Bài 47. Đại não

NĂM HỌC 2014- 2015
GV: THÂN THỊ DIỆP NGA
SINH HỌC 8
Hạch thần kinh
Dây thần kinh
Tủy sống
Não bộ
Bộ phận ngoại biên
Hệ thần kinh
Bộ phận trung ương
- Trụ não
-Tiểu não
- Não trung gian
- Đại não
BÀI 47
ĐẠI NÃO
NỘI DUNG:
CẤU TẠO CỦA ĐẠI NÃO
II- SỰ PHÂN VÙNG CHỨC NĂNG CỦA ĐẠI NÃO
Tiểu não
Trụ não
Đại não
Não trung gian
I- Cấu tạo của đại não
? Xác định vị trí, kích thước của đại não so với trụ não, tiểu não, não trung gian?
Quan sát hình 47.1, 47.2, 47.3 SGK. Thảo luận nhóm và hoàn thành bài tập điền từ sau:
 Bề mặt của đại não được phủ bởi 1 lớp chất xám làm thành vỏ não. Bề mặt đại não có nhiều nếp gấp, đó là các………và ………làm tăng diện tích bề mặt vỏ não (nơi chứa thân của các nơ-ron) lên tới 2300 đến 2500cm2. Hơn 2/3 bề mặt của não nằm trong các khe và rãnh.Vỏ não chỉ dày khoảng 2 đến 3mm, gồm 6 lớp, chủ yếu là các tế bào hình tháp.
 Các rãnh chia mỗi nửa đại não thành các thùy.Rãnh đỉnh ngăn cách thùy…….. và thùy………
Rãnh thái dương ngăn cách thùy trán và thùy đỉnh với ……………………….Trong các thùy,các khe đã tạo thành các hồi hay khúc cuộn não.
 Dưới vỏ não là……………….trong đó chứa các nhân nền.
H47-1. Hình não bộ nhìn từ trên
Rãnh liên
bán cầu
Bán cầu não phải
Khúc cuộn
của não
Thùy trán
Thùy đỉnh
Thùy chẩm
Khe não
Bán cầu não trái
I- Cấu tạo của đại não
Thùy trán
Thùy đỉnh
Thùy chẩm
Thuỳ thái dương
Rãnh đỉnh
Rãnh thái dương
H47-2. Bán cầu não trái
Tiểu não
Chất xám
Đường liên bán cầu
H47-3:Các đường dẫn truyền trong chất trắng của đại não
Đường dẫn truyền xuống
Nơi bắt chéo của đường dẫn truyền xuống
Chất trắng
Các nhân nền
Thông tin về cấu tạo ngoài và trong của đại não
 Bề mặt của đại não được phủ bởi 1 lớp chất xám làm thành vỏ não. Bề mặt đại não có nhiều nếp gấp, đó là các………và ………làm tăng diện tích bề mặt vỏ não (nơi chứa thân của các nơ-ron) lên tới 2300 đến 2500cm2. Hơn 2/3 bề mặt của não nằm trong các khe và rãnh.Vỏ não chỉ dày khoảng 2 đến 3mm, gồm 6 lớp, chủ yếu là các tế bào hình tháp.
rãnh
khe
 Các rãnh chia mỗi nửa đại não thành các thùy.Rãnh đỉnh ngăn cách thùy…….. và thùy………
Rãnh thái dương ngăn cách thùy trán và thùy đỉnh với ……………………….Trong các thùy,các khe đã tạo thành các hồi hay khúc cuộn não.
 Dưới vỏ não là……………….trong đó chứa các nhân nền.
trán
đỉnh
chất trắng
thùy thái dương
I- Cấu tạo của đại não
1) Cấu tạo ngoài:
 Quan sát lại các hình 47.1, 47.2. Trình bày cấu tạo ngoài của đại não?
Rãnh liên bán cầu
Thùy trán
Khe não
Khúc cuộn não
Thùy chẩm
Thùy đỉnh
Thùy đỉnh
Thùy trán
Rãnh đỉnh
Thùy chẩm
Thùy thái dương
Rãnh thái dương
HÌNH 47.1
HÌNH 47.2
1) Cấu tạo ngoài:
-Rãnh liên bán cầu chia đại não làm hai nửa: Bán cầu đại não phải và trái
- Rãnh đỉnh, rãnh thái dương, rãnh thẳng góc chia mỗi bán cầu làm bốn thuỳ: thùy trán, thùy đỉnh, thùy chẩm, thùy thái dương.
- Các khe, rãnh tạo thành khúc cuộn não làm tăng diện tích bề mặt não.
I. CẤU TẠO CỦA ĐẠI NÃO:
2) Cấu tạo trong
? Quan sát hình 47.3 Mô tả cấu tạo trong của đại não?
Đường liên bán cầu
Chất xám
Các nhân nền
Đường dẫn truyền xuống
Nơi bắt chéo của đường dẫn truyền xuống
HÌNH 47.3
I. CẤU TẠO CỦA ĐẠI NÃO:
2) Cấu tạo trong:
- Chất xám (ngoài) làm thành vỏ não dày 2-3mm gồm 6 lớp
- Chất trắng (trong) nằm dưới vỏ não là những đường thần kinh nối các vùng vỏ não với nhau và vỏ não với các phần dưới của hệ thần kinh. Trong chất trắng còn có các nhân nền.
I. CẤU TẠO CỦA ĐẠI NÃO:
Bảng so sánh não người – Động vật
8
?
?
?
?
?
?
?
?
Dựa vào thông tin ￭, đối chiếu hình 47.4 SGK hãy chọn các vùng chức năng có số tương ứng để điền vào dấu ?:
II. SỰ PHÂN VÙNG CHỨC NĂNG CỦA ĐẠI NÃO:
Vùng vận động
Vùng thính giác
Vùng hiểu tiếng nói
Vùng cảm giác
Vùng thị giác
Vùng hiểu chữ viết
Vùng vận động ngôn ngữ
Vùng
vị giác
8
?
?
?
?
?
?
?
?
II. SỰ PHÂN VÙNG CHỨC NĂNG CỦA ĐẠI NÃO:

* Võ đại não là trung ương thần kinh của các phản xạ có điều kiện.
* Võ đại não có nhiều vùng mỗi vùng có một chức năng riêng:
- Các vùng chức năng có ở người và động vật:
+ Vùng cảm giác
+ Vùng vận động.
+ Vùng thị giác.
+ Vùng thính giác.
+ Vùng vị giác.
+ vùng khứu giác
- Các vùng chức năng chỉ có ở người :
+ Vùng vận động ngôn ngữ(vùng nói, vùng viết).
+ Vùng hiểu tiếng nói.
+ Vùng hiểu chữ viết.
-Vỏ não có nhiều vùng, mỗi vùng có tên gọi và chức năng riêng.
-Đại não có chức năng phản xạ và dẫn truyền.
+ Chức năng phản xạ: Vỏ đại não là trung ương thần kinh của các phản xạ có điều kiện.
+ Chức năng dẫn truyền: Do các đường thần kinh trong chất trắng thực hiện.
II. SỰ PHÂN VÙNG CHỨC NĂNG CỦA ĐẠI NÃO:
Một con chó bình thường
Một con chó bị cắt bỏ vỏ não
-Con vật nhận biết được các sự vật xảy ra xung quanh
-Phân biệt được ai quen, ai lạ
-Tự biết đi tìm thức ăn khi đói...
-Học được một số điều đơn giản mà chủ dạy, hình thành được các phản xạ có điều kiện
-Con vật trở nên thờ ơ, lãnh đạm với mọi vật xung quanh.
-Không phân biệt được ai quen, ai lạ.
-Dù đói cũng không biết tự đi tìm thức ăn…
Mất tất cả các phản xạ có điều kiện đã được thành lập, nó không còn nhớ gì....
Một người bị tổn thương bán cầu não trái có thể để lại hậu quả gì?
Nửa thân bên phải bị liệt
1. Quan sát 2 hình sau, so sánh để tìm điểm tiến hoá của đại não ở người so với thú ?
Kiểm tra, đánh giá.
So sánh với não của động vật thuộc lớp thú, não người có đặc điểm gì tiến hóa hơn?
- Khối lượng não của người lớn hơn các động vật khác thuộc lớp thú.
- Các vùng chức năng đại não ở người có thêm vùng vận động ngôn ngữ( vùng nói, vùng viết) , vùng hiểu tiếng nói, vùng hiểu chữ viết
- Vỏ não có nhiều khe, rãnh làm tăng diện tích bề mặt (khối lượng chất xám lớn hơn)
2.Tại sao rượu và thuốc lá…không có lợi cho hoạt động của não?
- Rượu làm tê liệt các tế bào thần kinh, tạo ra các phản xạ không ý thức. Nếu nghiện rượu nặng dẫn đến chậm phát triển trí não, có khi mất trí.
- Thuốc lá làm giảm trí nhớ, nếu nghiện thuốc lá dẫn đến suy nhược não và cơ thể.
-Chất trắng là các đường TK nối các vùng của vỏ não với nhau và vỏ não với các phần dưới của hệ thần kinh
- Ch?t tr?ng l� cỏc du?ng d?n truy?n n?i cỏc trung khu TK trong t?y s?ng v?i nhau v� v?i nóo b?
Chức năng
Chất xám ở trong
Chất trắng ở ngoài
Chất xám ở ngoài
Chất trắng ở trong
Cấu tạo
Đại não
Tủy sống
Một bạn học sinh lập bảng sự khác nhau về cấu tạo và chức năng của tủy sống và đại não. Hãy nhận xét bạn làm đúng hay sai?
(Nếu sai em hãy sửa lại cho đúng)
-Ch?t xỏm l� trung khuTK c?a cỏc ph?n x? cú di?u ki?n, c?m giỏc, ý th?c trớ nh?, trớ khụn, tu duy v� ngụn ng?
-Ch?t xỏm l� trung khu TK c?a cỏc ph?n x? khụng di?u ki?n
Chúng ta cần làm gì
để bảo vệ bộ não ?
- D?i mu nún, mu b?o hi?m
- Khụng d? d?u quỏ núng ho?c quỏ l?nh d?t ng?t
- Khụng d? t?n thuong d?i nóo
Phòng chống bệnh viêm màng não
…
Học bài,trả lời các câu hỏi của bài trong SGK.
Đọc mục “Em có biết”
Chuẩn bị bài 48 : Hệ thần kinh sinh dưỡng
Đọc phần thông tin,trả lời phần lệnh của SGK.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT