Bài 48. Hệ thần kinh sinh dưỡng

Chào mừng quý thầy cô giáo về dự giờ với lớp!
Dựa vào chức năng thì hệ thần kinh được phân chia như thế nào?

Kiểm tra bài cũ
Dựa vào chức năng thì hệ thần kinh được phân thành:
- Hệ thần kinh vận động, điều khiển hoạt động của các cơ vân (cơ xương).
- Hệ thần kinh sinh dưỡng, điều khiển hoạt động của các nội quan.
BÀI 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
Da
Rễ sau
Sừng bên
Rễ sau
Sừng trước
Hạch giao cảm
Cơ
Ruột
Hình 48-1: Cung phản xạ
Sợi cảm giác
Sợi trước hạch
Sợi sau hạch
Hạch đối giao cảm
Dây phế vị
thụ quan áp lực
Lỗ tuỷ
Sừng sau
Hình 48-2: Cung phản xạ điều hòa hoạt động của tim
Trung khu của các phản xạ vận động và phản xạ sinh dưỡng nằm ở đâu?
Trung khu của các phản xạ vận động và các phản xạ sinh dưỡng đều nằm trong chất xám nhưng trung khu của phản xạ sinh dưỡng nằm trong sừng bên của tuỷ sống và trong trụ não.
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
Da
Rễ sau
Sừng bên
Rễ sau
Sừng trước
Hạch giao cảm
Cơ
Ruột
Hình 48-1: Cung phản xạ
Sợi cảm giác
Sợi trước hạch
Sợi sau hạch
Hạch đối giao cảm
Dây phế vị
thụ quan áp lực
Lỗ tuỷ
Sừng sau
Hình 48-2: Cung phản xạ điều hòa hoạt động của tim
So sánh cung phản xạ sinh dưỡng với cung phản xạ vận động.
Chất xám (ở đại não và tuỷ sống)
Chất xám (ở trụ não và sừng bên tuỷ sống)
Không có
có
Từ cơ quan thụ cảm đến trung ương thần kinh
Từ cơ quan thụ cảm đến trung ương thần kinh
Đến thẳng cơ quan phản ứng (chỉ qua 1 nơron).
Qua 2 nơron: nơron trước hạch và nơron sau hạch. Chuyển giao ở hạch thần kinh
Điều khiển hoạt động nội quan (không có ý thức)
Điều khiển hoạt động của cơ vân (có ý thức)
Bảng so sánh cung phản xạ sinh dưỡng với cung phản xạ vận động
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
Da
Rễ sau
Sừng bên
Rễ sau
Sừng trước
Hạch giao cảm
Cơ
Ruột
Hình 48-1: Cung phản xạ
Sợi cảm giác
Sợi trước hạch
Sợi sau hạch
Hạch đối giao cảm
Dây phế vị
thụ quan áp lực
Lỗ tuỷ
Sừng sau
Hình 48-2: Cung phản xạ điều hòa hoạt động của tim
Chất xám (ở đại não và tuỷ sống)
Chất xám (ở trụ não và sừng bên tuỷ sống)
Không có
có
Từ cơ quan thụ cảm đến trung ương thần kinh
Từ cơ quan thụ cảm đến trung ương thần kinh
Đến thẳng cơ quan phản ứng (chỉ qua 1 nơron).
Qua 2 nơron: nơron trước hạch và nơron sau hạch. Chuyển giao ở hạch thần kinh
Điều khiển hoạt động nội quan (không có ý thức)
Điều khiển hoạt động của cơ vân (có ý thức)
Bảng so sánh cung phản xạ sinh dưỡng với cung phản xạ vận động
II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng:
Dây thần kinh
Hạch thần kinh
Phần ngoại biên
* Hệ thần kinh sinh dưỡng
Phân hệ giao cảm
Phân hệ đối giao cảm
* Hệ thần kinh sinh dưỡng
Phần trung ương trong não và tuỷ sống
Phân hệ giao cảm
Phân hệ đối giao cảm
Sợi trước hạch
Sợi sau hạch
Chuỗi hạch giao cảm
Trung ương đối giao cảm
Sợi trước hạch
Sợi sau hạch
Trình bày rõ sự khác nhau giữa hai phân hệ giao cảm và đối giao cảm.
Các nhân xám ở sừng bên tuỷ sống (từ đốt tuỷ ngực I đến đốt tuỷ thắt lưng III)
Các nhân xám ở trụ não và đoạn cùng tuỷ sống.
Chuỗi hạch nằm gần cột sống (chuỗi hạch giao cảm) xa cơ quan phụ trách
Hạch nằm gần cơ quan phụ trách
Sợi trục ngắn
Sợi trục dài
Sợi trục dài
Sợi trục ngắn
So sánh cấu tạo của phân hệ giao cảm và phân hệ đối giao cảm
Phân hệ giao cảm
Phân hệ đối giao cảm
Sợi trước hạch
Sợi sau hạch
Chuỗi hạch giao cảm
Trung ương đối giao cảm
Sợi trước hạch
Sợi sau hạch
III. Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng
Các phân hệ
Tác động lên
Nhận xét về chức năng của hai phân hệ giao cảm và đối giao cảm.
Điều đó có ý nghĩa gì?
Hai phân hệ thần kinh giao cảm và đối giao cảm có tác dụng đối lập nhau đối với hoạt động của các cơ quan sinh dưỡng, nhờ đó mà điều hoà được hoạt động của các cơ quan nội tạng phù hợp với nhu cầu của cơ thể từng lúc, từng nơi.
Hãy chọn ý trả lời đúng nhất trong các câu sau?
1) Chuỗi hạch thần kinh của phân hệ giao cảm:
a) Nằm xa cơ quan phụ trách
b) Nằm gần cơ quan phụ trách.
c) Sợi trục của nơron sau hạch ngắn.
d) Sợi trục của nơron trước hạch dài.
2) Phần ngoại biên của hệ thần kinh sinh dưỡng gồm:
a) Các dây thần kinh và sợi thần kinh.
b) Các dây thần kinh và hạch thần kinh.
c) Các nơron
d) Các hạch thần kinh.
3) Trung ương của phân hệ giao cảm nằm ở:
a) Chất xám ở đại não.
b) Chất xám thuộc sừng bên tủy sống.
c) Chất xám ở trụ não.
d) Cả b và c
4) Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng là:
a) Điều hòa hoạt động các cơ quan nội tạng.
b) Điều khiển các phản xạ có điều kiện.
c) Điều khiển các hoạt động của cơ vân.
d) Cả b và c
Về nhà:
Học bài, trả lời các câu hỏi cuối bài.
Xem trước bài 49: “ Cơ quan phân tích thị giác”.
Sưu tầm tư liệu liên quan đến cấu tạo mắt.