Bài 47. Đại não

SINH HỌC 8
Giáo viên: Nguyễn Thị Tươi
PHOØNG GIAÙO DUÏC&ÑAØO TAÏO QUAÄN NINH KIEÀU
TRÖÔØNG THCS ÑOAØN THÒ ÑIEÅM
NAÊM HOÏC 2009-2010
ĐÁP ÁN
Câu hỏi:
C?u t?o trong và chức năng của trụ não, tiểu não ra sao?
*Cấu tạo và chức năng trụ não :
- Chất xám: Ở trong tập trung thành các nhân xám. Điều khiển, điều hòa các hoạt động nội quan
- Chất trắng: ở ngoài . Chức năng dẫn truyền đường lên (cảm giác), đường xuống(vận động)
* Tiểu não:
- Chất xám ở ngoài làm thành vỏ tiểu não và các nhân.
- Chất trắng ở trong là các đường dẫn truyền.
- Chức năng: điều hòa phối hợp các cử động phức tạp và giữ thăng bằng cơ thể .
Đại não
Bài 47
Tiết 49
Bài 47
Tiết 49
Tiểu não
Trụ não
Đại não
Não
trung gian
Não bộ bổ dọc
I. CẤU TẠO CỦA ĐẠI NÃO:
Hãy kể tên các thành phần của não bộ.Trong đó thành phần nào có kích thước lớn nhất?

Quan sát các hình 47.1 , 2, 3
thảo luận tổ để làm bài
phần điền từ
I. CẤU TẠO CỦA ĐẠI NÃO:
H47-1. Hình não bộ nhìn từ trên
Rãnh liên
bán cầu
Bán cầu não phải
Bán cầu não trái
Khúc cuộn
của não
Thuỳ trán
Thuỳ đỉnh
Thuỳ chẩm
Khe não
Thùy trán
Thùy đỉnh
Thùy chẩm
Thuỳ thái dương
Rãnh đỉnh
Rãnh
Thái dương
H47-2. Bán cầu não trái
Tiểu não
Chất xám
Đường liên bán cầu
H47-3:Các đường dẫn truyền trong chất trắng của đại não
Đường dẫn truyền xuống
Nơi bắt chéo của đường dẫn truyền xuống
Chất trắng
Các nhân nền
PHIếU HọC TậP
Bề mặt của đaị não được phủ bởi một lớp chất xám làm thành vỏ não .Bề mặt của đại não có nhiều nếp gấp, đó là các vµ làm tăng diện tích bề mặt vỏ não (nơi chứa thân của các nơron) lên tới 2300-2500cm2. Hơn 2/3 vỏ não nằm trong các khe và rãnh. Vỏ não chỉ dày khoảng 2-3mm, gồm 6 lớp, chủ yếu là các tế bào hình tháp.
Các rãnh chia mỗi nöa đại não ra làm các thùy. Rãnh đỉnh ngăn cách thùy và thùy………….; Rãnh thái dương ngăn cách thùy trán vµ thuú ®Ønh với Trong các thùy, các khe đã tạo thành các hồi hay khúc cuộn não.
Dưới vỏ não là……………. trong đó chứa các nhân nền (nhân dưới vỏ)
khe
rãnh
…(1)….
…… (2) …
…(3)….
trán
…………(5)……
thuỳ thái dương
……… (6).
chất trắng
đỉnh
…(4)…
Dựa vào các thuật ngữ thích hợp có trên hình đã quan sát điền vào chỗ trống thích hợp để hoàn chỉnh thông tin cấu tạo đại não:
H47-1. Hình não bộ nhìn từ trên
Rãnh liên
bán cầu
Bán cầu não phải
Bán cầu não trái
Khúc cuộn
của não
Thuỳ trán
Thuỳ đỉnh
Thuỳ chẩm
Khe não
I. CẤU TẠO CỦA ĐẠI NÃO:
1 Cấu tạo ngoài:
Thùy trán
Thùy đỉnh
Thùy chẩm
Thuỳ thái dương
Rãnh đỉnh
Rãnh
Thái dương
H47-2. Bán cầu não trái
Tiểu não
I. CẤU TẠO CỦA ĐẠI NÃO:
1. Cấu tạo ngoài:
- Rãnh liên bán cầu chia đại não làm hai nửa.
- Rãnh đỉnh, rãnh thái dương, rãnh thẳng góc chia mỗi nửa đại não làm 4 thùy: thùy trán, thùy đỉnh, thùy thái dương và thùy chẫm.
- Các khe và rãnh làm tăng diện tích bề mặt vỏ não.
Chất xám
Đường liên bán cầu
H47-3:Các đường dẫn truyền trong chất trắng của đại não
Đường dẫn truyền xuống
Nơi bắt chéo của đường dẫn truyền xuống
Chất trắng
Các nhân nền
Câu tạo trong của đại não ra sao?
I. CẤU TẠO CỦA ĐẠI NÃO:
1. Cấu tạo ngoài:
- Rãnh liên bán cầu chia đại não làm hai nửa.
- Rãnh đỉnh, rãnh thái dương, rãnh thẳng góc chia mỗi nửa đại não làm 4 thùy: thùy trán, thùy đỉnh, thùy thái dương và thùy chẫm.
2. Cấu tạo trong:
- Các khe và rãnh làm tăng diện tích bề mặt vỏ não.
- Chất xám (ngoài) làm thành vỏ não dày 2-3mm gồm 6 lớp
- Chất trắng (trong) nằm dưới vỏ não là những đường thần kinh nối các vùng vỏ não với nhau và vỏ não với các phần dưới của hệ thần kinh. Hầu hết các đường thần kinh bắt chéo ở hành não hoặc tủy sống. Trong chất trắng còn có các nhân nền.
Một con chó bình thường
Một con chó bị cắt bỏ vỏ não
-Con vật nhận biết được các sự vật xảy ra xung quanh
-Phân biệt được ai quen, ai lạ
-Tự biết đi tìm thức ăn khi đói...
-Học được một số điều đơn giản mà chủ dạy, hình thành được các phản xạ có điều kiện
-Con vật trở nên thờ ơ, lãnh đạm với mọi vật xung quanh.
-Không phân biệt được ai quen, ai lạ.
-Dù đói cũng không biết tự đi tìm thức ăn.
Mất tất cả các phản xạ có điều kiện đã được thành lập, nó không còn nhớ gì....
Hãy giới thiệu chức năng của vỏ đại não
II. SỰ PHÂN VÙNG CHỨC NĂNG CỦA ĐẠI NÃO:

- Võ đại não là trung ương thần kinh của các phản xạ có điều kiện.
Phiếu học tập
8
?
?
?
?
?
?
?
?
Dựa vào thông tin ￭, đối chiếu hình 47.4 SGK hãy chọn các số tương ứng với các vùng chức năng để điền vào ô trống:
Vùng vận động
Vùng thính giác
Vùng hiểu tiếng nói
Vùng cảm giác
Vùng thị giác
Vùng hiểu chữ viết
Vùng vận động ngôn ngữ
Vùng
vị giác
Hình: Các vùng chức năng của vỏ não
8
?
?
?
?
?
?
?
?
Rãnh đỉnh
Thùy đỉnh
Thùy chẩm
Thùy thái dương
Vùng vị giác (8)
Rãnh thái dương
Thùy trán
3
4
5
2
6
7
1
Vùng thị giác
Vùng thính giác
Vùng cảm giác
Vùng vận động
V. vận động ngôn ngữ
V. hiểu chữ viết
V.hiểu tiếng nói
II. SỰ PHÂN VÙNG CHỨC NĂNG CỦA ĐẠI NÃO:

* Võ đại não là trung ương thần kinh của các phản xạ có điều kiện.
* Võ đại não có nhiều vùng mỗi vùng có một chức năng riêng:
- Các vùng chức năng có ở người và động vật:
+ Vùng cảm giác
+ Vùng vận động.
+ Vùng thị giác.
+ Vùng thính giác.
+ Vùng vị giác.
+ vùng khứu giác
- Các vùng chức năng chỉ có ở người :
+ Vùng vận động ngôn ngữ(vùng nói, vùng viết).
+ Vùng hiểu tiếng nói.
+ Vùng hiểu chữ viết.
Một người bị tổn thương bán cầu não trái có thể để lại hậu quả gì?
Nửa thân bên phải bị liệt
Chúng ta cần làm gì
để bảo vệ bộ não ?
- Đội mũ bảo hiểm khi giao thông
- Không để đầu quá nóng hoặc quá lạnh đột ngột
- Không để tổn thương đại não
Phòng chống bệnh viêm màng não.
So sánh với não của động vật thuộc lớp thú, não người có đặc điểm gì tiến hóa hơn?
- Khối lượng não của người lớn hơn các động vật khác thuộc lớp thú.
- Các vùng chức năng đại não ở người có thêm vùng vận động ngôn ngữ( vùng nói, vùng viết) , vùng hiểu tiếng nói, vùng hiểu chữ viết
- Vỏ não có nhiều khe, rãnh làm tăng diện tích bề mặt (khối lượng chất xám lớn hơn)
Bài tập

Đại não ở người rất phát triển. Đại não gồm .......tạo thành vỏ não là trung ương thần kinh của các phản xạ.................nằm dưới vỏ não là những đường thần kinh nối các phần của vỏ não và với các phần dưới của hệ thần kinh.Trong chất trắng còn có các......(nhân dưới vỏ)

Nhờ các ...và....làm tăng diện tích bề mặt của đại não, mặt khác chia đại não thành các hồi và các thuỳ của não,trong đó có vùng cảm giác, vùng vận động đặc biệt là vùng vận động ngôn ngữ và vùng ...........và chữ viết
(1)
chất xám
có điều kiện
(2)
nhân nền
(3)
rãnh
(4)
khe
(5)
(6)
Hiểu tiếng nói
Tìm từ hoặc cụm từ thích hơp điền vào chỗ dấu chấm trong các câu sau:
-Chất trắng là các đường TK nối các vùng của vỏ não với nhau và vỏ não với các phần dưới của hệ thần kinh
-Chất trắng là các đường dẫn truyền nối các trung khu TK trong tủy sống với nhau và với não bộ
Chức năng
Chất xám ở trong
Chất trắng ở ngoài
Chất xám ở ngoài
Chất trắng ở trong
Cấu tạo
Đại não
Tủy sống
Một bạn học sinh lập bảng sự khác nhau về cấu tạo và chức năng của tủy sống và đại não. Hãy nhận xét bạn làm đúng hay sai?
(Nếu sai em hãy sửa lại cho đúng)
-Chất xám là trung khuTK của các phản xạ có điều kiện, cảm giác, ý thức trí nhớ, trí khôn, tư duy và ngôn ngữ
-Chất xám là trung khu TK của các phản xạ không điều kiện
- Học bài chú ý so sánh với tủy sống tiểu não.
- Học bài như đã hướng dẫn, tiết sau KT giữa kì II.
- Bài sau khi KTgi?a kì : Bài hệ thần kinh sinh dưỡng
Chúc các em học giỏi
Kính chúc sức khỏe qúi thầy cô
Trân trọng kính chào