Bài 47. Chất béo

Cù Thị Hồng Nhung
L?P 9
NHI?T LI?T CH�O M?NG
QUí TH?Y Cễ V? D? GI? THAM L?P
A/ CH3COOC2H5 B/ (C15H31COO)3C3H5
C/ CH3COOH D/ (C17H33COO)3C3H5
Dãy chất nào đều là este
1/ C , D
2/ B , C , D
4/ A , B , C
3/ A , B , D
Chúc mừng em
A (Etyl axetat) l� este c?a axit Axetic v� ru?u Etylic
B v� D cung l� este . Ch�ng cịn cĩ t�n g?i chung l� ch?t b�o.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Viết phương trình điều chế etyl axetat? Cho biết sản phẩm tạo thành thuộc loại hợp chất nào?



Câu 2: Cho các chất sau:
Thứ 6 ngày 12 tháng 4 năm 2013
Tuần: 31
Tiết: 61
BÀI 47: CHẤT BÉO
Chất béo
I. Chất béo có ở đâu ?
Bài 47 :
Thứ 6 ngày 12 tháng 4 năm 2013
Quan sát tranh và cho biết chất béo có ở đâu ?
Kết luận :
Mỡ lợn
Thịt Dê
Dầu thực vật
Cá
Chất béo có nhiều trong mô mỡ động vật và quả, hạt thực vật …

Chất béo có nhiều trong mô mỡ động vật và trong quả, hạt thực vật…
Chất béo
II. Chất béo có những tính chất vật lí quan trọng nào?
I. Chất béo có ở đâu ?
Bài 47 :
Thứ 6 ngày 12 tháng 4 năm 2013
Quan sát hiện tượng thí nghiệm:
Lần lượt cho vài giọt Dầu ăn vào trong ống nghiệm
+ Ống nghiệm 1 : đựng nước
+ Ống nghiệm 2: đựng xăng
+ Ống nghiệm 3 : đựng nước xà phòng
Quan sát thí nghiệm, nêu hiện tượng xảy ra ở 3 ống nghiệm ?
Chất béo có nhiều trong mô mỡ động vật và quả, hạt thực vật…
Chất béo
Chất béo nhẹ hơn nước, không tan trong nước, tan trong benzen, xăng, dầu mỏ…
III. Chất béo có thành phần cấu tạo như thế nào
I. Chất béo có ở đâu ?
II. Chất béo có những tính chất vật lí nào?
Bài 47 :
Thứ 6 ngày 12 tháng 4 năm 2013
Mô hình phân tử glyxerol
Mô hình phân tử axit béo
Nguyên tử Oxi
Gốc R
Hiđro
Cacbon
R
C
O
O
H
O
O
O
H
H
H
H
H
H
H
C
C
C
R – COOH
CTCT của glixerol :
CH2 – CH – CH2
| | |
OH OH OH
Vi?t g?n :
C3H5(OH)3
CT chung axit béo:
=>Ta có công thức của chất béo là :
Ví dụ :
C3H5(OH)3
CT glixerol
(C17H35COO)3C3H5
(C17H33COO)3C3H5
(C15H31COO)3C3H5
R – COO
C3H5
( )3
? Đặc điểm cấu tạo của glixerol C3H5(OH)3 có gì giống với rượu etylic C2H5OH ?
D?c di?m c?u t?o c?a glixerol gi?ng v?i ru?u etylic: cú ch?a nhúm - OH Glixerol g?i l� ru?u da ch?c.
Các axit béo là axit hữu cơ có công thức chung là R – COOH trong đó R – có thể là C17H35 – ; C17H33 – ; C15H31 – v.v...
? Đặc điểm cấu tạo của các axit béo này có gì giống với axit axetic
CH3 – COOH ?
Cỏc axit bộo n�y d?u cú nhúm - COOH gi?ng nhu axit axetic.
S?n ph?m gi?a ru?u etylic v� axit axetic thu?c lo?i h?p ch?t gỡ?
Thu?c lo?i h?p ch?t este
? Nhu v?y ch?t bộo l� gỡ v� cú cụng th?c chung nhu th? n�o ?
Chất béo có nhiều trong mô mỡ động vật và quả, hạt thực vật…
Chất béo
Chất béo nhẹ hơn nước, không tan trong nước, tan trong benzen, xăng, dầu mỏ…
III. Ch?t bộo cú th�nh ph?n c?u t?o nhu th? n�o?
I. Chất béo có ở đâu ?
II. Chất béo có những tính chất vật lí nào?
Bài 47 :
Chất béo là hỗn hợp nhiều este của glixerol (glixerin) với các axit béo.
Công thức chung: (R – COO)3C3H5
Thứ 6 ngày 12 tháng 4 năm 2013
Bài 47 :
Chất béo
I. Chất béo có ở đâu ?
II. Chất béo có những tính chất vật lí nào?
IV. Chất béo có những tính chất hóa học nào?
III. Ch?t bộo cú th�nh ph?n c?u t?o nhu th? n�o?
Thứ 6 ngày 12 tháng 4 năm 2013
1 - Ph?n ?ng th?y ph�n trong dung d?ch Axit :
(RCOO)3C3H5
t0
Đun nóng chất béo với nước có axit làm xúc tác, sản phẩm tạo thành là . . . . .
H2O
+
axit
+
3
3
RCOO
H
C3H5
OH
( )3
Glixerol và các Axit béo

1. Phản ứng thuỷ phân trong dung dịch axit:
t0
H2O
+
axit
+
3
3
Glixerol
Chất béo
C3H5(OH)3
RCOOH
Axit bộo
(RCOO)3C3H5
IV. Chất béo có những tính chất hóa học quan trọng nào
Bài 47 :
Thứ 6 ngày 12 tháng 4 năm 2013
2 -Phản ứng thủy phân trong dung dịch Kiềm (Phản ứng xà phòng hóa )
Đun chất béo với dung dịch Kiềm, chất béo cũng bị thủy phân nhưng sản phẩm tạo ra là ……………….
(RCOO)3C3H5
C3H5
NaOH
+
+
t0
3
3
OH
( )3
RCOO
Na
Glixerol và các muối Axit béo

(CH3COO)3C3H5
?
NaOH
+
?
+
3
t0
C3H5(OH)3
CH3COONa
3
(C17H33COO)3C3H5
?
+
axit
?
+
t0
C3H5(OH)3
C17H33COOH
3
H2O
3
Hoàn thành các phương trình phản ứng sau:

1. Phản ứng thuỷ phân trong dung dịch axit:
t0
H2O
+
axit
+
3
3
2. Phản ứng thủy phân trong dung dịch kiềm: (Phản ứng xà phòng hóa)
(RCOO)3C3H5
NaOH
+
+
t0
3
3
Glixerol
Glixerol
Chất béo
C3H5(OH)3
RCOOH
Axit bộo
C3H5(OH)3
RCOONa
HH Muối (thành phần chính của xà phòng)
(RCOO)3C3H5
IV. Chất béo có những tính chất hóa học quan trọng nào
(C15H31COO)3C3H5
NaOH
C17H35COONa
+
+
+
+
(C17H35COO)3C3H5
NaOH
C15H31COONa
3
3
t0
t0
C3H5(OH)3
C3H5(OH)3
3
3
Bài 47 :
Khi đun nóng chất béo trong môi trường kiềm,
chất béo bị thủy phân sinh ra Glixerol và hỗn hợp
muối các axit béo. Đây là phản ứng xà phòng hóa
Thứ 6 ngày 12 tháng 4 năm 2013
Gan
T?y
Mật
Dịch ruột
Dịch tụy
Chất béo
Axit béo
Glixerol
=> Chất béo là thành phần cơ bản trong thức ăn của người và động vật
Chất béo
Men dịch tụy, dịch ruột
Thủy phân
glixerin
Axit béo
t/d mật
Dạng tan
hấp thụ trực tiếp
qua mao mạch ruột
vào ruột
Chất béo
Mô mỡ
các mô và cơ quan khác
bị thuỷ phân
CO2 + H2O + Q
Cơ thể hoạt động
SƠ ĐỒ CHUYỂN HÓA CHẤT BÉO TRONG CƠ THỂ
bị oxi hoá
Chất béo
III. Chất béo có thành phần cấu tạo như thế nào
I. Chất béo có ở đâu ?
II. Chất béo có những tính chất vật lí nào?
Bài 47 :
IV. Chất béo có những tính chất hóa học nào?
V. Chất béo có những ứng dụng gì?
Thứ 6 ngày 12 tháng 4 năm 2013
19
38
17
20
40
Năng lượng (KJ/g)
Chất đạm
Chất béo
Chất bột
=> Chất béo rất giàu năng lượng và giúp cơ thể hấp thụ các Vitamin: A,D, E, K.
So sánh năng lượng sinh ra khi oxi hoá thức ăn

Mức năng lượng cung cấp của chất béo cho cơ thể như thế nào với các chất khác ?

19
38
17
20
40
Năng lượng (KJ/g)
Chất đạm
Chất béo
Chất bột
Ch?t bộo l� ngu?n cung c?p nang lu?ng ch? y?u c?a co th?
So sánh năng lượng sinh ra khi oxi hoá thức ăn


Ch?t bộo l� th?c an co b?n c?a ngu?i v� d?ng v?t

Dựng d? di?u ch?
glixerol v� x� phũng
Chất béo
III. Chất béo có thành phần cấu tạo như thế nào
I. Chất béo có ở đâu ?
II. Chất béo có những tính chất vật lí nào?
Bài 47 :
IV. Chất béo có những tính chất hóa học nào?
- Chất béo là nguồn cung cấp năng lượng chủ yếu của cơ thể
- Chất béo là thức ăn cơ bản của người và động vật
- Dùng đề điều chế glixerol và xà phòng
Thứ 6 ngày 12 tháng 4 năm 2013
Công thức nào là công thức tổng quát
của chất béo ?
RCOOH
RCOOC2H5
(RCOO)3C3H5
ROR
?
Công thức của Glyxerol là gì ?
Các axit hữu cơ như C17H35COOH ,C17H33COOH, C15H31COOH …có công thức chung là gì ?
Đáp án
Đáp án: RCOOH
C3H5(OH)3
B
A
C
C2H50H , C3H7OH ,CH3COOC2H5
(C17H35COO)3C3H5, (C15H31COO)3C3H5 ; (C17H33COO)3C3H5
C2H2 , C2H4 , C6H6
Hóa học vui
Sai
Sai
Dãy chất nào sau đây đều là chất béo?
B
A
C
Etylaxetat
Propylaxetat
Metylaxetat
Hóa học vui
Sai
Sai
Tên một loại este được tạo ra từ axit phản ứng với axit axetic là:
Em cần làm gì để chống bệnh béo phì cho cơ thể mình ?
Hóa học vui
Khi dầu ăn dính vào áo quần ta có thể làm sạch bằng cách nào?
?
Gi?t b?ng x� phũng
T?y b?ng c?n 96o
T?y b?ng xang
T?y b?ng gi?m
Gi?t b?ng nu?c
Hòa tan được dầu ăn
Hòa tan được nhưng phá hủy quần áo
Không tan được trong dầu ăn
HU?NG D?N V? NH�
1. Học và làm bài tập: 1,3,4/SGK
* Hướng dẫn bài tập 4:
Viết PTHH dạng tổng quát
Chất béo + Kiềm —> Glixerol + Muối của axit béo
a. Theo định luật bảo toàn khối lượng:
mmuối = ( m chất béo+ m kiềm ) – m glixerol
b. m xà phòng = m muối x 100 : 60
2. Chuẩn bị bài mới:
+ Ôn tập kiến thức về rượu Etylic, axit Axetic, chất béo.
+ Bài mới: Luyện tập rượu etylic, axit axetic, chất béo





Xin chân thành cảm ơn quý thầy cô và các em học sinh