Bài 46. Trụ não. Tiểu não. Não trung gian

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY, CÔ ĐẾN DỰ GIỜ!
GV: Vũ Thị Thuý
Trường THCS Nam Lợi
Kiểm tra bài cũ
Tại sao nói dây thần kinh tuỷ là dây pha ? Nêu chức năng của dây thần kinh tuỷ ?
Trả lời: - Dây thần kinh tuỷ là dây pha vì dây thần kinh tuỷ bao gồm các bó sợi cảm giác và các bó sợi vận động được liên hệ với tuỷ sống qua rễ sau và rễ trước. Rễ sau là rễ cảm giác, rễ trước là rễ vận động.
- Chức năng của dây thần kinh tuỷ là dẫn truyền xung thần kinh gồm:
+ Rễ trước dẫn truyền xung thần kinh vận động từ trung ương ra cơ quan đáp ứng.
+ Rễ sau dẫn truyền xung thần kinh cảm giác từ các thụ quan về trung ương.
Tuỷ sống
Não bộ
Tiếp theo tuỷ sống
là cơ quan nào ?
Não bộ
TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN
I. VỊ TRÍ VÀ CÁC THÀNH PHẦN CỦA NÃO BỘ
Trụ não tiếp liền với tủy sống ở phía dưới. Nằm giữa trụ não và đại não là …… …… ….... Trụ não gồm ……….….. , ………… và …………. Não giữa gồm ……………. ở mặt trước và ……………..... ở mặt sau. Phía sau trụ não là ………
Thảo luận nhóm hoàn thành phiếu học tập (3 phút ):hoàn chỉnh thông tin dưới đây:
Đồi thị
Dưới
đồi
thị
Não
trung
gian
Củ não
sinh tư
Cuống não
Não
giữa
Trụ não
Cầu não
Hành não
não trung gian
hành não
cầu não
não giữa
củ não sinh tư
cuống não
tiểu não
Tiểu não
Đại não
Hình 46.1 – Não bộ bổ dọc
Não
trung
gian
Trụ não
Tiểu não
1
2
3
4
5
6
7
Tiết 48: Bài 46
Não bộ kể từ dưới lên gồm những phần nào?
Não bộ kể từ dưới lên gồm: trụ não, não trung gian, đại não, tiểu não nằm phía sau trụ não.
II. CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG CỦA TRỤ NÃO
Xác định vị trí và các
thành phần của trụ não?
Vị trí:Trụ não tiếp liền với tuỷ sống từ dưới lên.
Gồm:hành não, cầu não, não giữa ( củ não sinh tư, cuống não )
Sự bố trí chất xám và chất trắng ở trụ não như thế nào?
Chất xám ở trong tập trung thành các nhân xám là nơi xuất phát của 12 đôi dây thần kinh não.
Chất trắng bao ngoài
So sánh cấu tạo của trụ não với tuỷ sống?
Giống: đều có chất trắng ở ngoài bao quanh chất xám.
Khác: + Tuỷ sống: chất xám làm thành 1 dải dài. Có 31 đôi dây thần kinh pha
+ Trụ não: Chất xám là các nhân xám. Có 12 đôi dây thần kinh gồm : cảm giác, vận động, dây pha.
Chức năng của trụ não là gì?
Chất xám: điều khiển, điều hoà hoạt động của các nội quan: tuần hoàn, tiêu hoá, hô hấp…
Chất trắng: dẫn truyền
III- dây TK vận mắt
I- dây khứu giác
II- dây thị giác
IV- dây TK ròng rọc
VIII- dây thính giác
VI- dây TK sinh ba
V- dây TK vận mắt ngoài
VII- dây TK mặt
X- dây phế vị
IX- dây TK lưỡi, hầu
XI- dây TK dưới lưỡi
XII- dây TK phụ
Hình 46-2. Các dây thần kinh não (nhìn mặt dưới não)
Nếu 1 bên não bị tổn thương sẽ làm tê liệt phần thân bên nào của cơ thể?
Sẽ làm tê liệt nửa thân bên đối diện
Các đường này khi đến trụ não đều có hiện tượng gì?
Bắt chéo nhau từ trái sang phải và ngược lại
Chức năng của não trung gian là gì?
III. NÃO TRUNG GIAN
Đồi thị
Vùng dưới đồi
Não
trung
gian
Hãy xác định vị trí, cấu tạo não trung gian ?
Vị trí: nằm giữa trụ não và đại não.
Gồm: đồi thị và vùng dưới đồi
Chức năng: điều khiển quá trình trao đổi chất và điều hoà thân nhiệt
IV. TIỂU NÃO
Tiểu não
Vị trí của tiểu não?
Nằm phía sau trụ não, dưới đại não
Nêu cấu tạo của tiểu não?
Chất xám nằm ngoài tạo thành lớp vỏ tiểu não và các nhân xám.
Chất trắng nằm trong là các đường dẫn truyền.
- TN1: Phá tiểu não chim bồ câu
Con vật đi lảo đảo, mất thăng bằng.
- TN2: Phá huỷ 1 bên tiểu não ếch
Ếch nhảy, bơi lệch về phía bị huỷ tiểu não.
=> Từ 2 thí nghiệm trên em hãy rút ra kết luận về chức năng của tiểu não.
Nghiên cứu 2 thí nghiệm sau:
Chức năng: Điều hoà, phối hợp các cử động phức tạp và giữ thăng bằng cho cơ thể.
Bộ não ếch
1. Não trước,2. thuỳ thị giác; 3. tiểu não; 4. hành tuỷ; 5 .tuỷ sống
Tiểu não
Bộ não người bổ dọc
Nhận xét gì về sự phát triển của tiểu não ở 3 đại diện trên?
Tiểu não ở người phát triển nhất đến chim bồ câu, tiểu não ếch không phát triển.
Dựa vào chức năng của tiểu não hãy giải thích cấu tạo trên ảnh hưởng gì đến hoạt động của 3 đại diện này?
+ Ếch tiểu não không phát triển nên có hoạt động đơn giản chỉ là bật nhảy.
+ Chim bồ câu tiểu não phát triển hơn, có nhiều nếp nhăn nên hoạt động phức tạp hơn ( bay lượn) trên phạm vi rộng.
+ Người có tiểu não phát triển nhất nên hoạt động rất phức tạp thích nghi cao với sự phân hoá lao động bằng tay và di chuyển bằng chân.
Hãy giải thích tại sao những người say rượu thường có biểu hiện chân nam đá chân chiêu trong lúc đi ?
Trả lời: Do rượu đã ngăn cản, ức chế sự dẫn truyền qua xinap giữa các tế bào có liên quan đến tiểu não khiến sự phối hợp các hoạt động phức tạp và giữ thăng bằng cơ thể bị ảnh hưởng.
2. Tại sao khi tham gia giao thông chúng ta phải đội mũ bảo hiểm đúng theo qui định ?
Trả lời: Để bảo vệ tốt não bộ
1. Khi đùa giỡn, không nên đánh vào phía sau gáy của bạn . Vì sao?
Trả lời: Vì sẽ làm tổn thương đến tiểu não
Luyện tập
1.Trụ não gồm các thành phần:
A.Hành não, não giữa, cầu não
B. Cầu não, hành não, tiểu não
C. Hành não, não giữa, não trung gian
D. Tiểu não, não giữa, não trung gian
1
2
3
4
5
Hết
giờ
2. Đặc điểm cấu tạo của tiểu não khác với não trung gian và trụ não:
A.Có chất xám và chất trắng
B. Chất xám ở trong, chất trắng
ở ngoài
C. Chất xám ở ngoài, chất trắng ở trong
D.Không có chất nào
1
2
3
4
5
Hết
Giờ
1
2
3
4
5
Hết
giờ
3. Ở người, nếu tiểu não bị tổn thương sẽ gây hậu quả như thế nào?
A. Cử động đi đứng bị xiêu vẹo, cơ thể mất thăng bằng.
B. Ảnh hưởng đến hô hấp.
C. Gây rối loạn quá trình tiêu hoá.
D. Cả A, B, C đều đúng.
4. Thảo luận nhóm hoàn thiện phiếu học tập (5 phút): hãy tóm tắt theo sơ đồ cấu tạo và chức năng các phần của não bộ?
- Học bài, trả lời câu hỏi SGK.
- Đọc mục: “Em có biết”
- Chuẩn bị bài 47: Đại não.
- Cả lớp chuẩn bị 1 bộ não lợn còn tươi.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Bài giảng kết thúc
Chúc các em học tốt!