Bài 48. Mắt

Ảnh của một vật trên phim luôn là ảnh thật, ngược chiều và nhỏ hơn vật.
Nêu cấu tạo của máy ảnh. Ảnh của một vật trên phim có tính chất gì?
Mỗi máy ảnh đều có vật kính, buồng tối và chỗ đặt phim. Vật kính của máy ảnh là một thấu kính hội tụ.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Tớ đang nghiên cứu cái thấu kính hội tụ
Cậu đang làm gì thế ?
Thế cậu có biết mỗi người đều có 2 cái thấu kính hội tụ không ?
Tớ làm gì có ?
Có đấy. Cậu cứ nghĩ mà xem !
Các bạn ơi ! Các bạn giúp tôi với !
MẮT
Bài 48
Cấu tạo của mắt
Về phương diện quang học, hai bộ phận quan trọng nhất của mắt là gì?
+ Thể thuỷ tinh là một TKHT(có tiêu cự f có thể thay đổi được)
+ Màng lưới: Hứng ảnh của vật mà mắt nhìn thấy.
Cấu tạo của mắt
Cơ vòng đỡ
Mắt bổ dọc
Màng lưới
-
Ảnh của vật mà mắt nhìn thấy hiện lên ở đâu?
Các tia sáng phát ra từ vật tới mắt khúc xạ qua thể thủy tinh tạo thành ảnh thật.
Ta nhìn được là nhờ các tia sáng phát ra từ vật tới mắt khúc xạ qua thể thủy tinh tới màng lưới sẽ kích thích các tế bào thụ cảm ở đây và truyền về trung ương, cho ta nhận biết về hình dạng, độ lớn và màu sắc các vật.
So sánh mắt và máy ảnh
Về phương diện quang học, cấu tạo của mắt và máy ảnh có gì giống và khác nhau?
- Giống nhau:
Thể thủy tinh và vật kính đều là thấu kính hội tụ.
Màng lưới và phim đều có tác dụng như màn hứng ảnh.
- Khác nhau:
Thể thuỷ tinh có tiêu cự f có thể thay đổi, còn vật kính có tiêu cự f không thể thay đổi.
So sánh mắt và máy ảnh
C2
Em hãy cho biết tiêu cự của thể thủy tinh khi mắt nhìn các vật ở xa và các vật ở gần dài , ngắn khác nhau như thế nào ? Biết rằng khoảng cách từ thể thủy tinh của mắt đến màng lưới là không đổi và ảnh của vật luôn hiện rõ nét trên màng lưới .
Vật đặt gần mắt
Vật đặt xa mắt
Kết luận :
- Nhìn vật ở xa thì tiêu cự c?a thể thủy tinh dài, thể thủy tinh dẹt, m?t khơng c?n di?u ti?t.
- Nhìn vật ở c�ng gần thì tiêu cự c?a thể thủy tinh c�ng ngắn, thể thủy tinh phồng lên, m?t ph?i di?u ti?t c�ng m?nh.
Không khí bị ô nhiễm , làm việc tại nơi thiếu ánh sáng hoặc ánh sáng quá mức làm việc trong tình trạng kém tập trung (do ô nhiễm tiếng ồn ) làm việc gần nguồn sóng điện từ mạnh là nguyên nhân dẫn đến suy giảm thị lực và các bệnh về mắt.
Nghe điện thoại di động nhiều
Làm việc với máy tính nhiều
Đọc sách không đúng tư thế
Để bảo vệ mắt: Không nên thường xuyên nhìn vật ở quá gần, mắt điều tiết liên tục, lâu ngày sẽ bị cận thị. Khi học bài, đọc sách, xem ti vi, chơi game…sau một thời gian chúng ta phải dừng lại và thư giãn đễ mắt không phải điều tiết liên tục.
Các biện pháp bảo vệ mắt:
-Luyện tập để có thói quen làm việc khoa học tránh những tác hại cho mắt.
-Làm việc tại nơi đủ ánh sáng , không nhìn trực tiếp vào nơi ánh sáng quá mạnh.
-Giữ gìn môi trường trong lành để bảo vệ mắt .
-Kết hợp hoạt động học tập , lao động nghỉ ngơi, vui chơi để bảo vệ mắt.
CC
Cv
O
(CC )
Điểm cực cận
Điểm cực viễn
(CV )
Vật đặt trong khoảng nào trước mắt thì mắt nhìn rõ vật ?
Giới hạn nhìn rõ của mắt
- Là điểm xa mắt nhất mà ta có thể nhìn rõ được khi không điều tiết
- Khoảng cách từ mắt đến điểm cực viễn gọi là khoảng cực viễn (OCv)
- Mắt không điều tiết, thể thuỷ tinh dẹt xuống, tiêu cự dài nhất.
- Là điểm gần mắt nhất mà ta có thể nhìn rõ được.
- Khoảng cách từ mắt đến điểm cực cận gọi là khoảng cực cận (OCc)
- M¾t ®iÒu tiÕt m¹nh nhÊt, thÓ thuû tinh phång nhÊt, tiªu cù ng¾n nhÊt.
- Đối với mắt người còn trẻ thì cực cận cách mắt trên 10cm. Càng lớn tuổi thì cực cận càng ra xa mắt, có thể cách mắt trên 1m.
Cách xác định điểm cực cận :
Vậy muốn biết điểm Cc của mắt em cách mắt bao nhiêu xentimet thì làm như thế nào?
Mắt bình thường có điểm cực viễn ở vô cực, điểm cực cận cách mắt khoảng 25cm
- Khi nhìn một vật ở điểm cực cận thì mắt phải điều tiết mạnh nhất, cơ vòng đỡ của thể thủy tinh co bóp mạnh nhất, do đó mắt rất chóng mỏi. Khi nhìn các vật ở xa mắt không phải điều tiết nên nhìn rất thoải mái.
Các em đọc thông tin ở hình 48.3 để hiểu biết thêm về bảng thị lực
IV. VẬN DỤNG
C5: Một người đứng cách một cột điện là 20m,cột điện cao 8m . Nếu coi khoảng cách từ thể thủy tinh đến màng lưới của mắt người là 2cm thì ảnh của cột điện trên màng lưới sẽ cao bao nhiêu xentimet?
Tóm tắt:
d =AO = 20m
d` = OA/ = 2cm h = 8m, tính h/ ?
Gi�i : OAB & OA`B`
đồng dạng nên :
Thế số : h/ = 800
V�y chiỊu cao �nh c�t điện tr�n m�ng l�íi l� 0,8 cm
C6: Khi nhìn một vật ở điểm cực viễn thì tiêu cự của thể thuỷ tinh sẽ dài hay ngắn nhất? Khi nhìn một vật ở điểm cực cận thì tiêu cự của thể thuỷ tinh sẽ dài hay ngắn nhất?
Vật đặt ở điểm cực cận
Vật đặt ở điểm cực viễn
Câu 6.
*Điền từ thích hợp vào chỗ trống:
+ Hai bộ phận quan trọng nhất của mắt là ......................... và ...................
+ Thể thuỷ tinh đóng vai trò như...................trong máy ảnh, còn màng lưới như........... .ảnh của vật mà ta nhìn hiện trên....................
+ Trong quá trình điều tiết thì...............................bị co giãn,..............................hoặc................................, để cho ảnh hiện trên màng lưới.................
+ Điểm xa mắt nhất mà ta có thể..................................khi không điều tiết gọi là...........................
+ Điểm gần mắt nhất mà ta có thể nhìn rõ được là ......................
thể thuỷ tinh
màng lưới
phim
vật kính
màng lưới
thể thuỷ tinh
phồng lên
dẹt xuống
rõ nét
nhìn rõ được
điểm cực viễn
điểm cực cận
GHI NHỚ
Hai bộ phận quan trọng nhất của mắt là thể thủy tinh và màng lưới.
Thể thủy tinh đóng vai trò như vật kính trong máy ảnh, còn màng lưới như phim. Ảnh của vật mà ta nhìn hiện trên màng lưới.
Trong quá trình điều tiết thì thể thủy tinh bị co dãn, phòng lên hoặc dẹt xuống để cho ảnh hiện trên màng lưới rõ nét.
Điểm xa mắt nhất mà ta có thể nhìn rõ được khi không điều tiết gọi là điểm cực viễn. Điểm gần mắt nhất mà ta có thể nhìn rõ đươc gọi là điểm cực cận.
-Thủy tinh thể của mắt làm bằng chất có chiết xuất 1,34 ( xấp sỉ chiết xuất của nước ) nên khi lặn xuống nước mà không đeo kính , mắt người không nhìn thấy mọi vật .
- Không khí bị ô nhiễm, làm việc tại nơi thiếu ánh sáng hoặc ánh sáng quá mức, làm việc trong tình trạng thiếu tập trung (do ô nhiễm tiếng ồn ), làm việc gần nguồn sóng điện từ mạnh là nguyên nhân dẫn đến suy giảm thị lực và các bệnh về mắt .
-Các biện pháp bảo vệ mắt :
+ Luyện tập để có những thói quen làm việc khoa học, tránh những tác hại cho mắt
+ Làm việc tại nơi đầy đủ ánh sáng, không nhìn trực tiếp vào nơi có ánh sáng quá mạnh (không chiếu đèn pin hoặc đèn tia laze thẳng vào mắt bạn).
+ Giữ gìn môi trường trong lành để bảo vệ mắt, đeo kính khi ngồi xe máy.
+ Kết hợp giữa hoạt động học tập và lao động nghỉ ngơi, vui chơi để bảo vệ mắt .
Lời nhắc nhở:
Mắt là một bộ phận vô cùng quan trọng đối với con người và động vật. Tạo hóa ban tặng cho chúng ta đôi mắt, các em phải biết bảo vệ mắt của mình, giữ gìn cho mắt thật khỏe bằng cách đặt mắt đúng khoảng cách khi đọc sách, khi quan sát vật, ngủ đủ giấc, không ngồi trước máy vi tính quá lâu, …
Mắt cùng với hệ thần kinh giúp chúng ta nhìn rõ sự vật, hiện tượng, biểu lộ cảm xúc, ... Hãy yêu quí và giữ gìn mắt thật tốt.
Công việc về nhà
-Đọc "Có thể em chưa biết".
-Học thuộc ghi nhớ.
-Làm bài tập 48.1,48.2,48.3 (SBT)
Bài 48.3 : Tương tự C5 nên có thể vận dụng luôn công thức h` = (d`/d)h
1
2
3
4
5
Nơi ảnh hiện lên trong mắt.
Một dụng cụ quang học mà ai cũng có.
Điểm xa mắt nhất mà mắt có thể nhìn rõ vật khi không điều tiết.
Điểm gần mắt nhất mà mắt có thể nhìn rõ vật.
Thể thuỷ tinh là một thấu kính ………….
Tiết học đến đây là kết thúc
Chúc các em học tốt