Bài 45. Dây thần kinh tủy

Phòng GD thị xã An Nhơn
Trường THCS Nhơn Hậu
Chào mừng quý thầy cô và các em học sinh về dự tiết học hôm nay
Thứ 3 ngày 14 tháng 02 năm 2012
TỔ HÓA - SINH –ĐỊA – CÔNG NGHỆ - THỄ DỤC
GV: Trương Thế Thảo
Kiểm tra bài cũ:
* Câu hỏi:
Câu hỏi 1: Trình bày các bộ phận của hệ thần kinh dưới hình thức sơ đồ?
Câu hỏi 2: Trình bày cấu tạo của tủy sống?
Kiểm tra bài cũ:
* Đáp án:
Câu 1: Các bộ phận của hệ thần kinh dưới hình thức sơ đồ:
Hệ thần kinh
Bộ phận ngoại biên
Bộ phận trung ương
Tủy sống
Não
Hạch thần kinh
Dây thần kinh
Bó sợi vận động
Bó sợi cảm giác
Kiểm tra bài cũ:
* Đáp án:
Câu 2: Cấu tạo của tủy sống:
- CÊu t¹o ngoµi cña tñy sèng:
+ N»m trong èng x­¬ng tõ ®èt sèng cæ I ®Õn ®èt th¾t l­ng II
+ Cã d¹ng h×nh trô, dµi kho¶ng 50cm
+ Cã hai phÇn ph×nh lµ phÇn ph×nh cæ vµ phÇn ph×nh th¾t l­ng
+ Mµng tñy cã 3 líp: mµng cøng, mµng nhÖn, mµng nu«i
- CÊu t¹o trong cña tñy sèng:
+ ChÊt x¸m: n»m trong cã h×nh c¸nh b­ím.
+ ChÊt tr¾ng: n»m ngoµi, bao quanh chÊt x¸m
BÀI 45: DÂY THẦN KINH TỦY
I. Cấu tạo của dây thần kinh tủy:
- Có 31 đôi dây thần kinh tủy.
Quan sát hình vẽ và xác định số lượng dây thần kinh tủy?
8 đôi thần kinh cổ
12 đôi thần kinh ngực
5 đôi thần kinh thắt lưng
5 đôi thần kinh cùng + 1 đôi dây thần kinh cụt
Não
Khối dây thần kinh tủy
BÀI 45: DÂY THẦN KINH TỦY
I. Cấu tạo của dây thần kinh tủy:
Có 31 đôi dây thần kinh tủy.
Mỗi dây thần kinh tủy gồm:
+ Các bó sợi thần kinh cảm giác (hướng tâm) nối với tủy sống qua các rễ sau (rễ cảm giác).
+ Các bó sợi thần kinh vận động (li tâm) nối với tủy sống qua các rễ trước (rễ vận động).
Hoàn thành chú thích cho hình 45-1?
Sợi hướng tâm
Rễ sau
Lỗ tủy
Sợi li tâm
Rễ trước
? Dây thần kinh tủy có cấu tạo như thế nào?
BÀI 45: DÂY THẦN KINH TỦY
Tủy sống
Các rễ tủy
Dây thần kinh tủy
BÀI 45: DÂY THẦN KINH TỦY
I. Cấu tạo của dây thần kinh tủy:
Có 31 đôi dây thần kinh tủy.
Mỗi dây thần kinh tủy gồm:
+ Các bó sợi thần kinh cảm giác (hướng tâm) nối với tủy sống qua các rễ sau (rễ cảm giác).
+ Các bó sợi thần kinh vận động (li tâm) nối với tủy sống qua các rễ trước (rễ vận động).
-> Các rễ tủy ra khỏi lỗ gian đốt nhập lại thành dây thần kinh tủy.
BÀI 45: DÂY THẦN KINH TỦY
*Khi trưởng thành cột sống phát triển nhanh hơn tuỷ sống. Các đốt tuỷ không tương ứng với các đốt sống bên ngoài và đoạn cùng tuỷ sống kết thúc ở ngang đốt sống thắt lưng II, nhưng rễ tuỷ xuất phát ở đốt tuỷ càng về dưới càng kéo dài chập lại thành dây thần kinh tuỷ.
? Quan sát hình 45.2, em có nhận xét gì về rễ tủy phía dưới tủy sống?
BÀI 45: DÂY THẦN KINH TỦY
I. Cấu tạo của dây thần kinh tủy:
Có 31 đôi dây thần kinh tủy.
Mỗi dây thần kinh tủy gồm:
+ Các bó sợi thần kinh cảm giác (hướng tâm) nối với tủy sống qua các rễ sau (rễ cảm giác).
+ Các bó sợi thần kinh vận động (li tâm) nối với tủy sống qua các rễ trước (rễ vận động).
-> Các rễ tủy ra khỏi lỗ gian đốt nhập lại thành dây thần kinh tủy.
II. Chức năng của dây thần kinh tủy:
Bảng kết quả thí nghiệm tìm hiểu chức năng của các rễ tủy:
Kích thích bằng HCl 1% chi sau bên phải
Kích thích bằng HCl 1% chi sau bên trái
Rễ trước bên phải bị cắt
Rễ sau bên trái bị cắt
Chân sau bên phải không co, nhưng co chi sau bên trái và 2chi trước
Không chi nào co cả
? Nêu chức năng của rễ tủy: rễ trước, rễ sau?
? Nêu chức năng của dây thần kinh tuỷ?
BÀI 45: DÂY THẦN KINH TỦY
I. Cấu tạo của dây thần kinh tủy:
Có 31 đôi dây thần kinh tủy.
Mỗi dây thần kinh tủy gồm:
+ Các bó sợi thần kinh cảm giác (hướng tâm) nối với tủy sống qua các rễ sau (rễ cảm giác).
+ Các bó sợi thần kinh vận động (li tâm) nối với tủy sống qua các rễ trước (rễ vận động).
-> Các rễ tủy ra khỏi lỗ gian đốt nhập lại thành dây thần kinh tủy.
II. Chức năng của dây thần kinh tủy:
- Rễ trước dẫn truyền xung thần kinh vận động từ trung ương đi ra cơ quan phản ứng.
- Rễ sau dẫn truyền xung thần kinh cảm giác từ các thụ quan về trung ương.
=> Dây thần kinh tuỷ là dây pha.

? Nêu chức năng của rễ tủy: rễ trước, rễ sau?
? Nêu chức năng của dây thần kinh tuỷ?
Kích thích bằng HCl 1% chi sau bên phải
Kích thích bằng HCl 1% chi sau bên trái
Rễ trước bên phải bị cắt
Rễ sau bên trái bị cắt
Chân sau bên phải không co, nhưng co chi sau bên trái và 2chi trước
Không chi nào co cả
Củng cố - kiểm tra:
?Tóm tắt nội dung bài dưới hình thức sơ đồ?
Dây thần kinh tủy
Chức năng
Cấu tạo
Dẫn truyền xung thần kinh vận động
Dẫn truyền xung thần kinh cảm giác
Dây thần kinh tủy là dây pha
Rễ trước
Rễ sau
Bó sợi cảm giác nối với rễ sau
Bó sợi vận động nối với rễ trước
Dây thần kinh tủy
Di?n cỏc c?m t? thớch h?p v�o ch? tr?ng:
31
hướng tâm
dây pha
cảm giác
li tâm
Có…….. đôi dây thần kinh tuỷ là các ……………gồm có
các bó sợi thần kinh………………….( Cảm giác) và các
bó sợi thần kinh …………………….( Vận động) được nối
với tuỷ qua rễ trước và rễ sau
2. Dây thần kinh tuỷ thuộc loại dây pha, tức vừa dẫn
truyền xung thần kinh ……………………. vừa dẫn truyền
xung thần kinh ……………………………
vận động
( 3)
( 2 )
( 1)
( 4 )
( 6 )
( 7 )
Gợi ý:
Kích thích mạnh lần lượt vào các chi:
+ Nếu không gây co chi nào => Rễ sau ( rễ cảm giác )
chi đó bị đứt
+ Nếu chi nào co => Rễ trước ( rễ vận động) vẫn còn
+ Nếu chi đó không co, các chi khác co => Rễ trước ( Rễ vận động) của chi đó đứt
Câu 2: Trên một con ếch đã mổ để nghiên cứu rễ tuỷ, em Quang đã vô ý thúc mũi kéo làm đứt một số rễ. Bằng cách nào em có thể phát hiện được rễ nào còn, rễ nào mất ?
Hướng dẫn học ở nhà:
Học thuộc bài cũ, trả lời hoàn chỉnh câu hỏi 1,2 trang 143 SGK.
Vẽ hình 45.1 vào vở bài học và ghi chú thích
Đọc trước nội dung bài 46: TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN.
Chân thành cảm ơn quý thầy cô cùng các em học sinh đã tham gia tiết học!