Bài 48. Hệ thần kinh sinh dưỡng

Trường THCS Quảng Lạc
Sinh 8
Tiết 50 :
HƯ th�n kinh sinh d�ìng
Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi: Trình bày cấu tạo ngoài của đại não người?
Trả lời: *Cấu tạo ngoài gồm:
-Rãnh liên bán cầu chia đại não làm 2 nửa.
-Rãnh sâu chia bán cầu não làm 4 thuỳ: thuỳ trán, thuỳ đỉnh, thuỳ chẩm, thuỳ thái dương
-Khe và rãnh tạo thành khúc cuộn não làm tăng diện tích bề mặt của não.

Bài 48: hệ thần kinh sinh dưỡng
I- Cung phản xạ sinh dưỡng
Quan sát hình 48-1 về đường đi của xung thần kinh trong cung phản xạ ở hình A và B
A-Cung phản xạ vận động
B-Cung phản xạ sinh dưỡng
Rễ sau
Rễ sau
Da
Cơ
Sừng sau
A. Cung phản xạ vận động
B. Cung phản xạ sinh dưỡng
Bài 48: Hệ thần kinh sinh dưỡng
I- Cung phản xạ sinh dưỡng
? Em hãy mô tả đường đi của xung thần kinh ở hình A.Cung phản xạ vận động?
Trả lời: Cơ quan thụ cảm (da) tiếp nhận kích thích sẽ phát xung thần kinh theo dây thần kinh hướng tâm qua sừng sau đến trung ương thần kinh phân tích rồi phát xung thần kinh qua rễ trước theo dây thần kinh li tâm đến cơ quan phản ứng là bắp cơ .
Rễ trước
Rễ trước
Rễ sau
Hạch giao cảm
Da
Ruột
Cơ
A. Cung phản xạ vận động
B. Cung phản xạ sinh dưỡng
Bài 48: Hệ thần kinh sinh dưỡng
Sừng bên
I- Cung phản xạ sinh dưỡng
? Em hãy mô tả đường đi của xung thần kinh ở hình B.Cung phản xạ sinh dưỡng?
Trả lời: Ruột co bóp phát xung thần kinh theo dây thần kinh hướng tâm tới sừng bên của tuỷ sống phân tích rồi phát xung thần kinh đi tới các hạch giao cảm và theo dây thần kinh li tâm trả lời kích thích làm giảm nhu động ruột.
Bài 48: hệ thần kinh sinh dưỡng
I- Cung phản xạ sinh dưỡng
Quan sát hình 48-2
Sợi cảm giác
Sợi trước hạch
Hạch đối giao cảm
Sợi hạch sau
Dây phế vị
Cung phản xạ điều hoà hoạt động của tim
?Em hãy mô tả đường đi của xung thần kinh trong cung phản xạ điều hoà hoạt động của tim?
Trả lời: Từ thụ quan áp lực phát xung thần kinh cảm giác theo sợi cảm giác về trung tâm thần kinh ở trụ não (hành tuỷ), phân tích rồi phát xung thần kinh theo dây phế vị qua sợi trước hạch tới hạch đối giao cảm qua sợi sau hạch tới tim làm giảm nhịp tim.
Thụ quan áp lực
Bài 48: hệ thần kinh sinh dưỡng
I- Cung phản xạ sinh dưỡng
Dựa vào đường đi của xung thần kinh trong 2 cung phản xạ hình 48.1,2 thảo luận nhóm hoàn thành phiếu học tập sau:
Bài 48: hệ thần kinh sinh dưỡng
I- Cung phản xạ sinh dưỡng
Quan sát đường đi của xung thần kinh trong 2 cung phản xạ hình 48.1,2
Rễ sau
Sừng sau
Sừng trước
Rễ trước
Lỗ tuỷ
Cơ
Ruột
Hạch giao cảm
Sừng bên
Rễ sau
Da
Thụ quan áp lực
Sợi cảm giác
Dây phế vị
Sợi trước hạch
Hạch đối giao cảm
Sợi sau hạch
Hình 48-1. Cung phản xạ
Hình 48-2.Cung phản xạ điều hoà hoạt động của tim
Phiếu học tập
Chất xám: + Đại não + Tuỷ sống
Chất xám: + Trụ não
+ Sừng bên của tuỷ sống
-Có
-Không có
Từ cơ quan thụ cảm trung ương
Từ cơ quan thụ cảm trung ương
Đến thẳng cơ quan phản ứng
Chuyển giao ở hạch thần kinh
Điều khiển hoạt động của cơ vân (có ý thức)
Điều khiển hoạt động nội quan (không có ý thức)
bài 48: Hệ thần kinh sinh dưỡng
I- Cung phản xạ sinh dưỡng
II-Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng

?Hệ thần kinh sinh dưỡng gồm có bộ phận nào?
Trả lời: Hệ thần kinh sinh dưỡng gồm 2 phần:
+ Trung ương nằm trong não, tuỷ sống
+ Ngoại biên là các dây thần kinh và hạch thần kinh
Hình 48.3 Hệ thần kinh sinh dưỡng
bài 48: Hệ thần kinh sinh dưỡng
I- Cung phản xạ sinh dưỡng
II-Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng
Quan sát hình và
nghiên cứu thông tin SGK
?Hệ thần kinh sinh dưỡng gồm mấy phân hệ?
Trả lời: gồm hai phân hệ:
+Phân hệ giao cảm
+ Phân hệ đối giao cảm
Hệ thần kinh sinh dưỡng
Phân hệ giao cảm
Phân hệ đối giao cảm
bài 48: Hệ thần kinh sinh dưỡng
I- Cung phản xạ sinh dưỡng
II-Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng
Quan sát hình 48.3
Sợi sau hạch
Sợi trước hạch
Chuỗi hạch giao cảm
Trung ương đối giao cảm
Sợi trước hạch
Sợi sau hạch
A. Phân hệ giao cảm
B. Phân hệ đối giao cảm
bài 48: Hệ thần kinh sinh dưỡng
I- Cung phản xạ sinh dưỡng
II-Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng
? So sánh cấu tạo của phân hệ giao cảm và phân hệ đối giao cảm?
- Các nhân xám ở sừng bên của tuỷ sống( từ đốt tuỷ ngực I đến đốt tuỷ thắt lưng III)
- Các nhân xám ở trụ não và đoạn cùng tuỷ sống
- Chuỗi hạch nằm gần cột sống xa cơ quan phụ trách
- Chuỗi hạch gần cơ quan phụ trách
- Nơron trước hạch có sợi trục ngắn
- Nơron trước hạch có sợi trục dài
- Nơron sau hạch có sợi trục dài
- Nơron sau hạch có sợi trục ngắn
bài 48: Hệ thần kinh sinh dưỡng
I- Cung phản xạ sinh dưỡng
II-Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng
III- Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng

Bảng 48-2. So sánh chức năng của phân hệ giao cảm và phân hệ đối giao cảm
bài 48: Hệ thần kinh sinh dưỡng
III- Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng
Quan sát hình, kết hợp thông tin trong bảng 48-2 trong SGK

? Em có nhận xét gì về chức năng của phân hệ giao cảm và phân hệ đối giao cảm?
- Hai phân hệ có chức năng đối lập nhau đối với hoạt động của các cơ quan sinh dưỡng .
Phân hệ giao cảm
Phân hệ đối giao cảm
Co
Đồng tử
Dãn
Tăng
Giảm
Phế nang
Tim
Dãn
Co
bài 48: Hệ thần kinh sinh dưỡng
III- Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng
Quan sát hình, kết hợp thông tin trong bảng 48-2 trong SGK

? Em hãy cho biết hệ thần kinh sinh dưỡng có vai trò như thế nào trong đời sống?
- Điều hoà được các hoạt động của cơ quan nội tạng.Giúp cơ thể tự điều chỉnh được và thích nghi với những biến đổi của môi trường
Bài tập củng cố
Chọn đáp án đúng:

1. Phần ngoại biên của hệ thần kinh sinh dưỡng gồm:
a) Các dây thần kinh và hệ thần kinh
b) Các dây thần kinh và hạch thần kinh
c) Các nơron
d) Các hạch thần kinh
2. Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng là:
a) Điều khiển hoạt động của cơ quan nội tạng
b) Điều khiển hoạt động có ý thức
c) Điều khiển hoạt động của cơ vân
d) Cả a,b và c
X
X
X
X
X
X
X
X
dặn dò về nhà
*Học bài và trả lời các câu hỏi cuối bài
*Đọc phần" Em có biết" (trang 154)
*Xem trước" Bài 49: Cơ quan phân tích thị giác"
Cám ơn quý thầy cô và các em!
bài học kết thúc