Bài 47. Đại não

Môn Sinh học 8
Năm học 2008 - 2009
* Giáo viên thực hiện: Nguyễn Văn Khỏi
* Giáo viên hướng dẫn:Nguyễn Văn Khương
* Đơn vị: Trường THCS Nguyễn Tú
Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Trình bày cấu tạo và chức năng chủ yếu của trụ não và tiểu não?
- Cấu tạo trụ não: gồm chất trắng ở ngoài chất xám ở trong. Chức năng chủ yếu là điều khiển, điều hòa hoạt động các nội quan.
- Tiểu não có cấu tạo:Chất xám ở ngoài làm thành vỏ tiểu não. Chất trắng ở trong là các đường dãn truyền.Chức năng điều hòa, phối hợp các cử động phức tạp và giữ thăng bằng cho cơ thể.
Tai nạn giao thông
Chấn thương sọ não
Tai biến mạch máu não
Những người này sẽ như thế nào?
?
Các em có nhận thấy có những biểu hiện gì ở người bị chấn thương sọ não do tai nạn giao thông hay tai nạn lao động, những người bị tai biến mạch máu não do xơ vữa động mạch, do huyết áp cao gây xuất huyết não?
Tại sao vậy? .
Chắc chắn tất cả những tường hợp trên đều liên quan đến não, do não bị tổn thương hoặc bị máu chèn ép làm ảnh hưởng đến chức năng của não trong đó ảnh hưởng trực tiếp là đại não.Vậy đại não có cấu tạo và chức năng như thế nào? Và tiến hóa hơn các động vật khác ra sao?
Quan sát hình vẽ cho biết vị trí của đại não?
- Đại não nằm phía trên não trung gian và rất phát triển che lấp các phần còn lại
Bài 47: ĐẠI NÃO
I. Cấu tạo của đại não
Bài 47: ĐẠI NÃO
I. Cấu tạo của đại não
I.1. Cấu tạo ngoài
Nghiên cứu hình đại não nhìn từ trên kết hợp hình 47.2 thảo luận và trả lời các câu hỏi trong phiếu học tập sau đây:
* Xem hình 47.2, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi sau:
* Có mấy rãnh và bao nhiêu thuỳ?
Hãy kể tên các rãnh và các thuỳ đó?
Bài 47: ĐẠI NÃO
* Xem hình 47.1 người ta giới thiệu thành phần nào của đại não?
* Mặt ngoài não có nhiều khúc cuộn do bộ phận nào tạo thành?
=> Rãnh liên bán cầu chia đại não làm 2 nữa: nữa trái và nữa phải.
=>Mặt ngoài não có nhiều khúc cuộn não do rãnh và khe tạo nên.
Bài 47: ĐẠI NÃO
I. Cấu tạo của đại não
Có 3 rãnh ( rãnh đỉnh, rãnh liên bán cầu, rãnh thái dương) và 4 thùy ( thùy trán, thùy đỉnh, thùy chẩm, thùy thái dương.
I.1. Cấu tạo ngoài
* Ngoài rãnh còn có bộ phận nào nữa?
* Giữa rãnh và khe có tác dụng gì?
=> Rãnh và khe là do nếp gấp của vỏ não tạo thành, có tác dụng làm tăng diện tích bề mặt của đại não.
=> Ngoài rãnh còn có các khe tạo ra các khúc cuộn não.
Bài 47: ĐẠI NÃO
I. Cấu tạo của đại não
I.1. Cấu tạo ngoài
I.2. Câu tạo trong
Quan sát hình 47.3,thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi sau:
Đại não được cấu tạo bởi chất nào?
=>Trụ não: chất xám ở trong, chất trắng ở ngoài là các đường liên hệ dọc, nối tuỷ sống với các phần trên của não và bao quanh chất xám.
=>Tiểu não: chất xám ở ngoài, chất trắng ở trong là các đường dẫn truyền nối vỏ tiểu não và các nhân với các phần khác của hệ thần kinh.
* Vậy đạo não có cấu tạo ra sao? Chất xám, chất trắng như thế nào? Chất trắng có tác dụng gì?
Bài 47: ĐẠI NÃO
I.2. Cấu tạo trong
I. Cấu tạo của đại não
- Chất xám ( ở ngoài) làm thành vỏ não dày 2 – 3 mm gồm 6 lớp. Là trung tâm điều khiển các phản xạ có điều kiện.
Chất trắng (ở trong) là các đường dẫn truyền thần kinh. Hầu hết các đường này bắt chéo nhau ở hành tủy hay tủy sống.
II. Các phân vùng chức năng của đại não
Bài 47: ĐẠI NÃO
I. Cấu tạo của đại não
Dựa vào thông tin sgk em hãy xác định các vùng chứa năng của đại não, tại sao lại có sự phân vùng đó? Qua đó rút ra điểm tiến hóa hơn của đại não người so vơi các động vật khác.
=> Các vùng có ở người và động vật là vùng cảm giác, vùng vận động, vùng thính giác, vùng thị giác.
II. Các phân vùng chức năng của đại não
Bài 47: ĐẠI NÃO
I. Cấu tạo của đại não
* Vỏ não là trung khu của phản xạ có điều kiện của hoạt động có ý thức, có trí nhớ, trí thông minh.
=> Các vùng chỉ có ở người: vùng vận động ngôn ngữ nói và viết, vùng hiểu tiếng nói, vùng hiểu chữ viết.
a: Vùng cảm giác
b: Vùng vận động
c: Vùng hiểu tiếng nói
d: Vùng hiểu chữ viết
e: Vùng vận động ngôn ngữ
g: Vùng vị giác
h: Vùng thính giác
i: Vùng thị giác
4
6
3
7
5
8
2
1
* Hoàn thành bài tập về sự phân vùng chức năng của đại não dưới đây:
II. Các phân vùng chức năng của đại não
Bài 47: ĐẠI NÃO
I. Cấu tạo của đại não
I.1. Cấu tạo ngoài
I.2. Cấu tạo trong
Mặt ngoài não có nhiều khúc cuộn não do rãnh và khe tạo nên. Có 3 rãnh ( rãnh đỉnh, rãnh liên bán cầu, rãnh thái dương) và 4 thùy ( thùy trán, thùy đỉnh, thùy chẩm, thùy thái dương.
Chất xám ( ở ngoài) làm thành vỏ não dày 2 – 3 mm gồm 6 lớp. Là trung tâm điều khiển các phản xạ có điều kiện.
Chất trắng (ở trong) là các đường dẫn truyền thần kinh. Hầu hết các đường này bắt chéo nhau ở hành tủy hay tủy sống
- Các vùng có ở người và động vật là vùng cảm giác, vùng vận động, vùng thính giác, vùng thị giác.
- Các vùng chỉ có ở người: vùng vận động ngôn ngữ nói và viết, vùng hiểu tiếng nói, vùng hiểu chữ viết.
Câu 1: Loại tế bào thần kinh chủ yếu trong cấu tạo của vỏ não là?
a/ Tế bào hình nón b/ Tế bào hình que
c/ Tế bào hình tháp c/ Tế bào hình nón và hình que
Câu 2: Em hãy cho biết vùng “vận động ngôn ngữ” nằm trên thùy nào trong các thùy sau?
a/ Thùy trán b/ Thùy đỉnh
c/ Thùy chẩm d/ Thùy thái dương
Câu 3: Nếu phá hủy vùng chức năng hiểu tiếng nói sẽ làm cho người:
a/ Không tạo được âm thanh rõ ràng b/Tiếng nói sẽ bịngọng
c/ Sẽ không hiểu được tiếng nói nữa d/ Câm và điếc
Luyện tập

Bề mặt của não được phủ một lớp chất xám làm thành vỏ não. Bề mặt của đại não có nhiều nếp gấp, đó là các......và........làm tăng diện tích bề mặt của vỏ não ( nơi chứa thân của các nơron) lên tới 2300 đến 2500 cm2 . Hơn 2/3 bề mặt của não nằm trong các khe và rãnh. Vỏ não chỉ dày từ 2 – 3 mm, gồm 6 lớp chủ yếu là các tế bào hình tháp.Các rãnh chia mỗi nửa đại não thành các thùy.
Rãnh đỉnh ngăn..................và..............; rãnh thái dương ngăn cách thùy trán và thuỳ đỉnh với.......................... Trong các thùy hay các khe đã hình thành các hồi hay khúc cuộn não. - Dưới vỏ não là.................trong đó có chứa các nhân nền. (nhân dưới vỏ)
Câu 4: Em hãy điền những từ, cụm từ có dấu (...) vào phiếu học tập đưới đây sao cho phù hợp với đặc điểm cấu tạo của đại não:
khe
rãnh
thùy trán
thùy đỉnh
thùy thái dương
chất trắng

- Về nhà học bài
- Đọc phần “ Em có biết “ skg/150.
- Vẽ hình 47.1 vào vở bài tập
- Soạn bài 48: Hệ thần kinh sinh dưỡng. Theo gọi ý sau: tìm hiểu cấu tạo và chức năng chủa hệ thần kinh sinh dưỡng
Hướng dẫn về nhà
Tiết học đến đây là kết thúc.
Chúc các em học tốt và có sức khoẻ!Hẹn gặp lại các em!