Bài 47. Chất béo

Bài 47 CHẤT BÉO
I.CHẤT BÉO CÓ Ở ĐÂU ?
Chất béo có nhiều trong mô mỡ của động vật, trong một số loại hạt và quả.
II. CHẤT BÉO CÓ NHỮNG TÍNH CHẤT VẬT LÍ QUAN TRỌNG NÀO?
Hình 5.6 Thực phẩm chứa chất béo
Thí nghiệm: Cho vài giọt dầu ăn lần lượt vào hai ống nghiệm đựng nước và benzen, lắc nhẹ và quan sát.
HÌNH 5.7 Thử tính tan của chất béo trong các dung môi: a) Nước; b) Benzen
Chất béo nhẹ hơn nước, không tan trong nước, tan được trong benzen, xăng, dầu hỏa………
III. CHẤT BÉO CÓ THÀNH PHẦN VÀ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
Đun nóng chất béo với nước ở nhiệt độ và áp suất cao, người ta thu được glixeron( glixerin) và các axit béo.
Công thức cấu tạo của glixerol:
Viết gọn: C3H5(OH)3
Các axit béo là axit hữu cơ có công thức chung là R-COOH, trong đó R- có thể là C17H35-; C17H33-; C15H31- v.v….
Chất béo là hỗn hợp nhiều este của glixerol với các axit béo và có công thức chung là (R-COO)3C3H5.
IV. CHẤT BÉO CÓ TÍNH CHẤT HÓA HỌC QUAN TRỌNG NÀO?
1. Phản ứng thủy phân
(RCOO)3C3H5 + 3H2O
to
Axit
C3H5(OH)3
Glixerol
+ 3 RCOOH
Axit béo
2. Phản ứng xà phòng hóa
(RCOO)3C3H5 + 3NaOH
to
C3H5(OH)3 + 3 RCOONa
V. CHẤT BÉO CÓ ỨNG DỤNG GÌ?
Chất béo là thành phần cơ bản trong thức ăn của người và động vật.
Hình 5.8 So sánh năng lượng tỏa ra khi oxi hóa thức ăn
Bảo quản chất béo ở nhiệt độ thấp hoặc cho vào chất béo 1 ít chất chống oxi hóa, hay đun chất béo (mỡ) với 1 ít muối ăn.
Đôi điều cần biết:
1.Chất béo đôi khi gọi là lipit, nhưng thực chất lipit bao gồm nhiều loại chất khác trong đó có chất béo: ví dụ trong thành phần của lipit có sáp là este của rượu đơn chức với axit béo cao( Sáp ong: C30H61-OOCC15H31 là este của rượu mirixiic với lượng phân tử lớn như sterol hoặc coletsterol….. Trong lipit còn có các loại photphatit (chứa P và có thể là N).
2. Cơ thể người và động vật thủy phân chất béo nhờ sự xúc tác của men lipaza, khác với sự thủy phân và xà phòng hóa trong công nghiệp nhờ xúc tác của axit H2SO4 hoặc kiềm.
Hướng dẫn về nhà:
Làm bài tập: 1,2,3.4.5 SGK trang 147
Bài sau: Luyện tập
GV: Nguyễn Ngọc Hùng
Trường THCS Hương Phong