Bài 47. Chất béo

MÔN: HÓA HỌC
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ
Giáo viên: ĐOÀN THỊ THU LIỄU
Lớp: 9A5
TRƯỜNG THCS TRÀM CHIM
KIỂM TRA BÀI CŨ
Hoàn thành phương trình hóa học xảy ra giữa axit axetic với rượu etylic và cho biết tên sản phẩm :
CH3COOC2H5 + H2O
to
Axit
etyl axetat
CH3COOH + C2H5OH
CH3COOH + C2H5OH --->
Tiết 61
Bài 47. CHẤT BÉO
Gạo
Rau cải
Bí ngô
Vừng
Quả olive
Cá
Mỡ lợn
Dầu
thực vật
Lạc (Đậu phộng)
Dừa
Vừng
Quả olive
Mỡ lợn
Cá
Lạc (Đậu phộng)
Dừa
Dầu
thực vật
Quan sát tranh và cho biết chất béo có trong loại thực phẩm nào?
Lần lượt cho vài giọt Dầu ăn vào trong mỗi ống nghiệm
+ Ống nghiệm 1: Chứa nước
+ Ống nghiệm 2: Chứa xăng

Quan sát thí nghiệm:
Hiện tượng thí nghiệm:
+ Ống nghiệm 1: Dầu ăn không tan trong nước , nổi lên trên mặt nước
+ Ống nghiệm 2: Dầu ăn tan trong xăng
Vận dụng : Hãy lựa chọn những phương pháp
có thể làm sạch vết dầu ăn dính vào quần, áo .
1. Giặt bằng nước .
2. Giặt bằng xà phòng.
3. Tẩy bằng cồn 96o.
4. Tẩy bằng giấm
5. Tẩy bằng xăng.
Mô hình phân tử glyxerol
Mô hình phân tử axit béo
Nguyên tử Oxi
Gốc R
Nguyên tử Hiđro
Nguyên tử Cacbon
Chất béo + Nước
t0, P
Glixerol + Axít béo
C3H5(OH)3
RCOOH
OH OH OH
CH2 – CH – CH2
Công thức chung: R-COOH
( R- có thể là C17H35- , C17H33- , C15H31- , … )
Công thức cấu tạo của chất béo:
Viết gọn :
C3H5(OH)3
R -COO – CH2
│
R-COO – CH
│
R-COO – CH2
 Viết gọn :
( R- COO)3C3H5
=> Chất béo là hỗn hợp nhiều este của glyxerol với các axit béo
- Glyxerol:
- Axit béo:
(C17H35COO)3C3H5
(C17H33COO)3C3H5
(C15H31COO)3C3H5
Hãy viết công thức hóa học của chất béo tạo bởi các axit béo với glyxerol?
có công thức chung: (R-COO)3C3H5
Em có biết ?
Sự khác nhau giữa dầu thực vật và mỡ động vật là :
Em có biết?
Sự khác nhau giữa dầu mỡ động thực vật và dầu mỡ để bôi trơn máy là :
Phản ứng thủy phân
to
Axit
Chất béo + nước glyxerol + các axit béo
(R-COO)3C3H5 + 3NaOH
to
Chất béo + kiềm (NaOH,KOH) glyxerol + muối của các axit béo.
to
Axit
R-COONa là thành phần chính của xà phòng -> Phản ứng xà phòng hóa
Các axit béo
Chất béo Glyxerol
Muối của các axit béo
(R-COO)3C3H5 + 3H2O
C3H5(OH)3 + 3R-COOH
C3H5(OH)3 + 3R-COONa
Glyxerol
to
(C17H35-COO)3C3H5 + H2O

2) (C15H31-COO)3C3H5 + NaOH
to
to
axit
C3H5(OH)3 + C17H35COOH
C3H5(OH)3 + C15H31COONa
Thảo luận nhóm:
Hoàn thành các phương trình hóa học sau vào phiếu học tâp:
3
3
3
3
(C17H35-COO)3C3H5 + H2O -->

2) (C15H31-COO)3C3H5 + NaOH -->
Em có biết?
Cơ thể người và động vật thủy phân chất béo nhờ sự xúc tác của men lipaza, khác với sự thủy phân và xà phòng hóa trong công nghiệp nhờ xúc tác của axit (H2SO4 ) hoặc kiềm.
Quan sát hình 5.8 rồi so sánh năng lượng tỏa ra khi oxi hóa chất đạm, chất béo, chất bột ?
Béo phì
Chống béo phì
Ăn uống điều độ
Năng vận động cơ thể
- Bảo quản ở nhiệt độ thấp .
- Cho vào chất béo một ít chất chống oxi hoá hay đun
chất béo (mỡ) với 1 ít muối ăn.
Cách bảo quản chất béo:
? Nguyên nhân nào làm cho chất béo để lâu có mùi ôi thiu .
? Nêu cách bảo quản chất béo khỏi bị ôi thiu .
KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ
Câu 1. Chọn câu đúng trong các câu sau :
a. Chất béo là este .
b. Chất béo là este của glixerol
c. Chất béo là este của glixerol và axit béo
d. Chất béo là hỗn hợp nhiều este của glixerol với các axit béo .
Câu 2 . Công thức nào sau đây là công thức tổng quát
của chất béo
a. RCOOH b. RCOOC2H5 c. (RCOO)3C3H5 d. ROR
Câu 3. Hãy chọn công thức thích hợp điền vào ( … ) của phương trình sau :
(C17H35COO)3C3H5 + …..  C17H35COOK + C3H5(OH)3
a. K b. KOH c. KCl d. KNO3
Câu 4. Hãy chọn công thức thích hợp điền vào ( … ) của
phương trình sau :
(C17H35COO)3C3H5 + H2O  …… + C3H5(OH)3
a. C17H35COOH b. C17H33COOH c. CH3COOH d. C17H35COOK
2
3
4
5
6
7
8
Trò chơi ô chữ
Từ khóa gồm 8 chữ cái thể hiện phản ứng đặc trưng của chất béo
1
Câu 1: đây là 1 tài nguyên phổ biến ở thềm lục địa phía nam
Câu 3: tên 1 chất không hòa tan được chất béo
Câu 4: Gỗ là nguyên liệu quan trọng cho ngành công nghiệp gì?
Câu 2: Dầu mỏ không phài là hợp chất mà là … của nhiều Hidrocacbon
Câu 5: Thành phần chính của chất béo
Câu 6: Đây là trạng thái của benzen
Câu 7: Từ có 7 chữ cái dùng để điều chế rượu etilic
Câu 8: Ứng dụng chính muối của axit béo là gì?
 Hướng dẫn giải bài tập số 4 trang 147/sgk
Tóm tắt
mchất béo = 8,58 kg
mnatri hidrôxit = 1,2 kg
mglixêrol = 0,368 kg
mhỗn hợp muối = ?
b. mxà phòng bánh = ? (chứa 60% muối natri)
Viết Phương trình chữ:
Hướng dẫn
Áp dụng ĐL BTKL:
Chất béo + natri hidrôxit  glixêrol + hỗn hợp muối natri
Tiết 61- Bài 47: CHẤT BÉO
I. CHẤT BÉO CÓ Ở ĐÂU ?
II. CHẤT BÉO CÓ NHỮNG TÍNH CHẤT VẬT LÍ QUAN TRỌNG NÀO ?
III. CHẤT BÉO CÓ THÀNH PHẦN VÀ CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO ?
IV. CHẤT BÉO CÓ TÍNH CHẤT HÓA HỌC QUAN TRỌNG NÀO ?
1. Phản ứng thủy phân trong môi trường axit.
(R-COO)3C3H5 + HOH

to
Axit
Chất béo+ nước glyxerol + các axit béo
3
3
2. Phản ứng thủy phân trong môi trường kiềm
(R-COO)3C3H5 + NaOH
to
3
3
Khi đun chất béo với dung dịch kiềm như(NaOH, KOH…), chất béo cũng bị thủy phân tạo ra glyxerol và muối của các axit béo.
- Viết phương trình hóa học xảy ra?
to
Axit
R-COONa là thành phần chính của xà phòng -> Phản ứng xà phòng hóa
OH
C3H5
( )3
H
R-COO
+
Các axit béo
Glyxerol
Muối của các axit béo
R-COO
C3H5
( )3
OH
Na
+
Tiết 61- Bài 47. CHẤT BÉO
I. CHẤT BÉO CÓ Ở ĐÂU ?
HS quan sát tranh và cho biết chất béo có trong loại thực phẩm nào ?
Dầu
thực vật
Lạc (Đậu phọng)
Dừa
Vừng (mè)
Mỡ lợn
Cá
Vịt quay
Chất béo có trong cơ thể động vật ( ở các mô mỡ)
Có trong cơ thể thực vật ( ở quả và hạt , …)
Hoàn thành các câu sau đây bằng cách điền những từ thích hợp vào các chỗ trống :
a) Chất béo . . . . tan trong nước nhưng . . . . trong benzen, dầu hoả.
Phản ứng xà phòng hoá là phản ứng . . . . . . . . . este trong môi trường . . . . . tạo ra . . . . . . . và . . . . . . . . . . . . . . . . .
c) Phản ứng của chất béo với nước trong môi trường axit là phản ứng . . . . . . . . . nhưng không phải là phản ứng . . . . . . . . . . . . . .
Bài tập 2 (147)
tan
không
thủy phân
kiềm
glixerol
các muối của axít béo
thủy phân
xà phòng hóa
Hướng dẫn về nhà
1. Về nhà học bài , hoàn thành các bài bài tập 4 SGK/147 và bài tập phần luyện tập trang 148
2. Ôn tập và chuẩn bị bài 48.
Chân thành cảm ơn các thầy cô giáo
và các em học sinh!