Bài 47. Chất béo

1/21/2011
1
TIẾT 59
CHẤT BÉO
1/21/2011
2
I. CHẤT BÉO CÓ Ở ĐÂU ?
TỪ ĐỘNG VẬT
- mỡ
TỪ THỰC VẬT
- quả
- hạt
1/21/2011
3
Dầu
thực vật
Lạc (Đậu phộng)
Dừa
Vừng (mè)
Mỡ lợn
Cá
Vịt quay
Như vậy, chất béo có ở đâu ?
1/21/2011
4
II. TÍNH CHẤT VẬT LÝ QUAN TRỌNG CỦA CHẤT BÉO
- Chất béo nhẹ hơn nước, không tan trong nước.
- Nhưng tan trong benzen, xăng, dầu hoả, …
1/21/2011
5
Lần lượt cho vài giọt dầu ăn vào trong ống nghiệm đựng nước và benzen, lắc nhẹ quan sát.
*Trong ống nghiệm chứa nước thì dầu ăn như thế nào?
*Trong ống nghiệm chứa benzen thì dầu ăn như thế nào?
Benzen
Nước
1/21/2011
6
1/21/2011
7
Thảo luận và nêu phương án lựa chọn của câu hỏi sau :
Có 4 phương án, em hãy lựa chọn giúp bạn Nhung để làm sạch áo quần khi bị dính vài vết dầu ăn!
1. Dùng nước để làm sạch.
2. Dùng xà bông để tẩy.
3. Dùng cồn 96o.
4. Dùng xăng.
5. Dùng giấm ăn.
Tại sao lại chọn như thế ???
1/21/2011
8
Giải thích cách lựa chọn
Dựa vào tính chất vật lý :
Chất béo không tan trong nước, do đó không thể dùng nước làm sạch được.
Dùng xà phòng, cồn 96 độ, và xăng thì có thể tẩy được. Vì dầu ăn hoà tan được trong các chất trên.
Còn giấm tuy hoà tan được nhưng nó lại có tính axit gây phá huỷ quần áo.
III. THÀNH PHẦN CẤU TẠO CỦA CHẤT BÉO
Đun nóng chất béo với nước ở nhiệt độ và áp suất cao ta thu được Glixerol (glixerin) và các axit béo.
Glixerol có công thức cấu tạo là :
Viết gọn là :
C3H5(OH)3
(đây là dạng của Rượu)
1/21/2011
10
III. THÀNH PHẦN CẤU TẠO CỦA CHẤT BÉO
Và các axit béo là các axit hữu cơ.
Có công thức chung là R-COOH. Và , R- có thể là C17H35-, C17H33-, C15H31-, …
1/21/2011
11
Trong chất béo có : Axit và Glixerol (dạng Rượu)
Mà : Rượu + Axit = Este
Như vậy, chất béo là hỗn hợp nhiều este của Glixerol với các axit béo và có công thức chung là (R – COO)3C3H5.
III. THÀNH PHẦN CẤU TẠO CỦA CHẤT BÉO
1/21/2011
12
IV. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC
QUAN TRỌNG CỦA CHẤT BÉO
1. Phản ứng thủy phân
1/21/2011
13
Glixerol và các axit béo .
(RCOO)3C3H5 +
RCOO
C3H5
HOH
OH
H
+
( )3
1/21/2011
14
2. Phản ứng xà phòng hoá
(RCOO)3C3H5
C3H5
NaOH
+
+
3
3
OH
( )3
RCOO
Na
Glixerol và muối axit béo
1/21/2011
15
(C17H35COO)3C3H5
?
H2O
+
axit
?
+
3
t0
C3H5(OH)3
(CH3COO)3C3H5
?
NaOH
+
?
+
3
t0
C3H5(OH)3
CH3COONa
3
(C17H33COO)3C3H5
?
+
axit
?
+
t0
C3H5(OH)3
C17H33COOH
3
CH3COOC2H5
?
+
+
t0
CH3COOK
H2O
3
?
KOH
C2H5OH
Hoàn thành các phương trình phản ứng trên
C17H35COOH

3





?
?
?
?
?
?
1/21/2011
16
V. ỨNG DỤNG
1. Ứng dụng của chất béo :
- Là thành phần cơ bản trong thức ăn của người và động vật.
- Cung cấp năng lượng cho cơ thể.
- Trong công nghiệp dùng để
điều chế Glixerol và xà phòng.
1/21/2011
17
2. Cách bảo quản chất béo :
- Bảo quản chất béo ở nhiệt độ thấp.
- Cho chất béo 1 ít chất chống oxi hoá, hay đun chất béo (mỡ) với 1 ít muối ăn.
V. ỨNG DỤNG
1/21/2011
18
1) Chất béo có trong............................................................................
2) Chất béo nhẹ hơn .......
Công thức chung là:.............
axít và môi trường kiềm (phản ứng xà phòng hoá).
(R - COO)3C3H5
4) Chất béo tham gia phản ứng............ trong môi trường
5) Chất béo có ứng dụng :
mô mỡ động vật và một số quả hạt thực vật
Điền vào chỗ trống cụm từ cho thích hợp :
Nu?c
và không tan ........
trong nước
, tan trong............................................
benzen ,dầu hoả, xăng
3)Chất béo là hổn hợp nhiều ....... Của ...............
este
glixerol và axít béo
thuỷ phân
* Là thức ăn cho người và động vật.
* Cung cấp năng lượng cho cơ thể .
*Sản xuất xà phòng và glixerol.






1/21/2011
19
DẶN DÒ
1. Xem lại bài 47
2. Hoàn thành các bài bài tập trong SGK/147.
3. Ôn tập và chuẩn bị bài 48.
1/21/2011
20
Củng cố bài
1. Chất béo có nhiều trong mô mỡ Động vật, trong 1 số loại hạt và quả ở Thực vật.
2. Chất béo là hỗn hợp nhiều este của Glixerol với các axit béo và có công thức chung là (RCOO)3C3H5.
3. Trong dung dịch axit, chất béo có phản ứng thuỷ phân.
4. Trong dung dịch kiềm, chất béo có phản ứng xà phòng hoá.
5. Chất béo có trong thành phần cơ bản của thức ăn của người và động vật.