Bài 48. Luyện tập: Rượu etylic, axit axetic và chất béo

Luyện tập : RƯợU
Chủ đề 3 : Xác định công thức phân tử của rượu
dựa vào tính chất hoá học của rượu
A. Kiến thức cần nhớ:
I . Dạng 1 : Xác định công thức của rượu dựa vào
phản ứng giữa rượu tác dụng với kim loại.
* Dựa vào dữ kiện đề bài phải xác định rượu đó là đơn chức hay đa chức, no hay không no.
Công thức tổng quát :
- Rượu no đơn chức : CnH2n+1OH với n ? 1
- Rượu no đa chức : CnH2n+2-x(OH)x với n ? x ? 2
- Rượu không no chứa một nối đôi đơn chức :
CnH2n-1OH với n ? 3
*Với đầu bài cho dữ kiện : Chất hữu cơ X chứa các nguyên tố C, H, O tác dụng với Na tạo ra khí H2. Trong công thức cấu tạo của X phải chứa nhóm - OH hoạc nhóm - COOH. Nếu X tác dụng với HX cho ta hợp chất Y chứa 1 nguyên tử oxi thì X phải là rượu đơn chức.
* Với đầu bài cho dữ kiện : Khi cho một rượu tác dụng với kim loại hoạt động mạnh (vừa đủ hoặc dư) nếu đề bài cho thể tích của H2 bằng 1/2 thể tích hơi của rượu đo ở cùng nhiệt độ thì rượu đó là rượu đơn chức.
*Phương trình tổng quát khi cho rượu bất kỳ và rượu no đa chức tác dụng với Na :
2 R(OH)X + 2x Na ? 2R(ONa)X + xH2
Hoặc viết ; 2CnH2n+2-x(OH)x+ 2Na ? CnH2n+2-x(OH)x+ xH2
II. DạNG 2 : Dựa vào khối lượng phân tử sản phẩm tạo thành khi tách nước của một rượu trong điều kiện thích hợp, có H2SO4 đặc (có dư) xúc tác. Msản phẩm ? Mrượu hoặc dsản phẩm/rượu? 1(do tỉ khối hơi). Chất tạo thành là olêfin.
- Khi đun nóng một rượu ở nhiệt độ thích hợp, H2SO4 làm xúc tác cho ta một anken, thì rượu đó là rượu no đơn chức
- Khi đun nóng m gam rượu A ở nhiệt độ thích hợp, H2SO4 làm xúc tác (hiệu suất phản ứng 100%) thu được m1 gam chất hữu cơ B. Tỉ khối của B so với A ? 1 thì : + Chất hữu cơ B là olêfin. + Rượu A phảI là rượu no.
III . Dạng 3 : Dựa vào khối lượng phân tử sản phẩm tạo thành khi tách nước của một rượu trong điều kiện thích hợp, có H2SO4 đặc (có dư) xúc tác. Msản phẩm > M rượu hoặc dsản phẩm/rượu > 1 Chất tạo thành là ete.
- Phản ứng của n rượu khác nhau với H2SO4 đặc ở 1400C tạo ra : n(n+1)/2 ete.
IV. Dạng IV : Dựa vào phản ứng đốt cháy. Rượucháy cho CO2 và H2O .
- Rượu no đốt cháy cho :
- Rượu đơn chức chứa môt nối đôi đốt cháy cho:
B . BàI tập :
Bài 1: Cho 1,52 gam hỗn hợp hai ancol đơn chức kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng tác dụng với Na vừa đủ, sau phản ứng thu được 2,18 gam chất rắn. Công thức phân tử của hai ancol là : A . CH3OH và C2H5OH B . C2H5OH và C3H7OH C . C3H7OH và C4H9OH D . C4H9OH và C5H11OH
Đáp án : Chọn B . Vì : ROH ? RONa 1mol 1mol ? Khối lượng tăng là (23-1) = 22 ga xmol xmol ? Khối lượng tăng là (2,18-1,52) = 0,66gam x = 0,66 : 22 = 0,03 mol ? M = 1,52 : 0,03 = 50,7gam Vậy : M1 < 50,7 ? Rượu 1 là C2H5OH
M2 > 50,7 ? Rượu 2 là C3H7OH
Bài 2 : Cho Na tác dụng hoàn toàn với 18,8 gam hỗm hợp hai rượu no đơn chức kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng sinh ra 5,6 lít H2(ĐKTC). Công thức phân tử của hai rượu là : A . CH3OH và C2H5OH B . C3H7OH và C4H9OH C . C2H5OH và C3H7OH D . C4H9OH và C5H11OH
Đáp án : Chọn A . Vì : Số mol H2 = 5,6 : 22,4 = 0,25 mol Mà: 2 mol ROH ? 1 mol H2
x mol ROH ? 0,25 mol H2 ? x = 2 . 0,25 = 0,5 mol M = 18,8 : 0,5 = 37,6 gam Vậy : M1 < 37,6 ? Rượu 1 là CH3OH
M2 > 37,6 ? Rượu 2 là C2H5OH

Bài 3 : Khi đun nóng một rượu no đơn chức A với H2SO4 đặc ở điều kiện nhiệt độ thích hợp thu được sản phẩm B có tỉ khối hơi so với A là 0,7 . Vậy công thức của A là :
A . C3H7OH B . C2H5OH C . C3H5OH D . C4H7OH
Đáp án : Chọn A . Vì : CnH2n+1OH ? CnH2n +H2O
(A) (B)
? n = 3 ? CTPT : C3H7OH
Bài 4 : Khi đốt cháy một rượu đơn chức X thu được CO2 và hơi nước theo tỉ lệ thể tích . Công thức phân tử của X là :
A . C2H6O B . C3 H6O C . C4H10O D . C5H12O
Đáp án : Chọn C . Vì : Tỉ lệ thể tích bằng tỉ lệ số mol. Vây : ? Rượu no đơn chức
CnH2n+1OH n CO2 + (n + 1 ) H2O
?( n + 1) : n = 5 : 4 ? n = 4 ? C4H9OH ? C4H10O
+ O2
củng cố
Đốt cháy một rượu X, được . Kết luận nào sau đây là đúng nhất ?
A.X là ankanol đơn chức B.X là ankađiol
C.X là ancol đa chức mạch hở C.X là ancol no mạch hở
Đáp án : C
2. Khi đốt cháy đồng đẳng của rượu đơn chức thấy tỉ lệ số mol tăngh dần . Rươu trên yhuộc dãy đồng đảng nào ?
A . Rượu no . B . Rượu không no .
C . Rượu thơm . D . Không xác định được.

Đáp án : A
dặn dò
- Học thuộc lý thuyết phần rượu về cấu tạo, tính chất, điều chế, ứng dụng .
- Làm các bài tập 903,904,905,906,907,908,909 trong quyển tuyển tập câu hỏi trắc nghiệm trung học phổ thông .
Chúc các em học tốt