Bài 48. Hệ thần kinh sinh dưỡng

NĂM HỌC 2014- 2015
GV: THÂN THỊ DIỆP NGA
SINH HỌC 8
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Thế nào là phản xạ? Cung phản xạ gồm mấy yếu tố?
- Phản xạ là phản ứng của cơ thể trả lời các kích thích của môi trường thông qua hệ thần kinh.
- Cung phản xạ gồm 5 yếu tố: Cơ quan thụ cảm, nơron hướng tâm, nơron trung gian, nơron li tâm và cơ quan phản ứng.


Trả lời:
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 2: Dựa vào chức năng, hệ thần kinh được phân chia như thế nào? Nêu chức năng của từng hệ đó?
Dựa vào chức năng, hệ thần kinh được phân chia thành 2 hệ:
- Hệ thần kinh vận động: điều khiển hoạt động có ý thức của các cơ vân (cơ xương).
- Hệ thần kinh sinh dưỡng: điều hoà hoạt động không có ý thức của các cơ quan sinh dưỡng và cơ quan sinh sản.

Trả lời:
BÀI 48
HỆ THẦN KINH
SINH DƯỠNG
NỘI DUNG:
I. Cung phản xạ sinh dưỡng
II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng
III. Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng
DỰA VÀO CHỨC NĂNG
Hệ thần kinh
Hệ thần kinh sinh dưỡng
Hệ thần kinh vận động
I. Cung phản xạ sinh dưỡng
A. Cung phản xạ vận động
B. Cung phản xạ sinh dưỡng
Rễ sau
Rễ sau
Da
Cơ
Sừng sau
B. Cung phản xạ sinh dưỡng
A. Cung phản xạ vận động
I. Cung phản xạ sinh dưỡng
Rễ sau
Rễ sau
Da
Cơ
Sừng sau
B. Cung phản xạ sinh dưỡng
A. Cung phản xạ vận động
I. Cung phản xạ sinh dưỡng
Em hãy mô tả đường đi của xung thần kinh ở hình A - cung phản xạ vận động?
Trả lời: Cơ quan thụ cảm (da) tiếp nhận kích thích sẽ phát xung thần kinh theo dây thần kinh hướng tâm đến trung ương thần kinh (phân tích) rồi phát xung thần kinh theo dây thần kinh li tâm để trả lời kích thích ở cơ.
Rễ trước
Rễ sau
Rễ sau
Hạch thần kinh
Sừng bên
Sừng sau
Da
Ruột
Cơ
A. Cung phản xạ vận động
Cung phản xạ sinh dưỡng
I. Cung phản xạ sinh dưỡng
Rễ trước
Rễ sau
Rễ sau
Hạch thần kinh
Sừng bên
Sừng sau
Da
Ruột
Cơ
A. Cung phản xạ vận động
Cung phản xạ sinh dưỡng
I. Cung phản xạ sinh dưỡng
Em hãy mô tả đường đi của xung thần kinh trong cung phản xạ điều hoà hoạt động của ruột?
Da
Rễ sau
Sừng bên
Rễ sau
Sừng trước
Hạch giao cảm
Cơ
Ruột
Hình 48-1: Cung phản xạ
Trung khu của các phản xạ vận động và phản xạ sinh dưỡng nằm ở đâu?
Trả lời:  - Trung khu của các phản xạ vận động nằm ở chất xám của đại não và tuỷ sống.
- Trung khu của phản xạ sinh dưỡng nằm ở chất xám của trụ não và sừng bên tuỷ sống.
Cấu tạo
Chức năng
Cung phản xạ
Cung phản xạ
vận động
sinh dưỡng
Trung ương
Hạch TK
Đường hướng tâm
Đường li tâm
Đại não, tủy sống
Trụ não, sừng bên tủy sống
Tìm sự khác nhau giữa cung phản xạ vận động và cung phản xạ sinh dưỡng?
Thảo luận 3`
- Trung khu của phản xạ sinh dưỡng nằm ở chất xám của trụ não và sừng bên tuỷ sống.
- Cung phản xạ sinh dưỡng : Cơ quan thụ cảm, nơron hướng tâm, trung ương thần kinh, nơron li tâm (sợi trước hạch, sợi sau hạch) có đi qua hạch thần kinh, cơ quan trả lời.
I. Cung phản xạ sinh dưỡng
Sợi trước hạch
Sợi sau hạch
Chuỗi hạch giao cảm
Trung ương đối giao cảm
Sợi trước hạch
Sợi sau hạch
Hình: phân hệ giao cảm
Hình: phân hệ đối giao cảm
II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng
Xét về cấu tạo, hệ thần kinh sinh dưỡng gồm có bộ phận nào?
- C?u t?o h? th?n kinh sinh du?ng:
+ Trung uong (ch?t xỏm) n?m trong nóo, tu? s?ng.
+ Ngo?i biờn l� cỏc dõy th?n kinh v� h?ch th?n kinh.
Hệ thần kinh sinh dưỡng được phân chia như thế nào?
- H? th?n kinh sinh du?ng phõn chia th�nh:
+Phõn h? giao c?m.
+Phõn h? d?i giao c?m.
II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng
Dựa vào bảng 48-1 và hình 48-3, trình bày sự khác nhau giữa hai phân hệ giao cảm và đối giao cảm?
Thảo luận 3`
Sợi trước hạch
Sợi sau hạch
Chuỗi hạch giao cảm
Trung ương đối giao cảm
Sợi trước hạch
Sợi sau hạch
Hình: phân hệ giao cảm
Hình: phân hệ đối giao cảm
II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng
Trung ương
Ngoại biên
Chất xám ở sừng bên
Nhân xám ở trụ não và đoạn cùng tủy sống
Hạch thần kinh
Nơron trước hạch
Nơron sau hạch
Gần cột sống
Xa cột sống
Sợi trục dài
Sợi trục ngắn
Sợi trục dài
Sợi trục ngắn
Phân hệ giao cảm
Phân hệ đối giao cảm
x
x
x
x
x
x
x
x
II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng
So sánh cấu tạo của phân hệ giao cảm và phân hệ đối giao cảm
- Cấu tạo hệ thần kinh sinh dưỡng:
+ Trung ương (chất xám) nằm trong não, tuỷ sống.
+ Ngoại biên là các dây thần kinh và hạch thần kinh.
- Hệ thần kinh sinh dưỡng phân chia thành:
+Phân hệ giao cảm.
+Phân hệ đối giao cảm.
II. Cấu tạo của hệ thần kinh sinh dưỡng
Phân hệ giao cảm
Phân hệ đối giao cảm
Co
Đồng tử
Dãn
Tăng
Giảm
Phế nang
Tim
Dãn
Co
III. Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng
- Em có nhận xét gì về chức năng của hai phân hệ giao cảm và đối giao cảm?
 Hai phân hệ hoạt động đối lập nhau giúp điều hòa hoạt động của các cơ quan nội tạng.
- Điều đó có ý nghĩa gì đối với đời sống?
Giúp cơ thể tự điều chỉnh, thích nghi với những biến đổi của môi trường.
III. Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng
2 phân hệ giao cảm và đối giao cảm có chức năng đối lập nhau
 Nhờ sự đối lập này mà hệ thần kinh sinh dưỡng điều hòa được hoạt động của các cơ quan nội tạng(cơ trơn cơ tim và các tuyến)
III. Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng
Ghi chú thích vào hình vẽ sau (theo các số)
Củng cố
Đáp án
1) Phần ngoại biên của hệ thần kinh sinh dưỡng gồm:
a) Các dây thần kinh và sợi thần kinh.
b) Các dây thần kinh và hạch thần kinh.
c) Các nơron
d) Các hạch thần kinh.
Củng cố
2) Trung ương của phân hệ giao cảm nằm ở:
a) Chất xám ở đại não.
b) Chất xám thuộc sừng bên tủy sống.
c) Chất xám ở trụ não.
d) Cả b và c
Củng cố
3) Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng là:
a) Điều hòa hoạt động các cơ quan nội tạng.
b) Điều khiển các phản xạ có điều kiện.
c) Điều khiển các hoạt động của cơ vân.
d) Cả b và c
Củng cố
Học bài trong vở và bảng 48-1.
Trả lời các câu hỏi cuối bài.
Xem trước bài 49: “ Cơ quan phân tích thị giác”.
Chú ý: cấu tạo cầu mắt và cấu tạo màng lưới. Xem trước hình 49-1; 49-2; 49-3.
Sưu tầm tư liệu liên quan đến mắt.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT