Bài 48. Mắt

Vật Lý 9
Giáo viên: Phan Quốc Phương
Bài 48: Mắt
Mắt
BÀI 48
I. Cấu tạo của mắt.
1. Cấu tạo.
Thể thủy tinh
Màng lưới
- Hai bộ phận quan trọng nhất của mắt là thể thủy tinh và màng lưới (còn gọi là võng mạc).
+ Thể thủy tinh là một thấu kính hội tụ bằng một chất trong suốt và mềm. Nó có thể phồng lên hoặc dẹt xuống do co dãn của cơ vòng để thay đổi tiêu cự.
+ Màng lưới là một màng ở đáy mắt, tại đó ảnh của vật mà ta nhìn thấy sẽ hiện lên rõ nét.
Mắt
BÀI 48
2. So sánh mắt và máy ảnh
C1: Nêu những điểm giống nhau và khác nhau về cấu tạo giữa con mắt và máy ảnh?
I. Cấu tạo của mắt.
1. Cấu tạo.
Giống nhau:
+ Thể thủy tinh của mắt và vật kính của máy ảnh đều là TKHT
+ Phim trong máy ảnh và màng lưới của mắt đóng vai trò như màn hứng ảnh.
Khác nhau:
+ Vật kính có tiêu cự không thay đổi.
+ Thể thủy tinh có thể thay đổi tiêu cự.
Mắt
BÀI 48
II. Sự điều tiết
Để nhìn rõ một vật thì ảnh của vật đó phải hiện rõ trên màng lưới.
Lúc đó cơ vòng đỡ thể thủy tinh đã phải co dãn một chút để làm thay đổi tiêu cự của thể thủy tinh sao cho ảnh hiện rõ nét trên màng lưới. Quá trình này gọi là sự điều tiết của mắt.
Sự điều tiết xảy ra hoàn toàn tự nhiên.
Mắt
BÀI 48
I
F1
I
F2
•
•
Vậy khi nhìn các vật ở càng xa thì tiêu cự của mắt càng lớn và ngược lại.
II. Sự điều tiết
C2: Em hãy cho biết tiêu cự của thể thủy tinh khi mắt nhìn các vật ở xa và các vật ở gần khác nhau như thế nào? Biết rằng khoảng cách từ thể thủy tinh đến màng lưới là không thay đổi và ảnh luôn hiện rõ trên màng lưới.
Mắt
BÀI 48
III. Điểm cực cận và điểm cực viễn
1. Điểm cực viễn
Mắt
Khoảng cực viễn
+ Điểm xa mắt nhất mà khi có một vật ở đó mắt không điều tiết có thể nhìn rõ được gọi là điểm cực viễn. Kí hiệu CV.
+ Khoảng cách từ mắt đến điểm cực viễn gọi là khoảng cực viễn.
CV
Mắt
BÀI 48
+ Người có mắt tốt có thể nhìn rõ các vật ở rất xa. Thực ra, nếu đã nhìn rõ được các vật cách mắt từ 5m, 6m trở ra thì sẽ nhìn rõ các vật ở rất xa.
Trong ngành y tế, để thử mắt, người ta đặt bảng thử thị lực cách mắt 5m rồi ngắm vào dòng chữ ứng với mức độ 10/10.
Điểm cực viễn của mắt tốt nằm ở rất xa (ở vô cực).
Vậy theo các em, điểm CV của mắt tốt nằm ở đâu?
III. Điểm cực cận và điểm cực viễn
1. Điểm cực viễn
Mắt
BÀI 48
2. Điểm cực cận
Khoảng cực cận
CC
+ Điểm gần mắt nhất mà khi có một vật ở đó mắt có thể nhìn rõ được gọi là điểm cực cận. Kí hiệu CC
+ Khoảng cách từ mắt đến điểm cực cận gọi là khoảng cực cận.
III. Điểm cực cận và điểm cực viễn
1. Điểm cực viễn
Mắt
BÀI 48
+ Để xác định điểm cực cận, người ta nhìn một dòng chữ nhỏ trên trang sách, rồi đưa dần trang sách lại gần mắt cho đến khi nhìn dòng chữ bị mờ. Lúc đó dòng chữ nằm ở điểm cực cận của mắt.
+ Khi nhìn một vật ở điểm cực cận, mắt có phải điều tiết không?
+ Khi nhìn một vật ở điểm cực cận, mắt phải điều tiết mạnh nhất, do đó rất chóng mỏi mắt.
2. Điểm cực cận
III. Điểm cực cận và điểm cực viễn
1. Điểm cực viễn
Mắt
BÀI 48
+ Vậy em hãy xác định khoảng nhìn rõ của mắt?
Khoảng nhìn rõ của mắt
+ Khoảng cách từ điểm CC đến điểm CV gọi là giới hạn nhìn rõ của mắt.
2. Điểm cực cận
III. Điểm cực cận và điểm cực viễn
1. Điểm cực viễn
Mắt
BÀI 48
IV. Vận dụng
C5: Một người đứng trước một cột điện cao 8m. Nếu coi khoảng cách từ thể thủy tinh đến màng lưới của mắt người ấy là 2cm thì ảnh của cột điện trên màng lưới sẽ cao bao nhiêu xentimét?
A’
F’
B’
8 m
?
20m
2cm
Tóm tắt
OA =d =20m
OA’ =d’ =2cm =0,02m
AB =h =8m
A’B’ =h’ =?cm
Mắt
BÀI 48
Giải
Xét hai tam giác OAB và OA’B’
Ta có:
Vậy ảnh cột điện trên màng lưới của mắt là 0,2cm
IV. Vận dụng
Mắt
BÀI 48
C6:
+ Khi nhìn một vật ở điểm CV thì tiêu cự của thể thủy tinh sẽ dài hay ngắn nhất?
+ Vậy khi nhìn một vật ở điểm CC thì tiêu cự của thể thủy tinh sẽ dài hay ngắn nhất?
Trả lời:
+ Khi nhìn một vật ở điểm CV thì tiêu cự của thể thủy tinh sẽ dài nhất.
+ Khi nhìn một vật ở điểm CC thì tiêu cự của thể thủy tinh sẽ ngắn nhất.
IV. Vận dụng
Mắt
BÀI 48
Ghi nhớ
- Hai bộ phận quan trọng nhất của mắt là thể thủy tinh và màng lưới.
- Thể thủy tinh đóng vai trò như vật kính trong máy ảnh, còn màng lưới như phim. Ảnh của vật mà ta nhìn hiện trên màng lưới.
- Trong quá trình điều tiết thì thể thủy tinh bị co giãn, phồng lên hoặc dẹt xuống để cho ảnh trên màng lưới hiện rõ nét.
- Điểm xa mắt nhất mà ta có thể nhìn rõ được khi không điều tiết gọi là điểm cực viễn.
- Điểm gần mắt nhất mà ta có thể nhìn rõ được gọi là điểm cực cận.
Học thuộc phần ghi nhớ .
Đọc phần có thể em chưa biết
Làm bài tập 48.1 đến 48.4 (SBT)
Xem trước nội dung của bài 49 (SGK)
Mắt
BÀI 48
Hướng dẫn về nhà