Bài 46. Trụ não. Tiểu não. Não trung gian

Giáo án
Sinh học 8
Giáo viên soạn: Phan Thanh Phương

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN CAM LÂM
Trường THCS Nguyễn Trãi
KIỂM TRA BÀI CŨ:
Hãy chọn câu trả lời đúng nhất trong các câu sau:
1. Có mấy đôi dây thần kinh tuỷ?
a. 11
b. 21
c. 31
d. 41
2. Dây thần kinh tuỷ có cấu tạo như thế nào?
a. Gồm các bó sợi thần kinh hướng tâm (cảm giác)
b. Gồm các bó sợi thần kinh li tâm(vận động)
c. Nối với tuỷ qua các rễ trước và rễ sau.
d. Cả a, b, c đều đúng.
Tuỷ sống
Tiết trước chúng ta đã tìm hiểu dây thần kinh tủy

TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN
BÀI 46:
I. VỊ TRÍ VÀ CÁC THÀNH PHẦN CỦA NÃO BỘ
Trụ não tiếp liền với tuỷ sống ở phía dưới. Nằm giữa trụ não và đại não là ............. Trụ não gồm ........... , ....... và ......... Não giữa gồm ........... ở mặt trước và ............. ở mặt sau.
Phía sau trụ não là ..........
Quan sát hình 46.1 SGK. Hãy hoàn chỉnh thông tin dưới đây:
Hình: Não bộ bổ dọc
TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN
I. VỊ TRÍ VÀ CÁC THÀNH PHẦN CỦA NÃO BỘ
Trụ não tiếp liền với tủy sống ở phía dưới. Nằm giữa trụ não và đại não là …… …… ….... Trụ não gồm ……….….. , ………… và …………. Não giữa gồm ……………. ở mặt trước và ……………..... ở mặt sau. Phía sau trụ não là ………
Bài: 46
Tìm hiểu hình 46-1 để hoàn chỉnh thông tin dưới đây:
Não bộ gồm:
- Đại não
- Não trung gian nằm giữa trụ não và đại não
- Trụ não tiếp liền với tuỷ sống ở phía dưới gồm: hành não, cầu não, não giữa.
- Tiểu não ở phía sau trụ não.
Đồi thị
Dưới
đồi
thị
Não
trung
gian
Củ não
sinh tư
Cuống não
Não
giữa
Trụ não
Cầu não
Hành não
não trung gian
hành não
cầu não
não giữa
củ não sinh tư
cuống não
tiểu não
Tiểu não
Đại não
Hình 46.1 – Não bộ bổ dọc
Não
trung
gian
Trụ não
Tiểu não
1
2
3
4
5
6
7
Trụ não tiếp liền với tuỷ sống ở phía dưới. Nằm giữa trụ não và đại não là ............. Trụ não gồm ........... , ....... và ......... Não giữa gồm ........... ở mặt trước và ............. ở mặt sau.
Phía sau trụ não là ..........
não trung gian
não giữa
cầu não
hành não
cuống não
củ não sinh tư
tiểu não
Quan sát hình 46.1 SGK. Hãy hoàn chỉnh thông tin dưới đây:
Trụ não, tiểu não, não trung gian nằm dưới đại não.
1. Cấu tạo:
TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN
BÀI 46:
II. CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG CỦA TRỤ NÃO
I. VỊ TRÍ VÀ CÁC THÀNH PHẦN CỦA NÃO BỘ
II. CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG CỦA TRỤ NÃO
Đọc thông tin mục II SGK trang 144 và quan sát hình vẽ
Dây vận động thị giác
Dây khứu giác
Dây thị giác
Dây thính giác
Dây ba nhánh
Dây vận động cơ mặt
Dây phế vị
Dây lưỡi hầu
Dây gai sống
Dây vận động cơ lưỡi
Hình 46-2. Các dây thần kinh não (nhìn mặt dưới não)
Chất trắng ở ngoài, bao quanh chất xám.
- Chất xám ở trong là các nhân xám. Là nơi xuất phát 12 đôi dây thần kinh não, gồm 3 loại: cảm giác, vận động và dây pha.
Quan sát hình cấu tạo trụ não.
Cuống não
Cầu não
Hành não
I. VỊ TRÍ, THÀNH PHẦN NÃO BỘ :
II. CẤU TẠO, CHỨC NĂNG TRỤ NÃO :
Chất trắng: Ở ngoài, bao quanh chất xám.
- Chất xám: Ở trong, là các nhân xám. Có 12 đôi dây thần kinh não, gồm 3 loại: dây cảm giác, dây vận động và dây pha.
2. Cấu tạo:
3. Chức năng:
* Trụ não có chức năng như thế nào?
Chất xám :Điều khiển, điều hoà hoạt động của các nội quan (như tuần hoàn, hô hấp, tiêu hoá.)
Chất trắng : Dẫn truyền
+ Đường lên : Cảm ứng
+ Đường xuống : vận động
BÀI 46: TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN
1. Vị Trí: Trụ não tiếp liền với tủy sống
Nghiên cứu thông tin, hình 46.2, thảo luận nhóm. Hoàn thành bảng 46 SGK
Ở giữa,
thành dải liên tục
Là căn cứ của các phản xạ không điều kiện
Ở trong, phân thành các nhân xám
Điều khiển hoạt động các nội quan
Bao quanh chất xám
Dẫn truyền

Bao ngoài các nhân xám
Dẫn truyền dọc
Gồm 31 đôi dây thần kinh pha
Có 12 đôi dây thần kinh não, gồm 3 loại: dây cảm giác, dây vận động, dây pha.
I. VỊ TRÍ, THÀNH PHẦN NÃO BỘ :
II. CẤU TẠO, CHỨC NĂNG TRỤ NÃO :
III. NÃO TRUNG GIAN :
BÀI 46: TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN
Quan sát lại hình 46.1 v� thông tin phần III trả lời câu hỏi sau:
Hãy nêu cấu tạo và chức năng của não trung gian?
III. NÃO TRUNG GIAN
Não
trung
gian
Đồi thị
Dưới
đồi
thị
Đồi thị
Dưới
đồi
thị
Não
trung
gian
Hãy xác định vị trí não trung gian trên hình vẽ?
I. VỊ TRÍ, THÀNH PHẦN NÃO BỘ :
II. CẤU TẠO, CHỨC NĂNG TRỤ NÃO :
III. NÃO TRUNG GIAN :
IV. TIỂU NÃO :
BÀI 46: TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN
chuyển tiếp các đường dẫn truyền từ dướI lên não.
là các nhân xám  điều khiển quá trình trao đổi chất và điều hoà thân nhiệt.
- Chất trắng (ngoài):
- Chất xám ( trong):
IV. TIỂU NÃO
Nghiên cứu lại hình 46.1 và hình 46.3 và thông tin trả lời các câu hỏi sau:
1. Vị trí của tiểu não?
2. Tiểu não có cấu tạo như thế nào?
Sau trụ não dưới đại não
- Chất xám:
- Chất trắng:
Cấu tạo:
+ Chất xám: ở ngoài làm thành vỏ tiểu não và các nhân xám
+ Chất trắng: ở trong là các đường dẫn truyền.
Nghiên cứu 2 thí nghiệm sau:
TN1: Phá tiểu não chim bồ câu, con vật đi lảo đảo, mất thăng bằng.
TN2: Phá hủy một bên tiểu não ếch cũng làm ếch nhảy, bơi lệch về phía bị hủy tiểu não.
=> Từ 2 thí nghiệm trên em hãy rút ra kết luận về chức năng của tiểu não.
Điều hoà, phối hợp các cử động phức tạp và giữ thăng bằng của cơ thể.
- Chức năng :
Tiểu não
Đồi thị
Dưới
đồi
thị
Não
trung
gian
Củ não
sinh tư
Cuống não
Não
giữa
Trụ não
Cầu não
Hành não
Tiểu não
Đại não
Tiểu não
Ở ngoài làm thành vỏ tiểu não và các nhân xám
Ở trong là các đường dẫn truyền nối vỏ tiểu não với các phần khác của hệ thần kinh
Hãy giải thích tại sao những người say rượu thường có biểu hiện chân này đá chân kia trong lúc đi ?
Trả lời: Do rượu đã ngăn cản, ức chế sự dẫn truyền qua xinap giữa các tế bào có liên quan đến tiểu não khiến sự phối hợp các hoạt động phức tạp và giữ thăng bằng cơ thể bị ảnh hưởng.
2. Tại sao khi tham gia giao thông chúng ta phải đội mũ bảo hiểm đúng theo qui định ?
Trả lời: Để bảo vệ tốt não bộ
1. Khi đùa giỡn, không nên đánh vào phía sau ót của bạn . Vì sao?
Trả lời: Vì sẽ làm tổn thương đến tiểu não
I. VỊ TRÍ, THÀNH PHẦN NÃO BỘ :
II. CẤU TẠO, CHỨC NĂNG TRỤ NÃO :
1. Cấu tạo: - Chất trắng ở ngoài, bao quanh chất xám.
- Chất xám ở trong là các nhân xám. Có 12 đôi dây thần kinh não, gồm 3 loại: dây cảm giác, dây vận động và dây pha.
2. Chức năng:
- Điều khiển, hoạt động của các nội quan như tuần hoàn, hô hấp, tiêu hoá.
- Dẫn truyền.
- Trụ não, tiểu não và não trung gian nằm dưới đại não.
III. NÃO TRUNG GIAN:
- Gồm: Đồi thị và vùng dưới đồi.
- Các nhân xám ở vùng dưới đồi là chất xám
- Điều hoà quá trình trao đổi chất và thân nhiệt.
IV. TIỂU NÃO:
Chất xám ở ngoài, làm thành vỏ tiểu não. Chất trắng ở trong.
- Điều khiển, phối hợp các cử động phức tạp và giữ thăng bằng cơ thể.
BÀI 46: TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN
Luyện tập
1.Trụ não gồm các thành phần:
A.Hành não, não giữa, cầu não
B. Cầu não, hành não, tiểu não
C. Hành não, não giữa, não trung gian
D. Tiểu não, não giữa, não trung gian
1
2
3
4
5
Hết
giờ
2.Đồi thị là cấu trúc thần kinh có ở:
A. Tuỷ sống
B. Não trung gian
C. Cầu não
D. Tiểu não.
1
2
3
4
5
Hết
giờ
3. Đặc điểm cấu tạo của tiểu não khác với não trung gian và trụ não:
A.Có chất xám và chất trắng
B. Chất xám ở trong, chất trắng
ở ngoài
C. Chất xám ở ngoài, chất trắng ở trong
D.Không có chất nào
1
2
3
4
5
Hết
Giờ
4. Chức năng chủ yếu của trụ não:
A. Điều khiển hoạt động của cơ vân
B. Điều khiển hoạt động của các
nội quan
C. Điều khiển hoạt động của quá
trình trao đổi chất
D. Điều hoà thân nhiệt
1
2
3
4
5
Hết
Giờ
TRÒ CHƠI: HÁI HOA DÂN CHỦ
EM HÃY CHỌN MỘT HOA BẤT KỲ VÀ TRẢ LỜI THEO YÊU CẦU CÂU HỎI
1
7
6
5
4
3
2
1. Có mấy đôi dây thần kinh não?
a. 31
b. 21
c. 12
d. 11
2. Tiểu não có chức năng gì?
a. Điều hoà, phối hợp các cử động phức tạp
b. Giữ thăng bằng cơ thể.
c. Điều hòa thân nhiệt.
d. Cả a và b đều đúng.
3. Trụ não gồm những phần nào?
Đồi thị, cuống não.
b. Hành não, cầu não, não giữa.
c. Củ não sinh tư, vùng dưới đồi.
d. Cả a, b, đều đúng.
4. Não bộ quan sát từ dưới lên gồm những bộ phận chính nào?
- Gồm trụ não, tiểu não, não trung gian, và đại não.
5. Hãy nối các bộ phận sao cho phù hợp với chức năng:

6. Ở người, nếu tiểu não bị tổn thương sẽ gây hậu quả như thế nào?
Cử động đi đứng bị xiêu vẹo, cơ thể mất thăng bằng.
b. Ảnh hưởng đến hô hấp.
c. Gây rối loạn quá trình tiêu hoá.
d. Cả a, b, c đều đúng.
7. Trụ não cấu tạo như thế nào?
a. Chất trắng ở ngoài, bao quanh chất xám.
b. Chất xám ở trong, là các nhân xám.
c. Là nơi xuất phát các dây thần kinh não.
d. Cả a, b, c đều đúng.
- Học bài, trả lời câu hỏi SGK.
- Trả lời câu số 2 vào vở bài tập.
- Đọc mục: "Em có biết"
- Chuẩn bị bài 47: Đại não.
- Cả lớp chuẩn bị 1 bộ não lợn còn tươi.
HƯỚNG DẪN HỌC SINH VỀ NHÀ
CHÀO TẠM BIỆT QUÍ THẦY CÔ
VÀ CÁC EM HỌC SINH
TIẾT HỌC KẾT THÚC