Bài 46. Trụ não. Tiểu não. Não trung gian

TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO

SINH HỌC 8
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
NHÀ XUẤT BẢN GIÁO DỤC
GD

Bài giảng: SINH HỌC 8
Huỳnh Thị Trúc Loan
TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN
I. VỊ TRÍ VÀ CÁC THÀNH PHẦN CỦA NÃO BỘ
Trụ não tiếp liền với tủy sống ở phía dưới. Nằm giữa trụ não và đại não là …… …… ….... Trụ não gồm ……….….. , ………… và …………. Não giữa gồm ……………. ở mặt trước và ……………..... ở mặt sau. Phía sau trụ não là ………
Bài: 46
Tìm hiểu hình 46-1 để hoàn chỉnh thông tin dưới đây:
Não bộ gồm:
- Đại não
- Não trung gian nằm giữa trụ não và đại não
- Trụ não tiếp liền với tuỷ sống ở phía dưới gồm: hành não, cầu não, não giữa.
- Tiểu não ở phía sau trụ não.
Đồi thị
Dưới
đồi
thị
Não
trung
gian
Củ não
sinh tư
Cuống não
Não
giữa
Trụ não
Cầu não
Hành não
não trung gian
hành não
cầu não
não giữa
Củ não sinh tư
cuống não
tiểu não
Tiểu não
Đại não
Hình 46.1 – não bộ bổ dọc
Não
trung
gian
Trụ não
Tiểu não
1
2
3
4
5
6
7
II. CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG CỦA TRỤ NÃO
Dựa vào thông tin mục II, thảo luận nhóm (2 bạn) hoàn thành sơ đồ sau:
Trụ não
Cấu tạo
Chức năng
Bộ phận trung ương
Bộ phận ngoại biên
Chất xám
Chất trắng
Ở trong tập trung thành các nhân xám
Điều khiển, điều hoà hoạt động của các nội quan ( hô hấp, tiêu hoá, tuần hoàn)
Bao phía ngoài các nhân xám
Dẫn truyền bao gồm các đường dẫn truyền cảm giác và dẫn truyền vận động
Có 12 đôi dây thần kinh não gồm: dây cảm giác, dây vận động, dây pha
II. CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG CỦA TRỤ NÃO
Bao phía ngoài các nhân xám Dẫn truyền lên (cảm giác), dẫn truyền xuống (vận động) và nối 2 bán cầu tiểu não.
2.Bộ phận ngoại biên (dây thần kinh):
1. Bộ phận trung ương
Chất trắng:
Tập trung thành các nhân xám  Điều khiển, điều hoà hoạt động của các nội quan: hô hấp, tuần hoàn, tiêu hoá.
Chất xám:
III
I
II
IV
VIII
VI
V
VII
X
IX
XI
XII
Hình 46-2. Các dây thần kinh não (nhìn mặt dưới não)
II. CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG CỦA TRỤ NÃO
bao phía ngoài các nhân xám Dẫn truyền lên (cảm giác), dẫn truyền xuống (vận động) và nối 2 phần tiểu não.
2.Bộ phận ngoại biên (dây thần kinh):
1. Bộ phận trung ương
Chất trắng:
tập trung thành các nhân xám  Điều khiển, điều hoà hoạt động của các nội quan: hô hấp, tuần hoàn, tiêu hoá.
Có 12 đôi gồm 3 loại : dây cảm giác, dây vận động và dây pha
Chất xám:
II. CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG CỦA TRỤ NÃO
Bảng 46. Vị trí, chức năng của tuỷ sống và trụ não
Ở giöõa tuûy soáng, thaønh daûi lieân tuïc
Căn cứ thần kinh (trung khu)
Phân thành các nhân xám
Can c? th?n kinh c?a h? tu?n hồn, h? hơ h?p, h? ti�u hố
Bao quanh chất xám
Dẫn truyền dọc
Bao phía ngoài các nhân xám
Dẫn truyền dọc và nối 2 bán cầu tiểu não
Dây thần kinh pha ( 31 đôi)
Gồm 3 loại: dây cảm giác, dây vận động và dây pha thuộc dây thần kinh não (12 dơi)
So sánh cấu tạo và chức năng của trụ não với tuỷ sống để hoàn thành bảng 46.
Quan sát lại hình 46.1 v� thông tin ph?n III trả lời câu hỏi sau:
Hãy nêu cấu tạo và chức năng của não trung gian?
III. NÃO TRUNG GIAN
Não
trung
gian
Đồi thị
Dưới
đồi
thị
Đồi thị
Dưới
đồi
thị
Não
trung
gian
III. NÃO TRUNG GIAN
chuyển tiếp các đường dẫn truyền từ dướI lên não.
là các nhân xám  điều khiển quá trình trao đổi chất và điều hoà thân nhiệt.
- Chất trắng (ngoài):
- Chất xám ( trong):
IV. TIỂU NÃO
Nghiên cứu lại hình 46.1 và hình 46.3 và thông tin trả lời các câu hỏi sau:
1. Vị trí của tiểu não?
2. Tiểu não có cấu tạo như thế nào?
Sau trụ não dưới đại não
- Chất xám:
- Chất trắng:
Cấu tạo:
+ Chất xám: ở ngoài làm thành vỏ tiểu não và các nhân xám
+ Chất trắng: ở trong là các đường dẫn truyền.
Nghiên cứu 2 thí nghiệm sau:
TN1: Phá tiểu não chim bồ câu, con vật đi lảo đảo, mất thăng bằng.
TN2: Phá hủy một bên tiểu não ếch cũng làm ếch nhảy, bơi lệch về phía bị hủy tiểu não.
=> Từ 2 thí nghiệm trên em hãy rút ra kết luận về chức năng của tiểu não.
Điều hoà, phối hợp các cử động phức tạp và giữ thăng bằng của cơ thể.
- Chức năng :
Tiểu não
Đồi thị
Dưới
đồi
thị
Não
trung
gian
Củ não
sinh tư
Cuống não
Não
giữa
Trụ não
Cầu não
Hành não
Tiểu não
Đại não
Tiểu não
Ở ngoài làm thành vỏ tiểu não và các nhân xám
Ở trong là các đường dẫn truyền.
Hãy giải thích tại sao những người say rượu thường có biểu hiện chân này đá chân kia trong lúc đi ?
Trả lời: Do rượu đã ngăn cản, ức chế sự dẫn truyền qua xinap giữa các tế bào có liên quan đến tiểu não khiến sự phối hợp các hoạt động phức tạp và giữ thăng bằng cơ thể bị ảnh hưởng.
2. Tại sao khi tham gia giao thông chúng ta phải đội mũ bảo hiểm đúng theo qui định ?
Trả lời: Để bảo vệ tốt não bộ
1. Khi đùa giỡn, không nên đánh vào phía sau ót của bạn . Vì sao?
Trả lời: Vì sẽ làm tổn thương đến tiểu não
TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN
Bài: 46
I. VỊ TRÍ VÀ CÁC THÀNH PHẦN CỦA NÃO BỘ
Não bộ gồm:
- Đại não
- Não trung gian nằm giữa trụ não và đại não
- Trụ não tiếp liền với tủy sống ở phía dưới gồm: hành não, cầu não, não giữa.
- Tiểu não ở phía sau trụ não.
II. CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG CỦA TRỤ NÃO
bao phía ngoài các nhân xám Dẫn truyền lên (cảm giác), dẫn truyền xuống (vận động) và nối 2 phần tiểu não.
2.Bộ phận ngoại biên (dây thần kinh):
1. Bộ phận trung ương
Chất trắng:
tập trung thành các nhân xám  Điều khiển, điều hoà hoạt động của các nội quan: hô hấp, tuần hoàn, tiêu hoá.
Có 12 đôi gồm 3 loại : dây cảm giác, dây vận động và dây pha
Chất xám:
III. NÃO TRUNG GIAN
chuyển tiếp các đường dẫn truyền từ dướI lên não.
là các nhân xám  điều khiển quá trình trao đổi chất và điều hoà thân nhiệt.
- Chất trắng (ngoài):
- Chất xám ( trong):
IV. TIỂU NÃO
- Cấu tạo:
+ Chất xám: ở ngoài làm thành vỏ tiểu não và các nhân
+ Chất tr?ng ? trong là các đường dẫn truyền
Chức năng: điều hoà, phối hợp các cử động phức tạp và giữ thăng bằng cơ thể.
1. Số lượng dây thần kinh của não trong cơ thể là bao nhiêu ?
a. 12 đôi b. 21 đôi c. 25 đôi d. 31 đôi
a. 12 đôi
A. Hãy chọn câu trả lời đúng nhất trong các câu sau:
2. Vị trí của não trung gian
a. nằm phía dưới tủy sống

c. nằm ở giữa tủy sống và trụ não
d. nằm ở giữa hành não và cầu não.
b. nằm ở giữa trụ não và đại não
b. nằm ở giữa trụ não và đại não
B. Hãy sắp xếp chức năng tương ứng với từng bộ phận của não:
a.
b.
c.
1 ghép với
2 ghép với
3 ghép với
a.
c.
b.
HƯỚNG DẪN HỌC TẬP Ở NHÀ
Học bài theo nội dung. Đọc “Em có biết”/ 146 sgk
Trả lời câu hỏi 1 / 146 sgk như mẫu gợi ý sau:
Chuẩn bị bài 47: Đại não
Tìm hiểu cấu tạo và chức năng của đại não theo thông tin và yêu cầu của các lệnh / 147, 148 và 149 sgk.

TN2: Phá tiểu não ếch.