Bài 48. Hệ thần kinh sinh dưỡng

SINH HỌC 8
ĐÁP ÁN
Câu hỏi:
Trình b�y c�u t?o ngồi c?a d?i n�o ngu?i?
* Cấu tạo ngoài gồm:
- Rãnh liên bán cầu chia đại não thành 2 nửa
- Rãnh sâu chia bán cầu não làm 4 thuỳ: thuỳ trán, thuỳ đỉnh, thuỳ chẩm, thuỳ thái dương
- Khe và rãnh tạo thành khúc cuộn não làm tăng diện tích bề mặt của não.

Dựa vào chức nAng
Hệ thần kinh vận động

Hệ thần kinh:
Hệ thần kinh sinh dưỡng

Phân hệ thần kinh giao cảm
Phân hệ thần kinh đối giao cảm
HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
Tiết 50
Bài 48
I. CUNG PH?N X? SINH DU?NG

A- Cung phản xạ vận động
B- Cung phản xạ sinh dưỡng
Em hãy cho biết 1 cung phản xạ gồm mấy yếu tố?Đó là những yếu tố nào?
Gồm 5 yếu tố : cơ quan thụ cảm,
dây hướng tâm (cảm giác),
trung ương thần kinh,
dây li tâm (vận động),
cơ quan phản ứng.
Rễ sau
Rễ sau
Da
Cơ
Sừng sau
A. Cung phản xạ vận động
B. Cung phản xạ sinh dưỡng
Bài 48: Hệ thần kinh sinh dưỡng
I- Cung phản xạ sinh dưỡng


Trả lời: Cơ quan thụ cảm (da) tiếp nhận kích thích sẽ phát xung thần kinh theo dây thần kinh hướng tâm qua rễ sau đến trung ương thần kinh phân tích rồi phát xung thần kinh qua rễ trước theo dây thần kinh li tâm để trả lời kích thích ở cơ. (cơ quan phản ứng).
Rễ trước
? Em hãy mô tả đường đi (  ) của xung thần kinh ở hình A. Cung phản xạ vận động?
Rễ trước
Rễ sau
Hạch thần kinh
Da
Ruột
Cơ
A. Cung phản xạ vận động
B. Cung phản xạ sinh dưỡng
Bài 48: Hệ thần kinh sinh dưỡng
Sừng bên
I- Cung phản xạ sinh dưỡng


Trả lời: Thành ruột (cơ quan thụ cảm) co bóp nhanh phát xung thần kinh theo dây thần kinh hướng tâm tới sừng bên của tuỷ sống phân tích rồi phát xung thần kinh đi tới các hạch giao cảm và theo dây thần kinh li tâm trả lời kích thích làm giảm nhu động thành ruột. (cơ quan phản ứng).
? Em hãy mô tả đường đi (  ) của xung thần kinh ở hình B. Cung phản xạ sinh dưỡng?
Bài 48: hệ thần kinh sinh dưỡng
I- Cung phản xạ sinh dưỡng
Quan sát hình 48-2
Sợi cảm giác
Sợi trước hạch
Hạch đối giao cảm
Sợi hạch sau
Dây phế vị

Trả lời: Từ thụ quan áp lực phát xung thần kinh cảm giác theo sợi cảm giác về trung tâm thần kinh ở trụ não (hành tuỷ), từ đây phát xung thần kinh theo dây phế vị qua sợi trước hạch tới hạch đối giao cảm qua sợi sau hạch tới tim làm giảm nhịp tim.
Thụ quan áp lực
? Em hãy mô tả đường đi của xung thần kinh trong cung phản xạ điều hoà hoạt động của tim?
Cung phản xạ điều hoà hoạt động của tim
Em hãy xác định trung khu thần kinh của cung phản xạ sinh dưỡng nằm ở đâu?
Dựa vào đường đi của xung thần kinh trong 2 cung phản xạ hình 48.1,2 thảo luận nhóm hoàn thành phiếu học tập sau:
Phiếu học tập
Tuỷ sống
Trụ não sừng bên của tuỷ sống
- Có
- Không có
Từ cơ quan thụ cảm trung ương
Từ cơ quan thụ cảm trung ương
Đến thẳng cơ quan phản ứng
Chuyển giao ở hạch thần kinh
Điều khiển hoạt động của cơ vân (có ý thức)
Điều khiển hoạt động nội quan (không có ý thức)
I- Cung phản xạ sinh dưỡng

Cung ph?n x? v?n d?ng Cung ph?n x? sinh du?ng
-TUTK: ch?t xỏm c?a t?y s?ng -TUTK: ch?t xỏm ? s?ng bờn t?y s?ng,tr? nóo.
Dõy li tõm co quan ph?n ?ng - Dõy li tõm h?ch th?n kinh
co quan ph?n ?ng
CQPU + CQ TC l� 2 co quan - CQPU+CQTC l� 1 co quan



Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
Sợi sau hạch
A. Phân hệ giao cảm
Phân hệ giao cảm có:
- Trung ương: có các nhân xám ở sừng bên tuỷ sống (từ đốt tuỷ ngực I đến đốt tuỷ thắt lưng III).
Bộ phận ngoại biên :
+ Chuỗi hạch nằm gần cột sống (chuỗi hạch giao cảm) xa cơ quan phụ trách.
+ Sợi trục ngắn.
+ Sợi trục dài.

II. Cấu tạo hệ thần kinh sinh dưỡng
Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
II- Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng
Trung ương đối giao cảm
Sợi trước hạch
Sợi sau hạch
B. Phân hệ đối giao cảm

Phân hệ đối giao cảm có:
- Trung ương: các nhân xám trong trụ não và đoạn cùng tuỷ sống.
Ngoại biên: + Hạch nằm gần cơ quan phụ trách.
+ Sợi trục ngắn.
+ Sợi trục dài.
Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
II- Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng
* Hệ thần kinh sinh dưỡng gồm hai phân hệ: giao cảm và đối giao cảm.

- Phân hệ giao cảm có trung ương nằm ở chất xám thuộc sừng bên tủy sống (đốt tuỷ ngực I đến đốt tuỷ thắt lưng III). Các norơn trước hạch đi tới chuỗi hạch giao cảm và tiếp cận với norơn sau hạch.

- Phân hệ đối giao cảm có trung ương là các nhân xám trong trụ não và đoạn cùng tủy sống. Các nơron trước hạch đi tới các hạch giao cảm (nằm cạnh cơ quan) để tiếp cận các nơron sau hạch. Các sợi trứơc hạch của cả 2 phân hệ đều có bao miêlin, các sợi sau hạch không có bao miêlin
Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I- Cung phản xạ sinh dưỡng
II- Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng
III- Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng
Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
III- Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng
Quan sát hình, kết hợp thông tin trong bảng 48-2 trong SGK



Điều đó có ý nghĩa gì đối với đời sống?
Em có nhận xét gì về chức năng của hai phân hệ giao cảm và đối giao cảm?
Trả lời:
Phân hệ giao cảm và đối giao cảm có tác dụng đối lập nhau.
Điều hòa và điều chỉnh được các hoạt động của cơ quan nội tạng và giúp cơ thể thích nghi với những biến đổi của môi trường.
Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I- Cung phản xạ sinh dưỡng
II- Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng
III- Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng


- Phân hệ thần kinh giao cảm và đối giao cảm có tác dụng đối lập nhau với hoạt động của các cơ quan sinh dưỡng
- Nhờ tác dụng đối lập đó mà hệ thần kinh sinh dưỡng điều hoà được hoạt động của các cơ quan nội tạng.
Bài tập củng cố
Bài 1: Chọn đáp án đúng:

1. Phần ngoại biên của hệ thần kinh sinh dưỡng gồm:
a) Các dây thần kinh và hệ thần kinh
b) Các dây thần kinh và hạch thần kinh
c) Các nơron
d) Các hạch thần kinh
b
Bài tập củng cố
Bài 1: Chọn đáp án đúng:

2. Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng là:
a) Điều khiển,điều hoà hoạt động của cơ quan nội tạng
b) Điều khiển hoạt động có ý thức
c) Điều khiển hoạt động của cơ vân
d) Cả a,b và c
a
Dặn dò về nhà
*Học bài và trả lời các câu hỏi cuối bài
*Đọc phần“ Em có biết” (trang 154)
*Xem trước“ Bài 49: Cơ quan phân tích thị giác”