Bài 45. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì

HS1: Nêu đường truyền của hai tia sáng đặc biệt tới thấu kính phân kì.
HS2: Nêu đặc điểm của ảnh tạo bởi thấu kính hội tụ.
Tiết 49- Bài 45
ĐẶC ĐIỂM CỦA ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ
CÁCH DỰNG ẢNH
ĐỘ LỚN CỦA ẢNH ẢO TẠO BỞI CÁC THẤU KÍNH
VẬN DỤNG
I. D?C DI?M C?A ?NH C?A M?T V?T T?O B?I TH?U K�NH PH�N Kè:
C1 : Hãy làm thí nghiệm để chứng tỏ rằng không thể hứng được ảnh của vật trên màn với mọi vị trí của vật .
C1: Vật đặt trước TKPK ở mọi vị trí đều không thể hứng được ảnh ở trên màn
C2 : Làm thế nào để quan sát được ảnh của vật tạo bởi thấu kính phân kì ?
Ảnh đó là ảnh thật hay ảnh ảo ? Cùng chiều hay ngược chiều với vật ?
Muốn quan sát được ảnh của vật tạo bởi TKPK ta đặt mắt trên đường truyền của chùm tia ló, Ảnh ta quan sát được là ảnh ảo, cùng chiều với vật
I. D?C DI?M C?A ?NH C?A M?T V?T T?O B?I TH?U K�NH PH�N Kè:
Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì là ảnh ảo, nhỏ hơn vật và cùng chiều với vật .
II. C�CH D?NG ?NH:
C3 : Dựa vào kiến thức đã học ở bài trước; hãy nêu cách dựng ảnh của vật AB qua thấu kính phân kì ; biết AB vuông góc với trục chính, A nằm trên trục chính.
Dựng ảnh của vật sáng AB đặt vuông góc với trục chính và điểm A nằm trên trục chính:
Từ điểm B ta vẽ đường truyền của hai tia sáng đặt biệt, ¶nh B’ lµ giao ®iÓm cña chïm tia lã kÐo dµi
Tõ B’ h¹ vu«ng gãc xuèng trôc chÝnh , c¾t trôc chÝnh t¹i A’ , A’ lµ ¶nh cña ®iÓm A
C4 : Vật AB vuông góc với trục chính của TKPK
A nằm trên trục chính. OA = 24cm ; OF = OF’ = 12cm
* Dựng ảnh A’B’ của AB (Họat động cá nhân)
* Dựa vào hình vẽ, lập luận ảnh này luôn nằm trong khỏang OF (Họat động nhóm)
* Dựng ảnh
* Khi di chuyển AB luôn vuông góc với trục chính tại mọi vị trí , tia BI là không đổi , cho tia ló IK kéo dài luôn đi qua tiêu điểm F . Tia BO luôn cắt tia IK kéo dài tại B’ nằm trong đoạn FI . Chính vì vậy A’B’ luôn ở trong khoảng tiêu cự OF.
A’
B’
I
K
III. ĐỘ LỚN CỦA ẢNH ẢO TẠO BỞI CÁC THẤU KÍNH
C5: OF= OF’ = f = 12cm; OA= 8cm
Vẽ ảnh tạo bởi thấu kính hội tụ và nêu nhận xét
I
A’
B’
I
A’
B’
Ảnh ảo,cùng chiều, lớn hơn vật
Ảnh ảo,cùng chiều,
nhỏ hơn vật
b) Vẽ ảnh tạo bởi thấu kính phân kì và nêu nhận xét
I
ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI
THẤU KÍNH PHÂN KÌ
HOA TRÍ TUỆ
C6: Từ C5.Hãy cho biết ảnh ảo của một vật tạo bởi TKHT và TKPK có đặc điểm gì giống nhau, khác nhau. Từ đó hãy nêu cách nhận biết nhanh chóng một TK là hội tụ hay phân kì .
Giống nhau: Vật đặt trong khỏang tiêu cự thì cho ảnh ảo, cùng chiều với vật
Khác nhau: TKHT thì ảnh ảo lớn hơn vật và ở cách xa TK hơn vật. TKPK thì ảnh ảo nhỏ hơn vật và ở gần TK hơn vật
Cách nhận biết nhanh chóng: Đưa TK lại gần dòng chữ trên trang sách. Nhìn qua TK nếu thấy hình ảnh của dòng chữ cùng chiều, lớn hơn nhìn trực tiếp dòng chữ đó, thì TK đó là TKHT. Còn hình ảnh của dòng chữ cùng chiều, nhỏ hơn khi nhìn trực tiếp dòng chữ thì đó là TKPK
C8: Hãy trả lời câu hỏi nêu ra ở đầu bài.
Bạn Đông bị cận thị nặng. Nếu bạn bỏ kính ra, ta nhìn thấy mắt bạn to hơn khi nhìn mắt bạn lúc đang đeo kính, vì kính của bạn là thấu kính phân kì. Khi ta nhìn mắt bạn qua thấu kính phân kì, ta đã nhìn thấy ảnh ảo của mắt, nhỏ hơn mắt khi không đeo kính.
Chọn câu đúng nhất. Thấu kính nào sau đây là thấu kính phân kì?
Thấu kính có phần giữa dày hơn phần rìa
Thấu kính có bề dày phần giữa nhỏ
Thấu kính cho chùm tia ló phân kì khi chùm tia tới song song
Thấu kính có cả ba đặc điểm trên
Thấu kính phân kì không có tính chất nào sau đây ?
Tia tới đến quang tâm của thấu kính thì tia ló truyền thẳng không đổi hướng
Tia tới qua tiêu điểm thì cho tia ló không song song trục chính
Tia tới song song trục chính thì tia ló kéo dài đi qua tiêu điểm
Tia tới gặp thấu kính thì cho tia ló tương ứng
C7: AB = 6mm; OF = OF’ = f = 12cm; OA=8cm. Tính OA’=?cm ; A’B’ = ?cm
A’
B’
A
B
F
F’
o
I
Mà AB=IO ( t/c HCN)
Giải ra ta được A’O = 4,8cm A’B’ = 0,36cm
Mà OI = AB ( t/c HCN)
A’O = 24cm
A’B’ = 1,8cm
A’
B’
A
B
F’
C7: AB = 6mm
OF = OF’ = 12cm
OA = 8cm.
OA’=cm
A’B’=?cm
I
Học thuộc ghi nhớ bài
Làm các bài tập C6 ; C7; C8 SGK
Chuẩn bị phiếu thực hành - Trả lời sẵn các câu hỏi từ a => e/ SGK trang 125