Bài 48. Hệ thần kinh sinh dưỡng

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁO
Người thực hiện: Ngô Thu
CHÀO CÁC EM HỌC SINH
PHÒNG GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO ĐẠI LỘC
TRƯỜNG THCS KIM ĐỒNG
KIỂM TRA BÀI CŨ
CÂU HỎI
- Trình bày cấu tạo và chức năng của đại não người?
DỰA VÀO CHỨC NĂNG
Hệ thần kinh
Hệ thần kinh sinh dưỡng
Hệ thần kinh vận động
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
A. Cung phản xạ vận động
B. Cung phản xạ sinh dưỡng
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
Rễ sau
Rễ sau
Da
Cơ
Sừng sau
B. Cung phản xạ sinh dưỡng
A. Cung phản xạ vận động
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
Rễ sau
Rễ sau
Da
Cơ
Sừng sau
A. Cung phản xạ vận động
B. Cung phản xạ sinh dưỡng
- Em hãy mô tả đường đi của xung thần kinh ở hình A.Cung phản xạ vận động?
- Cơ quan thụ cảm (da) tiếp nhận kích thích sẽ phát xung thần kinh theo dây thần kinh hướng tâm qua, sừng sau đến trung ương thần kinh phân tích rồi phát xung thần kinh qua rễ trước theo dây thần kinh li tâm để trả lời kích thích ở cơ.
Rễ trước
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
Rễ trước
Rễ sau
Rễ sau
Hạch thần kinh
Sừng bên
Sừng sau
Da
Ruột
Cơ
Cung phản xạ sinh dưỡng
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
Rễ sau
Hạch thần kinh
Ruột
B. Cung phản xạ sinh dưỡng
Sừng bên
- Em hãy mô tả đường đi của xung thần kinh ở hình B.Cung phản xạ sinh dưỡng?
- Dạ dày co bóp phát xung thần kinh theo dây thần kinh hướng tâm tới sừng bên của tuỷ sống phân tích rồi phát xung thần kinh đi tới các hạch giao cảm và theo dây thần kinh li tâm trả lời kích thích làm giảm nhu động ruột.
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
Da
Rễ sau
Sừng bên
Rễ sau
Sừng trước
Hạch giao cảm
Cơ
Ruột
Hình 48-1: Cung phản xạ
Hình48-2: Cung phản xạ điều hòa hoạt động của tim
Sợi cảm giác
Sợi trước hạch
Sợi sau hạch
Hạch đối giao cảm
Sợi cảm giác
Sợi trước hạch
Hạch đối giao cảm
Sợi hạch sau
Dây phế vị
Cung phản xạ điều hoà hoạt động của tim
- Em hãy mô tả đường đi của xung thần kinh trong cung phản xạ điều hoà hoạt động của tim?
- Từ thụ quan áp lực phát xung thần kinh cảm giác theo sợi cảm giác về trung tâm thần kinh ở trụ não (hành tuỷ), từ đây phát xung thần kinh theo dây phế vị qua sợi trước hạch tới hạch đối giao cảm qua sợi sau hạch tới tim làm giảm nhịp tim.
Thụ quan áp lực
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
Cấu tạo
Chức năng
Cung phản xạ vận động
Cung phản xạ sinh dưỡng
Trung ương
Hạch TK
Đường hướng tâm
Đường li tâm
Đại não, tủy sống
Trụ não, sừng bên tủy sống
- Tìm sự khác nhau giữa hai phân hệ giao cảm và đối giao cảm?
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
Trung khu: chất xám ở sừng bên tủy sống và trụ não.
- Có hạch thần kinh.
→ Điều khiển hoạt động của các cơ quan nội tạng.
II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng:
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng:
Quan sát hình bên
- Hệ thần kinh sinh dưỡng gồm có bộ phận nào?
- Hệ thần kinh sinh dưỡng gồm 2 phần:
+ Trung ương nằm trong não, tuỷ sống
+ Ngoại biên là các dây thần kinh và hạch thần kinh
Hình 48.3 Hệ thần kinh sinh dưỡng
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng:
Quan sát hình bên
Hình 48.3 Hệ thần kinh sinh dưỡng
- Hệ thần kinh sinh dưỡng gồm mấy phân hệ?
- Hệ thần kinh sinh dưỡng gồm hai phân hệ:
+ Phân hệ giao cảm.
+ Phân hệ đối giao cảm.
Phân hệ giao cảm
Phân hệ đối giao cảm
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng:
Sợi sau hạch
Sợi trước hạch
Chuỗi hạch giao cảm
A. Phân hệ giao cảm
Phân hệ giao cảm có trung ương nằm ở chất xám thuộc sừng bên tuỷ sống (đốt tuỷ ngực I đến tuỷ thắt lưng III). Các nơron trước hạch đi tới chuỗi hạch giao cảm và tiếp cận với nơron sau hạch.
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng:
Trung ương đối giao cảm
Sợi trước hạch
Sợi sau hạch
B. Phân hệ đối giao cảm

Phân hệ đối giao cảm có trung ương là các nhân xám trong trụ não và đoạn cùng tuỷ sống. Các nơron trước hạch đi tới các hạch đối giao cảm (nằm cạnh cơ quan) để tiếp cận các nơron sau hạch. Các sợi trước hạch của cả 2 phân hệ đều có bao miêlin, còn các sợi sau hạch không có bao miêlin.
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng:
Bảng 48-1: So sánh cấu tạo của phân hệ giao cảm và phân hệ đối giao cảm
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng:
Sợi trước hạch
Sợi sau hạch
Chuỗi hạch giao cảm
Trung ương đối giao cảm
Sợi trước hạch
Sợi sau hạch
Hình: phân hệ giao cảm
Hình: phân hệ đối giao cảm
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng:
Dựa vào bảng 48-1 và hình 48-3, trình bày sự khác nhau giữa hai phân hệ giao cảm và đối giao cảm?
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng:
Sợi trước hạch
Sợi sau hạch
Chuỗi hạch giao cảm
Trung ương đối giao cảm
Sợi trước hạch
Sợi sau hạch
Hình: phân hệ giao cảm
Hình: phân hệ đối giao cảm
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng:
x
x
x
x
x
x
x
x
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng:
- Hệ thần kinh sinh dưỡng gồm:
+ Trung ương nằm trong não, tuỷ sống.
+ Ngoại biên là dây thần kinh và hạch thần kinh.
- Có 2 phân hệ: + Phân hệ thần kinh giao cảm.
+ Phân hệ thần kinh đối giao cảm.
III. Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng:
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng:
III. Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng:
Phân hệ giao cảm
Phân hệ đối giao cảm
Phân hệ giao cảm
Phân hệ đối giao cảm
Co
Đồng tử
Dãn
Tăng
Giảm
Phế nang
Tim
Dãn
Co
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng:
III. Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng:
- Em có nhận xét gì về chức năng của hai phân hệ giao cảm và đối giao cảm?
- Điều đó có ý nghĩa gì đối với đời sống?
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng:
III. Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng:
- Em có nhận xét gì về chức năng của hai phân hệ giao cảm và đối giao cảm?
 Hai phân hệ hoạt động đối lập nhau giúp điều hòa hoạt động của các cơ quan nội tạng.
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng:
III. Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng:
- Điều đó có ý nghĩa gì đối với đời sống?
Điều hòa được các hoạt động của cơ quan. Giúp cơ thể tự điều chỉnh được và thích nghi với những biến đổi của môi trường.
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng:
III. Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng:
- Hai phân hệ có tác dụng đối lập nhau  điều hòa hoạt động các cơ quan nội tạng (cơ trơn cơ tim và các tuyến)
Củng cố
1) Phần ngoại biên của hệ thần kinh sinh dưỡng gồm:
a) Các dây thần kinh và sợi thần kinh.
b) Các dây thần kinh và hạch thần kinh.
c) Các nơron
d) Các hạch thần kinh.
Củng cố
2) Trung ương của phân hệ giao cảm nằm ở:
a) Chất xám ở đại não.
b) Chất xám thuộc sừng bên tủy sống.
c) Chất xám ở trụ não.
d) Cả b và c
Củng cố
3) Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng là:
a) Điều hòa hoạt động các cơ quan nội tạng.
b) Điều khiển các phản xạ có điều kiện.
c) Điều khiển các hoạt động của cơ vân.
d) Cả b và c
Củng cố
- Hãy thử trình bày phản xạ điều hoà hoạt động của tim và hệ mạch trong các trường hợp sau:
- Lúc huyết áp tăng cao
- Lúc hoạt động lao động
Lúc huyết áp tăng cao:
- Thụ quan kích thích, xuất hiện xung thần kinh truyền về trung ương phụ trách tim mạch nằm trong các nhân xám thuộc phân hệ đối giao cảm, theo dây li tâm tới tim làm giảm nhịp co tim đồng thời dãn mạch máu da và mạch ruột giúp hạ huyết áp.
Lúc hoạt động lao động:
- Khi hoạt động lao động xảy ra sự ôxy hoá glucozo để tạo năng lượng cần cho sự co cơ, đồng thời sản phẩm phân huỷ của quá trình này là CO2 tích luỹ dần trong máu sẽ kích thích thụ quan gây ra xung thần kinh hướng tâm tới trung khu hô hấp và trung khu tuần hoàn nằm trong hành tuỷ nhịp co tim và mạch máu co dãn cung cấp ôxy cho nhu cầu năng lượng đồng thời chuyển nhanh sản phẩm phân huỷ đến cơ quan bài tiết.
Hướng dẫn về nhà:
Học bài trong vở và bảng 48-1.
Trả lời các câu hỏi cuối bài.
Xem trước bài 49: “Cơ quan phân tích thị giác”.
Chú ý: cấu tạo cầu mắt và cấu tạo màng lưới. Xem trước hình 49-1; 49-2; 49-3.
Sưu tầm tư liệu liên quan đến mắt.
Chào tạm biệt
Chúc các thầy cô giáo mạnh khoẻ
Chúc các em học sinh chăm ngoan học giỏi
Chào tạm biệt
Chúc các thầy cô giáo mạnh khoẻ
Chúc các em học sinh chăm ngoan học giỏi
ĐÚNG RỒI!
HOAN HÔ
1
2
3
4
SAI RỒI!
TIẾC QUÁ
1
2
3
4
Tiết 50 – Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
I. Cung phản xạ sinh dưỡng:
Cấu tạo
Chức năng
Cung phản xạ vận động
Cung phản xạ sinh dưỡng
Trung ương
Hạch TK
Đường hướng tâm
Đường li tâm
Đại não, tủy sống
Trụ não, sừng bên tủy sống
Tìm sự khác nhau giữa hai phân hệ giao cảm và đối giao cảm?