Bài 45. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì

TRƯỜNG THCS – DTNT TRÀ BỒNG

TỔ TỰ NHIÊN
Tiết 49:
Bài 45:ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ
Bạn Đông bị cận thị nặng. Nếu bỏ kính ra, ta nhìn thấy mắt bạn to hơn hay nhỏ hơn khi nhìn mắt bạn lúc đang đeo kính ?
Tiết 49:
Bài 45:ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ
Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi
thấu kính phân kì:
Bố trí thí nghiệm như hình 45.1 để quan sát ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì.
1.Thí nghiệm

C1. Hãy nêu cách làm thí nghiệm để chứng tỏ rằng không thể hứng được ảnh của vật trên màn chắn với mọi vị trí của vật .
- Đặt màn hứng sát thấu kính. Đặt vật ở bất kỳ vị trí nào trên trục chính của thấu kính và vuông góc với trục chính của thấu kính.
-Từ từ dịch chuyển màn ra xa thấu kính. Quan sát trên màn có ảnh của vật không .
- Tiếp tục làm như vật khi thay đổi vị trí của vật trên trục chính của thấu kính.


C2 . Làm thế nào để quan sát được ảnh của vật tạo bởi thấu kính phân kì ? Ảnh đó là ảnh thật hay ảnh ảo ? Cùng chiều hay ngược chiều với vật ? Lớn hơn hay nhỏ hơn vật ?
Muốn quan sát được ảnh của vật tạo bởi thấu kính phân kì ta đặt mắt trên đường truyền của chùm tia ló . Ảnh của vật tạo bởi thấu kính phân kì là ảnh ảo ( vì không hứng được trên màn chắn). Ảnh cùng chiều với vật và nhỏ hơn vật.
Khi vật đặt rất xa thấu kính phân kì thì ảnh của vật nằm ở vị trí nào ?
Em hãy dùng thấu kính phân kì để quan sát ảnh của một vật ở rất xa thấu kính .
Khi vật đặt rất xa thấu kính phân kì thì ảnh ảo có vị trí cách thấu kính một khoảng bằng tiêu cự
Em hãy nêu kết luận về đặc điểm của ảnh tạo bởi thấu kính phân kì.
Tiết 49: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ
Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi
thấu kính phân kì:

1.Thí nghiệm
2.Kết luận
Đối với thấu kính phân kì :
Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu kính phân kì luôn cho ảnh ảo, cùng chiều, nhỏ hơn vật và luôn nằm trong khoảng tiêu cự của thấu kính.
Vật đặt rất xa thấu kính, ảnh ào của vật có vị trí cách thấu kính một khoảng bằng tiêu cự
II. Cách dựng ảnh
Tiết 49: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi
thấu kính phân kì
1.Thí nghiệm
2.Kết luận

Nêu cách dựng ảnh của một điểm sáng S .
C3. Nêu cách dựng ảnh của vật sáng AB qua thấu kính phân kì , biết AB vuông góc với trục chính, A nằm trên trục chính.
Trước tiên ta dựng ảnh B’ của B , sau đó từ B’ hạ đường vuông góc với trụ chính cắt trục chính tại A’ . A’B’ là ảnh của AB.
II. Cách dựng ảnh















O
F
F
A
B
B’
A’
C4. Biết AB vuông góc với trục chính, f = 12cm. OA = 24cm.
+ Hãy dựng ảnh A’B’ của AB tạo bởi thấu kính đã cho.
+ Dựa vào hình vẽ, hãy lập luận để chứng tỏ rằng ảnh này luôn nằm trong khoảng tiêu cự của thấu kính.
∆
I
K
+ Khi tịnh tiến AB luôn vuông góc với trục chính tại mọi vị trí, tia BI là không đổi, cho tia ló IK cũng không đổi. Do đó tia BO luôn cắt tia IK kéo dài tại B’ nằm trong đoạn FI. Chính vì vậy A’B’ luôn ở trong khoảng tiêu cự
O
F
F
A
B
B’
A’
∆
I
K
Tiết 49: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì
1.Thí nghiệm
2.Kết luận

II. Cách dựng ảnh
III. Độ lớn của ảnh ảo tạo bởi thấu kính

III. Độ lớn của ảnh ảo tạo bởi thấu kính
C5. Đặt vật AB trước thấu kính có tiêu cự f = 12cm. Vật AB cách thấu kính một khoảng d = 8cm, A nằm trên trục chính. Hãy dựng ảnh A’B’ của AB. Dựa vào hình vẽ để nêu nhận xét về độ lớn của ảnh so với vật trong hai trường hợp:
- Thấu kính hội tụ.
- Thấu kính phấn kì.















O
F
F
A
B
A’
1/ Đối với thấu kính hội tụ
B’
∆















O
F
F
A
B
A’
2/ Đối với thấu kính phân kì.
B’
∆
Tiết 49: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì
1.Thí nghiệm
2.Kết luận
II. Cách dựng ảnh
III. Độ lớn của ảnh ảo tạo bởi thấu kính

IV. Vận dụng















O
F
F
A
B
A’
B’
O
F
F
A
B
A’
B’
C6. Em hãy cho biết đặc điểm giống nhau và khác nhau của ảnh tạo bởi hai loại thấu kính trên và nêu cách nhận biết
nhanh chóng một thấu kính hội tụ hay phân kì.
∆
∆
I
I















O
F
F
A
B
A’
B’
O
F
F
A
B
A’
B’
C7.Vận dụng kiến thức hình học, tính khoảng cách từ ảnh đến thấu kinh và chiều cao trong hai trường hợp ở câu C5 khi vật có chiều cao h = 6mm.
∆
∆
I
I















O
F
F
A
B
A’
B’
∆
I
1/ Đối với thấu kính hội tụ






O
F
F
A
B
A’
B’
∆
I
2/ Đối với thấu kính phân kỳ.
C8. Hãy trả lời câu hỏi nêu ra ở đầu bài
Bạn Đông bị cận thị nặng. Nếu Đông bỏ kính ra, ta nhìn thấy mắt bạn to hơn khi nhìn mắt bạn lúc đang đeo kính, vì kính của bạn là thấu kính phân kì. Khi ta nhìn mắt bạn qua thấu kính phân kì, ta đã nhìn thấy ảnh ảo của mắt, nhỏ hơn mắt khi không đeo kính .
Tiết 49: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ
Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi
thấu kính phân kì:

1.Thí nghiệm
2.Kết luận
Đối với thấu kính phân kì :
Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu kính phân kì luôn cho ảnh ảo, cùng chiều, nhỏ hơn vật và luôn nằm trong khoảng tiêu cự của thấu kính.
Vật đặt rất xa thấu kính, ảnh ào của vật có vị trí cách thấu kính một khoảng bằng tiêu cự.
II. Cách dựng ảnh
III. Độ lớn của ảnh ảo tạo bởi thấu kính.
IV. Vận dụng.
Ảnh tạo bởi gương phẳng là:
………………………………….
1. Ảnh ảo , hứng được trên màn chắn.
2. Ảnh Thật , không hứng được trên man chắn.
3. Có kích thước lớn hơn vật.
4. Ảnh ảo , Có kích thước lớn hơn vật.