Bài 48. Mắt

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô về dự giờ
Môn: Vật lý Lớp 9
Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Nêu cấu tạo của máy ảnh ?
Câu 2: Ảnh trên phim trong máy ảnh có đặc điểm gì?
Câu 3: Người ta chụp ảnh một cây cao 1m, đứng cách máy ảnh 2m. Phim đặt cách vật kính của máy 6cm. Chiều cao của ảnh trên phim là:
A. Ảnh cao 0,3m.
B. Ảnh cao 3m.
C. Ảnh cao 3cm.
D. Ảnh cao 0,3cm.
27
Tình huống
Bạn Bình: Cậu có biết mỗi người đều có hai thấu kính hội tụ hay không?
Bạn Hoà: Mình có đâu ?
Bạn Bình: Cậu cũng có đấy!
Bạn Hoà: à mình biết rồi!
Theo cỏc em b?n Ho� hi?u nhu th? n�o?
Bài 48: Mắt
Nhiệm vụ 1: (3 phút)
Hai em ngồi cùng bàn đọc, quan sát hình vẽ trong sách giáo khoa, thảo luận tìm hiểu cấu tạo của mắt.
I. Cấu tạo của mắt
Về mặt vật lý, hai bộ phận chính của mắt là thể thuỷ tinh và màng lưới
Thể thuỷ tinh là một thấu kính hội tụ bằng một chất trong suốt và mềm, dễ dàng phồng lên hoặc dẹt xuống nhờ cơ vòng đỡ nó, làm cho tiêu cự của nó thay đổi
Màng lưới là một màng ở đáy mắt, tại đó ảnh của vật thu được hiện rõ nét.
Màng lưới
Nhiệm vụ 2: (2 phút)
2 HS ngồi cùng bàn đọc, thảo luận trả lời câu C1
C1: Nêu những điểm giống nhau về cấu tạo giữa con mắt và máy ảnh.
Thể thuỷ tinh đóng vai trò như bộ phận nào trong máy ảnh?
Phim trong máy ảnh đóng vai trò như bộ phận nào trong con mắt?
2. So sánh mắt và máy ảnh
C1:
- Mắt và máy ảnh có cấu tạo tương tự: Thể thủy tinh đóng vai trò như vật kính trong máy ảnh, màng lưới như phim trong máy ảnh.
- Ảnh của vật mà ta nhìn được hiện trên màng lưới.
II. Sự điều tiết
Nhiệm vụ 3: (5 phút)
Nhóm 4 HS thảo luận trã lời câu C2.
C2: Ta đã biết khi vật càng xa thấu kính hội tụ thì ảnh của vật càng gần tiêu điểm của thấu kính hội tụ. Vậy em hãy cho biết tiêu cự của thể thuỷ tinh khi mắt nhìn các vật ở xa và các vật ở gần dài, ngắn khác nhau như thế nào?
Biết rằng khoảng cách từ thể thuỷ tinh của mắt đến màng lưới là không đổi và ảnh của vật luôn luôn hiện trên màng lưới.
B`
A`
0
F`
B
A
B
.
0
B
I
A1
B1
F1
0
B
I
A2
B2
F2
A
A
Vị trí màng lưới
Vị trí thể thuỷ tinh
hình 1
hình 2
Gợi ý:
Vẽ hai hình trong hai trường hợp là vật đặt gần thấu kính và vật đặt xa mắt, khoảng cách từ thấu kính đến màn hứng ảnh là không đổi.
Khi nhìn các vật ở càng xa mắt, thì tiêu cự của thể thuỷ tinh càng lớn (thể thuỷ tinh dẹt xuống), khi nhìn các vật càng gần mắt thì tiêu cự của thể thuỷ tinh càng nhỏ (thể thuỷ tinh phồng lên).
K?t Lu?n
Khi mu?n nhỡn rừ v?t ? cỏc v? trớ xa, g?n khỏc nhau thỡ m?t ph?i di?u ti?t. Nghia l� th? thu? tinh ph?ng ra hay x?p l?i, d? cho ?nh hi?n trờn m�ng lu?i du?c rừ nột.
Nhiệm vụ 4: (8 phút)
Nhóm 4 HS đọc sách, thảo luận để trả lời các câu hỏi sau:
1. Thế nào là điểm cực cận?
2. Thế nào là điểm cực viễn?
3. Mắt không tật thì điểm cực viễn và điểm cực cận cách mắt bao xa? (có thể nhờ thầy trợ giúp)


1. Điểm cực viễn
Điểm xa mắt nhất mà khi có một vật ở đó mắt không điều tiết có thể nhìn rõ đưu?c gọi là điểm cực viễn (ký hiệu là CV).
F
CV
O
.
III. Điểm cực cận và điểm cực viễn
Điểm gần mắt nhất mà khi có một vật ở đó mắt có thể nhìn rõ đưu?c gọi là điểm cực cận (ký hiệu là Cc).
F
Cc
2. Điểm cực cận
M?t khụng t?t thỡ di?m c?c vi?n ? vụ c?c v� di?m c?c c?n cỏch m?t kho?ng 25 - 30cm
F
CV
F
Cc
Cc
CV
Nhiệm vụ 5:
2 HS ngồi cùng bàn thảo luận, trã lời các câu hỏi C4, C5, C6 trong SGK
C5: Một người đứng cách một cột điện 20 m . Cột điện cao 8 m. Nếu coi khoảng cách từ thể thuỷ tinh đến màng lưới của mắt người ấy là 2 cm thì ảnh của cột điện trên màng lưới sẽ cao bao nhiêu cm?
Tóm tắt:
h = 8m = 800 cm;
d = 2m = 2000 cm;
d` = 2 cm
h` = ?
IV. Vận dụng
C6: Khi nhìn một vật ở điểm cực viễn thì tiêu cự của thể thuỷ tinh sẽ dài hay ngắn nhất? Khi nhìn một vật ở điểm cực cận thì tiêu cự của thể thuỷ tinh sẽ dài hay ngắn nhất?
Trả lời C6
Khi nhìn một vật ở điểm cực viễn thì tiêu cự của thể thuỷ tinh sẽ dài nhất.
Khi nhìn một vật ở điểm cực cận thì tiêu cự của thể thuỷ tinh sẽ ngắn nhất.
Gợi ý: Dựa vào kết quả câu C2
F
CV
Cc
Giáo dục sức khỏe về mắt
? Mỗi chúng ta đều có một điểm cực cận và một điểm cực viễn, vị trí của hai điểm này phụ thuộc vào thị lực của mỗi người và vị trí của chúng có thể bị thay đổi theo thời gian. Vậy chúng ta phải bảo vệ mắt như thế nào?
Ghi nhớ
- Hai bộ phận chính của mắt là thể thuỷ tinh và màng lưới (màng lưới còn gọi là võng mạc).
+ Thể thuỷ tinh là một thấu kính hội tụ bằng một chất trong suốt và mềm, dễ dàng phồng lên hoặc dẹt xuống nhờ cơ vòng đỡ nó, làm cho tiêu cự của nó thay đổi.
+ Màng lưới là một màng ở đáy mắt, tại đó ảnh của vật thu được hiện rõ nét.
- Mắt và máy ảnh có cấu tạo tương tự, thể thủy tinh đóng vai trò như vật kính trong máy ảnh, màng lưới như phim trong máy ảnh. Ảnh của vật mà ta nhìn được hiện trên màng lưới.
- Khi muốn nhìn rõ vật ở các vị trí xa, gần khác nhau thì mắt phải điều tiết. Nghĩa là thể thuỷ tinh phồng ra hay xẹp lại, để cho ảnh hiện trên màng lưới được rõ nét.
- Điểm xa mắt nhất mà khi có một vật ở đó, ta có thể nhìn rõ được vật khi mắt không điều tiết, gọi là điểm cực viễn (Cv).
- Điểm gần mắt nhất mà khi có một vật ở đó, ta có thể nhìn rõ được vật, gọi là điểm cực cận (Cc).
- Mắt không tật thì điểm cực viễn ở vô cực và điểm cực cận khoảng 25 - 30cm
Bài học kết thúc tại đây
Cám ơn nhiều!