Bài 47. Đại não

PHÒNG GIÁO DỤC HUYỆN ĐÔNG HÒA
TRƯỜNG THCS HOÀNG HOA THÁM
ĐC: XÃ HÒA TÂN ĐÔNG ĐT: 527528
KÍNH CHÀO QUÍ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH
NGUYỄN NGỌC HUY
























Tiết 49. - Bài : 47





Tiết 49
ĐẠI NÃO
I. CẤU TẠO CỦA ĐẠI NÃO
1. Cấu tạo ngoài
- Bề mặt của đại não được phủ một lớp chất xám làm thành vỏ não.Bề mặt của đại não có nhiều nếp gấp, đó là các .. ..và . .. làm tăng diện tích bề mặt võ não (nơi chứa thân của các nơron) lên tới 2300 - 2500 cm2. Hơn 2/3 bề mặt của não nằm trong các khe và rãnh. Vỏ não chỉ dày khoảng 2 - 3 mm, gồm 6 lớp, chủ yếu là các tế bào hình tháp.
Các rãnh chia mỗi nửa đại não thành các thuỳ. Rãnh đỉnh ngăn cách thuỳ
�.. . và thuỳ.. ..; Rãnh thái dương ngăn cách thuỳ trán và thuỳ đỉnh với........ ........ Trong các thuỳ, các khe đã tạo thành các hồi hay khúc cuộn não.
Dưới vỏ não là.... ..... ,trong đó chứa các nhân nền (nhân dưới vỏ).
khe
rãnh
trán
đỉnh
thuỳ thái dương
chất trắng
CÁC NHÓM TIẾN HÀNH THẢO LUẬN:
- Dùng các thuật ngữ thích hợp có trên hình 47-1 và 47-2 SGK, đã quan sát, điền vào chỗ trống trong những câu dưới đây để hoàn thành thông tin về cấu tạo của đại não.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)


Rãnh liên
bán cầu
Thuỳ trán
Khúc cuộn não
Thuỳ đỉnh
Thuỳ chẩm
Khe não
Rãnh đỉnh
Thuỳ trán
Thuỳ đỉnh
Thuỳ chẩm
Rãnh thái dương
Thuỳ thái dương
Não bộ nhìn từ trên
Bán cầu não trái
Rãnh thẳng góc




Tiết 49
ĐẠI NÃO
I. CẤU TẠO CỦA ĐẠI NÃO
?Rãnh và khe ở mặt ngoài vỏ não có ý nghĩa gì?
? Rãnh và khe tạo thành khúc cuộn não -> tăng diện tích bề mặt của vỏ não lên tới 2300 - 2500 cm2.
1. Cấu tạo ngoài




Tiết 49
ĐẠI NÃO
I. CẤU TẠO CỦA ĐẠI NÃO
? Kết luận: Cấu tạo ngoài:
+ Rãnh liên bán cầu chia đại não làm 2 nửa.
+ Mặt ngoài mỗi bán cầu có 3 rãnh chia làm 4 thuỳ (trán, đỉnh, chẩm, thái dương).
+ Khe và rãnh tạo thành khúc cuộn não -> tăng diện tích bề mặt não.
1. Cấu tạo ngoài




Tiết 49
ĐẠI NÃO
I. CẤU TẠO CỦA ĐẠI NÃO
2. Cấu tạo trong:
1. Cấu tạo ngoài
+ Rãnh liên bán cầu chia đại não làm 2 nửa.
+ Mặt ngoài mỗi bán cầu có 3 rãnh chia làm 4 thuỳ (trán, đỉnh, chẩm, thái dương).
+ Khe và rãnh tạo thành khúc cuộn não -> tăng diện tích bề mặt não.




Tiết 49
ĐẠI NÃO
I. CẤU TẠO CỦA ĐẠI NÃO
? Mô tả cấu tạo trong của đại não? (Vị trí và độ dày của chất xám và chất trắng)
? Kết luận: Cấu tạo trong:
+ Chất xám (ngoài) làm thành vỏ não, dày 2 - 3 mm
gồm 6 lớp.
+ Chất trắng (trong) là các đường thần kinh. Hầu hết các đường này bắt chéo ở hành tuỷ hoặc tuỷ sống.
Chất trắng có chứa nhân nền.
Đường liên bán cầu
Các nhân nền
Đường dẫn truyền xuống
Chất xám
Nơi bắt chéo của đường dẫn truyền xuống
Các đường dẫn truyền trong chất trắng của đại não
1. Cấu tạo ngoài
+ Rãnh liên bán cầu chia đại não làm 2 nửa.
+ Mặt ngoài mỗi bán cầu có 3 rãnh chia làm 4 thuỳ (trán, đỉnh, chẩm, thái dương).
+ Khe và rãnh tạo thành khúc cuộn não -> tăng diện tích bề mặt não.
2. Cấu tạo trong




Tiết 49
ĐẠI NÃO
? Giải thích hiện tượng liệt nửa người?
? Bán cầu não bên trái điều khiển nửa bên phải của cơ thể và ngược lại (nhờ các đường dẫn truyền thần kinh bắt chéo) => do đó nếu tổn thương ở một bên đại não sẽ làm tê liệt các phần thân bên phía còn lại.
I. CẤU TẠO CỦA ĐẠI NÃO
1. Cấu tạo ngoài
+ Rãnh liên bán cầu chia đại não làm 2 nửa.
+ Mặt ngoài mỗi bán cầu có 3 rãnh chia làm 4 thuỳ (trán, đỉnh, chẩm, thái dương).
+ Khe và rãnh tạo thành khúc cuộn não -> tăng diện tích bề mặt não.
2. Cấu tạo trong
+ Chất xám (ngoài) làm thành vỏ não, dày 2 - 3 mm gồm 6 lớp.
+ Chất trắng (trong) là các đường thần kinh. Hầu hết các đường này bắt chéo ở hành tuỷ hoặc tuỷ sống.
Chất trắng có chứa nhân nền.




Tiết 49
ĐẠI NÃO

II. SỰ PHÂN VÙNG CHỨC NĂNG CỦA ĐẠI NÃO
Các vùng chức năng của đại não
I. CẤU TẠO CỦA ĐẠI NÃO
1. Cấu tạo ngoài
+ Rãnh liên bán cầu chia đại não làm 2 nửa.
+ Mặt ngoài mỗi bán cầu có 3 rãnh chia làm 4 thuỳ (trán, đỉnh, chẩm, thái dương).
+ Khe và rãnh tạo thành khúc cuộn não -> tăng diện tích bề mặt não.
2. Cấu tạo trong
+ Chất xám (ngoài) làm thành vỏ não, dày 2 - 3 mm gồm 6 lớp.
+ Chất trắng (trong) là các đường thần kinh. Hầu hết các đường này bắt chéo ở hành tuỷ hoặc tuỷ sống.
Chất trắng có chứa nhân nền




Tiết 49
ĐẠI NÃO

Dựa vào hình bên (hình 47-4. SGK), hãy chọn các số tương ứng với các vùng chức năng để điền vào chỗ trống:
a.Vùng cảm giác
b. Vùng vận động
c.Vùng hiểu tiếng nói
d. Vùng hiểu chữ viết
e. Vùng vận động ngôn
ngữ (nói và viết)
g. Vùng vị giác
h. Vùng thính giác
i. Vùng thị giác
3
4
6
7
5
8
2
1
1
Các vùng chức năng của đại não




Tiết 49
ĐẠI NÃO

II. SỰ PHÂN VÙNG CHỨC
NĂNG CỦA ĐẠI NÃO
Các vùng chức năng của đại não
I. CẤU TẠO CỦA ĐẠI NÃO
1. Cấu tạo ngoài
+ Rãnh liên bán cầu chia đại não làm 2 nửa.
+ Mặt ngoài mỗi bán cầu có 3 rãnh chia làm 4 thuỳ (trán, đỉnh, chẩm, thái dương).
+ Khe và rãnh tạo thành khúc cuộn não -> tăng diện tích bề mặt não.
2. Cấu tạo trong
+ Chất xám (ngoài) làm thành vỏ não, dày 2 - 3 mm gồm 6 lớp.
+ Chất trắng (trong) là các đường thần kinh. Hầu hết các đường này bắt chéo ở hành tuỷ hoặc tuỷ sống.
Chất trắng có chứa nhân nền.
1




Tiết 49
ĐẠI NÃO

Vỏ não có nhiều vùng, mỗi vùng có tên gọi và chức năng riêng.
* Thí nghiệm: Cắt bỏ não của một con chó, con vật trở nên vô thức, không còn nhận định được sự vật xung quanh; không biết, không nhớ, không sợ, không ăn, không nghe. Tình trạng này kéo dài một thời gian thì chết.
* Quan sát : Những người bị thương tích ở não có thể bị bại, không cảm giác, mù điếc, ngớ ngẩn.
II. SỰ PHÂN VÙNG CHỨC
NĂNG CỦA ĐẠI NÃO
I. CẤU TẠO CỦA ĐẠI NÃO
1. Cấu tạo ngoài
+ Rãnh liên bán cầu chia đại não làm 2 nửa.
+ Mặt ngoài mỗi bán cầu có 3 rãnh chia làm 4 thuỳ (trán, đỉnh, chẩm, thái dương).
+ Khe và rãnh tạo thành khúc cuộn não -> tăng diện tích bề mặt não.
2. Cấu tạo trong
+ Chất xám (ngoài) làm thành vỏ não, dày 2 - 3 mm gồm 6 lớp.
+ Chất trắng (trong) là các đường thần kinh. Hầu hết các đường này bắt chéo ở hành tuỷ hoặc tuỷ sống.
Chất trắng có chứa nhân nền.




Tiết 49
ĐẠI NÃO

? So sánh sự phân vùng chức năng ở vỏ não người và vỏ não động vật?
Kết luận:
Các vùng có ở người và động vật: Vùng cảm giác, vùng vận động, vùng thị giác, vùng thính giác, vùng vị giác..
Vùng chức năng chỉ có ở người: Vùng vận động ngôn ngữ, vùng hiểu tiếng nói, vùng hiểu chữ viết.
=> Vỏ đại não là trung ương thần kinh của các phản xạ có điều kiện.
II. SỰ PHÂN VÙNG CHỨC
NĂNG CỦA ĐẠI NÃO
I. CẤU TẠO CỦA ĐẠI NÃO
1. Cấu tạo ngoài
+ Rãnh liên bán cầu chia đại não làm 2 nửa.
+ Mặt ngoài mỗi bán cầu có 3 rãnh chia làm 4 thuỳ (trán, đỉnh, chẩm, thái dương).
+ Khe và rãnh tạo thành khúc cuộn não -> tăng diện tích bề mặt não.
2. Cấu tạo trong
+ Chất xám (ngoài) làm thành vỏ não, dày 2 - 3 mm gồm 6 lớp.
+ Chất trắng (trong) là các đường thần kinh. Hầu hết các đường này bắt chéo ở hành tuỷ hoặc tuỷ sống.
Chất trắng có chứa nhân nền.




Tiết 49
ĐẠI NÃO

II. SỰ PHÂN VÙNG CHỨC
NĂNG CỦA ĐẠI NÃO
I. CẤU TẠO CỦA ĐẠI NÃO
1. Cấu tạo ngoài
+ Rãnh liên bán cầu chia đại não làm 2 nửa.
+ Mặt ngoài mỗi bán cầu có 3 rãnh chia làm 4 thuỳ (trán, đỉnh, chẩm, thái dương).
+ Khe và rãnh tạo thành khúc cuộn não -> tăng diện tích bề mặt não.
2. Cấu tạo trong
+ Chất xám (ngoài) làm thành vỏ não, dày 2 - 3 mm gồm 6 lớp.
+ Chất trắng (trong) là các đường thần kinh. Hầu hết các đường này bắt chéo ở hành tuỷ hoặc tuỷ sống.
Chất trắng có chứa nhân nền.
DỰ BÁO THỜI TIẾT
- Vỏ đại não là trung ương thần kinh của các phản xạ có điều kiện.
- Các vùng có ở người và động vật: Vùng cảm giác, vùng vận động, vùng thị giác, vùng thính giác, vùng vị giác..
Vùng chức năng chỉ có ở người: Vùng vận động ngôn ngữ, vùng hiểu tiếng nói, vùng hiểu chữ viết.




Tiết 49
ĐẠI NÃO

? Ý thức của mỗi chúng ta để bảo vệ bộ não của mình?
- Luôn sống một cuộc sống thoải mái, lành mạnh.
Phải bảo vệ bộ não khi tham gia giao thông, lao động như: Đội mũ bảo hiểm khi tham gia xe máy, đội mũ bảo hộ lao động.
Ăn uống đủ chất.
Thường xuyên luyện tập TDTT.
- Vỏ đại não là trung ương thần kinh của các phản xạ có điều kiện.
- Các vùng có ở người và động vật: Vùng cảm giác, vùng vận động, vùng thị giác, vùng thính giác, vùng vị giác..
Vùng chức năng chỉ có ở người: Vùng vận động ngôn ngữ, vùng hiểu tiếng nói, vùng hiểu chữ viết.
II. SỰ PHÂN VÙNG CHỨC
NĂNG CỦA ĐẠI NÃO
I. CẤU TẠO CỦA ĐẠI NÃO
1. Cấu tạo ngoài
+ Rãnh liên bán cầu chia đại não làm 2 nửa.
+ Mặt ngoài mỗi bán cầu có 3 rãnh chia làm 4 thuỳ (trán, đỉnh, chẩm, thái dương).
+ Khe và rãnh tạo thành khúc cuộn não -> tăng diện tích bề mặt não.
2. Cấu tạo trong
+ Chất xám (ngoài) làm thành vỏ não, dày 2 - 3 mm gồm 6 lớp.
+ Chất trắng (trong) là các đường thần kinh. Hầu hết các đường này bắt chéo ở hành tuỷ hoặc tuỷ sống.
Chất trắng có chứa nhân nền.




Tiết 49
ĐẠI NÃO

TẤT CẢ CHÚNG TA LÀ NHỮNG NGƯỜI
GƯƠNG MẪU KHI THAM GIA GIAO THÔNG
- Vỏ đại não là trung ương thần kinh của các phản xạ có điều kiện.
- Các vùng có ở người và động vật: Vùng cảm giác, vùng vận động, vùng thị giác, vùng thính giác, vùng vị giác..
Vùng chức năng chỉ có ở người: Vùng vận động ngôn ngữ, vùng hiểu tiếng nói, vùng hiểu chữ viết.
II. SỰ PHÂN VÙNG CHỨC
NĂNG CỦA ĐẠI NÃO
I. CẤU TẠO CỦA ĐẠI NÃO
1. Cấu tạo ngoài
+ Rãnh liên bán cầu chia đại não làm 2 nửa.
+ Mặt ngoài mỗi bán cầu có 3 rãnh chia làm 4 thuỳ (trán, đỉnh, chẩm, thái dương).
+ Khe và rãnh tạo thành khúc cuộn não -> tăng diện tích bề mặt não.
2. Cấu tạo trong
+ Chất xám (ngoài) làm thành vỏ não, dày 2 - 3 mm gồm 6 lớp.
+ Chất trắng (trong) là các đường thần kinh. Hầu hết các đường này bắt chéo ở hành tuỷ hoặc tuỷ sống.
Chất trắng có chứa nhân nền.


































- Đại não là phần phát triển nhất ở người. Đại não gồm: Chất xám tạo thành vỏ não là trung tâm các phản xạ có điều kiện; Chất trắng nằm dưới vỏ não là những đường thần kinh nối các phần của vỏ não với nhau và vỏ não với các phần dưới của hệ thần kinh. Trong chất trắng còn có các nhân nền.
- Nhờ các rãnh và khe do sự gấp nếp của vỏ não, một mặt làm cho diện tích của vỏ não tăng lên, mặt khác chia não thành các thuỳ và các hồi não, trong đó có vùng cảm giác và vùng vân động, đặt biệt là vùng vận động ngôn ngữ và vùng hiểu tiếng nói và chữ viết.
GHI NHỚ
TRÒ CHƠI: HIỂU Ý NHAU
1
2
3
4
5
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
+ Tìm hiểu trước các nội dung của bài
+ Tìm hiểu kĩ các hình 48-1, 2, 3 trang 151 và152
+ Phân biệt được phản xạ sinh dưỡng với phản xạ vận động.
+ Phân biệt bộ phận giao cảm với bộ phận đối giao cảm trong
hệ thần kinh sinh dưỡng về cấu tạo và chức năng.
BÀI VỪA HỌC:
Vẽ hình 47-1, 47-2, 47-3, 47-4 trang 147, 149/ SGK
Xác định đặc điểm cấu tạo của đại não trên hình vẽ.
Trả lời câu hỏi và bài tập SGK trang 150.
- Đọc mục "Em có biết" trang 150
BÀI SẮP HỌC:
Bài 48: HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
PHÒNG GD & ĐT HUYỆN ĐÔNG HOÀ
Môn : SiNH HỌC
Giáo viên: NGUYỄN NGỌC HUY
Đơn vị : TRƯỜNG THCS HOÀNG HOA THÁM
NAM H?C: 2007 - 2008
CHÚC THẦY CÔ & CÁC EM HỌC SINH
SỨC KHOẺ VÀ HẠNH PHÚC
HỘI GIẢNG CHUYÊN ĐỀ