Bài 48. Mắt

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô về dự giờ
Mụn: Vật lý Lớp 9
Tru?ng THCSco so ht
Tình huống
Bạn Bình: Cậu có biết mỗi người đều có hai thấu kính hội tụ hay không?
Bạn Hoà: Mình có đâu ?
Bạn Bình: Cậu cũng có đấy!
Bạn Hoà: à mình biết rồi!

Theo các em bạn Hoà hiểu như thế nào?
Bài 48: Mắt
I. Cấu tạo của mắt
Thể thủy tinh
Màng lưới
Dây thần kinh
Màng cứng
Màng giác
Thuỷ dịch
Lỗ đồng tử
Lòng đen
1. Cấu tạo
- Thể thuỷ tinh là một thấu kính hội tụ trong suốt và mềm, có thể thay đổi được tiêu cự một cách tự nhiên.
- Màng lưới (võng mạc) ở đáy mắt tại đó ảnh của vật mà ta nhìn thấy hiện lên rõ nét
Thể thuỷ tinh
Màng lưới
Thể thủy tinh
Màng lưới.
C1: Nêu những điểm giống nhau về cấu tạo giữa con mắt và máy ảnh.
Thể thuỷ tinh đóng vai trò như bộ phận nào trong máy ảnh?
Phim trong máy ảnh đóng vai trò như bộ phận nào trong con mắt?
2. So sánh mắt và máy ảnh
+ Mắt đang nhìn rõ một vật ở xa
+ Di chuyển vật lại gần mắt, mắt chưa điều tiết sẽ không nhìn rõ vật
+ Để nhìn rõ vật, thủy tinh thể của mắt sẽ phồng lên
Ảnh của quả táo
Thể thuỷ tinh
Quả táo
Tia sáng
Sự điều tiết của mắt là sự thay đổi tiêu cự của thể thuỷ tinh để ảnh rõ nét trên ảnh lưới
Cơ vận động
Cầu mắt
II. Sự điều tiết
C2: Ta đã biết khi vật càng xa thấu kính hội tụ thì ảnh của vật càng gần tiêu điểm của thấu kính hội tụ. Vậy em hãy cho biết tiêu cự của thể thuỷ tinh khi mắt nhìn các vật ở xa và các vật ở gần dài, ngắn khác nhau như thế nào?
Biết rằng khoảng cách từ thể thuỷ tinh của mắt đến màng lưới là không đổi và ảnh của vật luôn luôn hiện trên màng lưới.
B`
A`
0
F`
B
A
B
.
0
B
I
A1
B1
F1
0
B
I
A2
B2
F2
A
A
Vị trí màng lưới
Vị trí thể thuỷ tinh
hình 1
hình 2
Khi nhìn các vật ở càng xa mắt, thì tiêu cự của thể thuỷ tinh càng lớn (thể thuỷ tinh dẹt xuống), khi nhìn các vật càng gần mắt thì tiêu cự của thể thuỷ tinh càng nhỏ (thể thuỷ tinh phồng lên).
1. Điểm cực viễn
Điểm xa mắt nhất mà khi có một vật ở đó mắt không điều tiết có thể nhìn rõ được gọi là điểm cực viễn (ký hiệu là CV). Khoảng cách từ mắt đến điểm cực viễn gọi là khoảng cực viễn.
Khi nhìn các vật ở xa thì mắt không phải điều tiết, nên nhìn rất thoải mái
F
CV
O
.
III. Điểm cực cận và điểm cực viễn
Điểm gần mắt nhất mà khi có một vật ở đó mắt có thể nhìn rõ được gọi là điểm cực cận (ký hiệu là Cc). Khoảng cách từ mắt đến điểm cực cận gọi là khoảng cực cận.
F
Cc
2. Điểm cực cận
Khoảng cách từ điểm cực cận CC đến điểm viễn CV (CcCv) gọi là giới hạn nhìn rõ của mắt.
F
CV
F
Cc
Cc
CV
F
CV
Cc
Mỗi chúng ta đều có một điểm cực cận và một điểm cực viễn, vị trí của hai điểm này phụ thuộc vào thị lực của mỗi người và vị trí của chúng có thể bị thay đổi theo thời gian. Vậy chúng ta phải bảo vệ mắt như thế nào?
C5: Một người đứng cách một cột điện 20 m . Cột điện cao 8 m. Nếu coi khoảng cách từ thể thuỷ tinh đến màng lưới của mắt người ấy là 2 cm thì ảnh của cột điện trên màng lưới sẽ cao bao nhiêu cm?
Tóm tắt:
h = 8m = 800 cm;
d = 2m = 2000 cm;
d` = 2 cm
h` = ?
IV. Vận dụng
C6: Khi nhìn một vật ở điểm cực viễn thì tiêu cự của thể thuỷ tinh sẽ dài hay ngắn nhất? Khi nhìn một vật ở điểm cực cận thì tiêu cự của thể thuỷ tinh sẽ dài hay ngắn nhất?
Trả lời C6
Khi nhìn một vật ở điểm cực viễn thì tiêu cự của thể thuỷ tinh sẽ dài nhất.
Khi nhìn một vật ở điểm cực cận thì tiêu cự của thể thuỷ tinh sẽ ngắn nhất.
Ghi nhớ
Hai bộ phận quan trọng nhất của mắt là thể thủy tinh và màng lưới.
Thể thủy tinh đóng vai trò như vật kính trong máy ảnh, còn màng lưới như phim. Ảnh của vật mà ta nhìn hiện trên màng lưới.
Trong quá trình điều tiết thì thể thủy tinh bị co giãn, phồng lên hoặc dẹt xuống, để cho ảnh hiện trên màng lưới rõ nét.
Điểm xa mắt nhất mà ta có thể nhìn rõ được khi không điều tiết gọi là điểm cực viễn.
Điểm gần mắt nhất mà ta có thể nhìn rõ được gọi là điểm cực cận.
Dặn dò
Học kỹ bài và phần ghi nhớ
Đọc có thể em chưa biết.
Làm bài tập 48 SBT trang 55 - 56
Bài học kết thúc tại đây
Cám ơn nhiều!
Tóm tắt:
OA = 20 cm; f = OF`= 5cm
a, Vẽ ảnh; b, OA`= ?
Một vật AB đặt vuông góc với trục chính thấu kính hội tụ có tiêu cự 5cm và cách thấu kính 20cm.
a, Vẽ ảnh A`B` của AB.
b, Tính khoảng cách từ ảnh A`B` tới thấu kính.
Giải
a,vẽ hình
B
A
.
.
O
B`
A`
F
F`
I
Tóm tắt:
OA = 20 cm; f = OF` = 5cm
a, Vẽ ảnh; b, OA`= ?
B
A
.
.
O
B`
A`
F
F`
M
Vì OA` không đổi, nên nếu OA càng nhỏ thì OF` càng nhỏ và ngược lại nếu OA càng lớn thì OF` càng lớn . Nghĩa là khi nhìn các vật ở càng xa thì tiêu cự của thể thuỷ tinh càng lớn( thể thuỷ tinh dẹt xuống), khi nhìn các vật càng gần thì tiêu cự của thể thuỷ tinh càng nhỏ( thể thuỷ tinh phông lên).
B
A
.
.
O
B`
A`
F
F`
M