2: Sơ đồ cấu tạo cầu mắt
Hoàn thành bài tập điền từ sau:
Cầu mắt nằm trong hốc mắt của xương sọ, phía ngoài được bảo vệ bởi các mí mắt, lông mày và lông mi nhờ tuyến lệ luôn tiết nước mắt làm mắt không bị khô. Cầu mắt vận động được là nhờ .
……………………………….....
Cầu mắt gồm 3 lớp: lớp ngoài cùng là
………………………
có nhiệm vụ bảo vệ phần trong của cầu mắt. Phía trước của màng cứng là màng giác trong suốt để ánh sáng đi qua vào trong cầu mắt; tiếp đến là lớp
……………
…………..
có nhiều mạch máu và các tế bào sắc tố đen tạo thành một phòng tối trong cầu mắt (như phòng tối của máy ảnh); lớp trong cùng là
………………………,
trong đó chứa
……………………………………………
, bao gồm 2 loại tế bào: tế bào nón và tế bào que
cơ vận động mắt
màng cứng
màng
mạch
màng lưới
tế bào thụ cảm thị giác
Bài 49: CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
I. Cơ quan phân tích:
II. Cơ quan phân tích thị giác:
1. Cấu tạo của cầu mắt:
a. Màng bọc:
+ Màng cứng: phía trước là màng giác
+ Màng mạch: phía trước là lòng đen
+ Màng lưới: gồm tế bào nón và tế bào que
b. Môi trường trong suốt
+Thủy dịch
+Thể thủy tinh
+ Dịch thủy tinh
2. Cấu tạo của màng lưới:
Quan sát hình 49.3:
1. Tế bào sắc tố
2. Tế bào que
3. Tế bào nón
4. Tế bào liên lạc ngang
5. Tế bào hai cực
6. Tế bào thần kinh thị giác
Hướng đi của ánh sáng
Hình 49.3: Sơ đồ cấu tạo của màng lưới
Bài 49: CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
I. Cơ quan phân tích:
II. Cơ quan phân tích thị giác:
1. Cấu tạo của cầu mắt:
2. Cấu tạo của màng lưới:
-Tại sao ảnh của vật hiện lên điểm vàng lại nhìn rõ nhất, ảnh hiện lên điểm mù sẽ không thấy gì?




-Vì sao trời tối ta không nhìn rõ màu sắc của vật?
Màng lưới gồm:
+ Tế bào nón: Tiếp nhận kích thích ánh sáng mạnh và màu sắc
+Tế bào que: Tiếp nhận kích thích ánh sáng yếu
+Điểm vàng là nơi tập trung tế bào nón
+Điểm mù không có tế bào thụ cảm thị giác
Vào ban đêm chỉ có tế bào que hoạt động nhưng tế bào que chỉ nhận kích thích về ánh sáng chứ không tiếp nhận kích thích về màu sắc
Vì điểm vàng là nơi tập trung nhiều tế bào nón, mỗi chi tiết của ảnh được một tế bào nón tiếp nhận sao đó liên hệ với một tế bào thần kinh riêng rẽ. Còn điểm mù không có tế bào thụ cảm thị giác.
3. Sự tạo ảnh của màng lưới:
Bài 49: CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
I. Cơ quan phân tích:
II. Cơ quan phân tích thị giác:
1. Cấu tạo của cầu mắt:
2. Cấu tạo của màng lưới:
3. Sự tạo ảnh của màng lưới:
Khi đi từ phòng tối sang phòng có đèn sáng, em có cảm giác như thế nào? Mắt có biểu hiện gì?
Khi đi từ phòng có đèn sáng sang phòng tối, em có cảm giác như thế nào? Mắt có biểu hiện gì?
Cảm giác chói mắt, mắt nhíu lại
Cảm giác tối đen, mắt căng ra
→ Mắt có sự điều tiết
Quan sát hình 49.4 Sgk/tr.157, rút ra kết luận về vai trò của thể thủy tinh trong cầu mắt
F
|
Màn ảnh (Tượng trưng màng lưới)
ảnh ngược, nhỏ, rõ.
1
Vật ở vị trí A
F
|
ảnh ngược, lớn hơn nhưng mờ.
1
Vật ở vị trí B
F
|
ảnh ngược, lớn, rõ
2
Vật vẫn ở vị trí B
Trục mắt
Thấu kính tượng trưng cho thể thuỷ tinh
Vật ở vị trí A
(a)
(c)
(b)
Thể thủy tinh co dãn → ảnh của vật hiện trên điểm vàng → giúp ta nhìn rõ vật
Bài 49: CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
I. Cơ quan phân tích:
II. Cơ quan phân tích thị giác:
1. Cấu tạo của cầu mắt:
2. Cấu tạo của màng lưới:
3. Sự tạo ảnh của màng lưới:
Quan sát hình 49.4 Sgk/tr.157, rút ra kết luận về vai trò của thể thủy tinh trong cầu mắt
Nhờ có khả năng điều tiết của thể thủy tinh mà ta có thể nhìn vật ở xa hoặc gần
-Thể thủy tinh có thể điều tiết để nhìn rõ vật
Quan sát hình sau và trình bày quá trình tạo ảnh ở màng lưới
A
B
Bài 49: CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC
I. Cơ quan phân tích:
II. Cơ quan phân tích thị giác:
1. Cấu tạo của cầu mắt:
2. Cấu tạo của màng lưới:
3. Sự tạo ảnh của màng lưới:
-Thể thủy tinh có thể điều tiết để nhìn rõ vật
-Ánh sáng phản chiếu từ vật qua môi trường trong suốt tới màng lưới tạo nên một ảnh thu nhỏ lộn ngược → kích thích tế bào thụ cảm → dây thần kinh thị giác → vùng thị giác
Quan sát hình sau và trình bày quá trình tạo ảnh ở màng lưới
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Chọn câu trả lời đúng:
1. Dây thần kinh rời khỏi mắt tại vị trí:
a. Con ngươi
b. Màng giác
c. Điểm vàng
d. Điểm mù
Đáp án: d. Điểm mù
Dịch thủy tinh
Màng cứng
Màng mạch
Màng lưới
Điểm mù
Dây thần kinh thị giác
Màng giác
Thủy dịch
Lỗ đồng tử
Lòng đen
Thể thủy tinh
Hình 49.2: Sơ đồ cấu tạo cầu mắt
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Chọn câu trả lời đúng:
2. Các tế bào thụ cảm thị giác có ở:
a. Màng giác.
b. Màng mạch.
c. Màng lưới.
d. Màng cứng.
Đáp án: c. Màng lưới
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Chọn câu trả lời đúng:
3. Khi bụi lọt vào mắt, ta thường dụi mắt làm mắt đỏ lên. Bụi đã lọt vào phần nào của mắt?
a. Màng giác
b. Màng mạch
c. Màng cứng
d. Màng lưới
Đáp án: a. Màng giác
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Chọn câu trả lời đúng:
4. Cơ quan thụ cảm của cơ quan phân tích thị giác là:
a. Mắt
b. Thủy dịch, thủy tinh thể, dịch thủy tinh
c. Màng lưới
d. Các nơ ron hình nón, hình que ở màng lưới
Đáp án: c. Màng lưới