Bài 47. Đại não

KIỂM TRA BÀI CŨ
Quan sát tranh, xác định vị trí các thành phần của não bộ?
Sau khi bị tai biến mạch máu não
Một người bỗng
dưng mất trí nhớ
Sau khi bị chấn thương sọ não
Người thanh niên này bị liệt
Sau khi bị viêm màng não
Chân không cử động được, nói ngọng...
BÀI 47: ĐẠI NÃO

H·y so s¸nh kÝch th­íc cña ®¹i n·o víi c¸c bé phËn kh¸c cña n·o bé ?
Não bộ bổ dọc
Quan sát mô hình não bộ, kết hợp H 47.1.2.3 SGK tr 147 hoµn thµnh phiÕu häc tËp sè 1( thêi gian 3 phót ) t×m hiÓu cÊu t¹o cña ®¹i n·o.
Rãnh liên bán cầu
Thùy trán
Khe não
Thùy đỉnh
Thùy chẩm
Khúc cuộn não
Thùy trán
Thùy đỉnh
Thùy chẩm
Thùy thái dương
Rãnh đỉnh
Rãnh thái dương
I/ Cấu tạo của đại não
Chất xám
Đường liên bán cầu
H47-3:Các đường dẫn truyền trong chất trắng của đại não
Đường dẫn truyền xuống
Nơi bắt chéo của đường dẫn truyền xuống
Chất trắng
Các nhân nền
PHIếU HọC TậP
Điền vào chỗ chấm các thuật ngữ thích hợp
Bề mặt của đại não có nhiều nếp gấp, đó là các …… vµ làm tăng diện tích bề mặt vỏ não (nơi chứa thân của các nơron) lên tới 2300-2500cm2. Hơn 2/3 vỏ não nằm trong các khe và rãnh. Vỏ não chỉ dày khoảng 2-3mm, gồm 6 lớp, chủ yếu là các tế bào hình tháp. Các rãnh chia mỗi nữa đại não ra làm các thùy. Rãnh đỉnh ngăn cách thùy và thùy………………; Rãnh thái dương ngăn cách thùy trán và thùy đỉnh với Trong các thùy, các khe đã tạo thành các hồi hay khúc cuộn não.
Dưới vỏ não là trong đó chứa các nhân nền (nhân dưới vỏ)
khe
rãnh
(1)
….. (2) …
……(3) ……
trán
…… (5) …..
thuỳ thái dương
…(6) ….
chất trắng
đỉnh
(4)
Quan sát 2 mảnh giấy: 1 mảnh phẳng và 1 mảnh có nhiều nếp gấp. Bạn hãy cho biết ý nghĩa của nếp gấp đó?



=> Làm tăng diện tích bề mặt vỏ đại não
Chất trắng
Chất xám
Đường liên bán cầu
Đường dẫn truyền xuống
Nơi bắt chéo của đường dẫn truyền xuống
Các nhân nền
LIÊN HỆ THỰC TẾ ĐỂ GIẢI THÍCH:
Một người bị tổn thương bán cầu não trái sẽ để lại hậu quả gì?
Nửa thân bên phải bị liệt
- Hình dạng ngoài:
+ Rãnh liên bán cầu chia đại não làm 2 nửa
+ Rãnh sâu chia bán cầu não làm 4 thuỳ (Trán, đỉnh, chẩm, thái dương)
+ Khe và rãnh tạo thành khúc cuộn não  tăng diện tích bề mặt não
- Cấu tạo trong:
+ Chất xám (ngoài) làm thành vỏ não, dày 2-3 mm gồm 6 lớp
+ Chất trắng (trong) là các đường thần kinh. Hầu hết các đường này bắt chéo ở hành tuỷ hoặc tuỷ sống
II. SỰ PHÂN VÙNG CHỨC NĂNG CỦA ĐẠI NÃO:
Quan sát hình sau để trả lời các câu hỏi:
Vùng vận động
Vùng thính giác
Vùng hiểu tiếng nói
Vùng cảm giác
Vùng thị giác
Vùng hiểu chữ viết
Vùng vận động ngôn ngữ
Vùng
vị giác
Hình: Các vùng chức năng của vỏ não
8
?
?
?
?
?
?
?
?
1. So sánh sự phân vùng chức năng
giữa người và não thú?
- Giống ngau.
- Chỉ có riêng ở người
- Vùng thị giác - Vùng vận động ngôn ngữ
Vùng vận động - Vùng hiểu tiếng nói
Vùng thính giác - Vùng hiểu chữ viết
Vùng cảm giác
Vùng vị giác
Một con chó bình thường
Con vật nhận biết được các sự vật xảy ra xung quanh
Phân biệt được ai quen, ai lạ
Tự biết đi tìm thức ăn khi đói...
Học được một số điều đơn giản mà chủ dạy, =>hình thành được các phản xạ có điều kiện
Một con chó bị cắt bỏ vỏ não
Con vật trở nên thờ ơ, lãnh đạm với mọi thứ xung quanh
Không phân biệt được ai quen, ai lạ
Dù đói cũng không biết tự đi tìm thức ăn.
Mất tất cả các phản xạ có điều kiện đã được thành lập, nó không còn nhớ gì....
Sau khi bị tai nạn giao thông chấn thương sọ não
Bị liệt
Sau khi bị viêm màng não
Chân không cử động được, nói ngọng,mất trí khôn..
2.Qua những hình ảnh mà chúng ta vừa quan sát em có kết luận gì về vai trò của vỏ não?
=> Vỏ não là trung ương thần kinh của các
phản xạ có điều kiện, trí nhớ, trí khôn.
Chúng ta cần làm gì
để bảo vệ bộ não ?
- Đội mũ nón, mũ bảo hiểm
- Không để đầu quá nóng hoặc quá lạnh đột ngột
- Không để tổn thương đại não
Phòng chống bệnh viêm màng não
.


II. SỰ PHÂN VÙNG CHỨC NĂNG CỦA VỎ ĐẠI NÃO
- Vỏ đại não là trung ương thần kinh của các phản xạ có điều kiện
- Vỏ não có nhiều vùng, mỗi vùng có tên gọi và chức năng riêng
- Các vùng chức năng ở vỏ não: vùng vận động, vùng cảm giác, vùng thính giác, vùng thị giác, vùng vị giác, vùng vận động ngôn ngữ, vùng hiểu tiếng nói, vùng hiểu chữ viết ...
CỦNG CỐ BÀI:
So với não của động vật thuộc lớp Thú, não người có đặc điểm gì tiến hóa hơn?
Người
Tinh tinh
- Khối lượng não so với cơ thể ở người lớn hơn các động vật khác thuộc lớp Thú.
- Ngoài trung khu vận động và cảm giác như các động vật thuộc lớp Thú, ở người còn có các trung khu cảm giác và vận động ngôn ngữ (nãi, viÕt, hiÓu tiÕng nãi, hiÓu chữ viÕt)
- Vỏ não có nhiều khe, rãnh làm tăng diện tích bề mặt (khèi l­îng chÊt x¸m lín)
Những đặc điểm tiến hoá về cấu tạo và chức năng của đại não người so với thú là:
Bài tập

Đại não là phần não phát triển nhất ở người. Đại não gồm .......tạo thành vỏ não là trung tâm của các phản xạ................., nằm dưới vỏ não là những đường thần kinh nối các phần của vỏ não và với các phần dưới của hệ thần kinh. Trong chất trắng còn có các......(nhân dưới vỏ)

Nhờ các ...và....làm tăng diện tích bề mặt của đại não, mặt khác chia đại não thành các hồi và các thuỳ của não,trong đó có vùng cảm giác, vùng vận động đặc biệt là vùng vận động ngôn ngữ và vùng ...........và chữ viết
Điền từ thích hợp vào chỗ chấm :
(1)
chất xám
có điều kiện
(2)
Nhân nền
(3)
khe
(4)
rãnh
(5)
(6)
Hiểu tiếng nói
ghi nhớ
Đại não là phần não phát triển nhất ở người. Đại não gồm : chất xám tạo thành vỏ não là trung tâm của các phản xạ có điều kiện , chất trắng nằm dưới vỏ não là những đường thần kinh nối các phần của vỏ não với nhau và nối vỏ não với các phần dưới của hệ thần kinh.Trong chất trắng còn có các nhân nền (nhân dưới vỏ)
Nhờ các khe và rãnh làm tăng diện tích bề mặt của đại não, mặt khác chia đại não thành các hồi và các thuỳ của não,trong đó có vùng cảm giác và vùng vận động, đặc biệt là vùng vận động ngôn ngữ và vùng hiểu tiếng nói và chữ viết
Dặn dò
Ôn lại kiến thức đã học
Làm bài tập
Đọc trước bài : Hệ thần kinh dinh dưỡng.