Bài 48. Mắt

Bạn Bình: Cậu có biết mỗi người
đều có 2 cái thấu kính
hội tụ hay không ?
Bạn Hoà : Mình có đâu?
Bạn Bình: Cậu cũng có đấy!
Bạn Hoà : A! Mình biết rồi?
I- Cấu tạo của mắt
1. Cấu tạo
Khi học môn Sinh học lớp 8 ta đã biết mắt có nhiều bộ phận. Để tìm hiểu lại cấu tạo của mắt ta cùng nghiên cứu hình sau :
Có hai bộ phận quan trọng nhất là thể thuỷ tinh và màng lưới
I- Cấu tạo của mắt
1. Cấu tạo
Mắt có hai bộ phận quan trọng nhất là thể thuỷ tinh và màng lưới
Thể thuỷ tinh là một thấu kính hội tụ bằng một chất trong suốt và mềm. Nó có thể phồng lên hay dẹt xuống khi cơ vòng đỡ nó bóp lại hay giãn ra làm cho tiêu cự của nó thay đổi.
Màng lưới là một màng ở đáy mắt, tại đó ảnh của vật mà ta nhìn thấy sẽ hiện lên rõ nét
I- Cấu tạo của mắt
1. Cấu tạo
2. So sánh mắt và máy ảnh
C1 Nêu nh?ng điểm giống nhau về cấu tạo gi?a con mắt và máy ảnh.
Thể thuỷ tinh đóng vai trò như bộ phận nào trong máy ảnh? Phim trong máy ảnh đón vai trò như bộ phận nào trong con mắt?
TL C1: Thể thuỷ tinh đóng vai trò như vật kính trong máy ảnh. Màng lưới trong con mắt đóng vai trò như phim trong máy ảnh
I- Cấu tạo của mắt
1. Cấu tạo
2. So sánh mắt và máy ảnh
II- sự điều tiết
Khi nhỡn rõ một vật th?y ảnh của vật hiện rõ trên màng lưới. Thực ra, lúc đó cơ vòng đỡ thể thuỷ tinh đã co giãn một chút, làm thay đổi tiêu cự của thể thuỷ tinh sao cho ảnh hiện rõ trên màng lưới. Quá trỡnh này gọi là sự điều tiết của mắt. Sự điều tiết xảy ra hoàn toàn tự nhiên.
Quan sát
I- Cấu tạo của mắt
1. Cấu tạo
2. So sánh mắt và máy ảnh
II- sự điều tiết
C2: Ta đã biết khi vật càng xa TKHT thì ảnh của vật càng gần tiêu điểm của TK. Vậy em hãy cho biết tiêu cự của thể thuỷ tinh khi mắt nhìn các vật ở xa và các vật dài, ngắn khác nhau như thế nào?
Biết rằng khoảng cách từ thể thuỷ tinh đến mắt là không đổi và ảnh của luôn luôn hiện trên màng lưới.
0
F
Để trả lời "tiêu cự ...như tế nào" chúng ta cùng chứng minh sau:
I- Cấu tạo của mắt
1. Cấu tạo
2. So sánh mắt và máy ảnh
II- sự điều tiết
0
B
I
A1
B1
F1
A
TLC2: Hai tam giỏc AOB và A1oB1 đồng dạng với nhau. Ta có:

Vì AB và OA1 không đổi nên nếu OA lớn thì A1B1nhỏ và ngược lại.
Hai tam giỏc OIF1 và A1B1F1 đồng dạng với nhau. Ta có:

Vì OA1 và AB không đổi, nên nếu A1B1 nhỏ thì OF1 lớn và ngược lại. Kết quả là nếu OA càng lớn thì A1B1 càng nhỏ, OF1 càng lớn và ngược lại . Nghĩa là khi nhìn các vật ở càng xa thì tiêu cự của mắt càng lớn, khi nhìn các vật càng gần thì tiêu cự mắt người càng nhỏ.