Bài 45. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì

Kiểm tra bài cũ
HS1:
Đặt một điểm sáng S trước thấu kính phân kỳ như hình vẽ. Hãy vẽ tiếp tia ló của các tia đã cho.
S` là ảnh của S
HS2:
1. Khẳng định nào sai khi nói về thấu kính phân kì
A. Thấu kính phân kỳ giới hạn bởi hai mặt. B. Chùm tia tới song song với trục chính cho chùm tia ló phân kỳ C.Tia tới đi đến quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo hướng của tia tới D. Tia tới song song với trục chính thì tia ló đi qua tiêu điểm
2. Dựa vào đường đi của các tia sáng đặc biệt qua thấu kính, hãy kiểm tra xem trên hình vẽ trên đường đi của tia sáng nào là sai?
HS2:
Tia số 1
Kđ: D
S’ lµ ¶nh cña S. VËy S’ lµ ¶nh thËt hay ¶nh ¶o ?
ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kỳ
I- Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kỳ
Muốn quan sát ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kỳ cần có những dụng cụ gì? bố trí chúng như thế nào?
Nêu cách tiến hành thí nghiệm ?
Các nhóm làm thí nghiệm
Chứng tỏ không hứng được ảnh của vật trên màn tại mọi vị trí của vật .
- Tìm cách quan sát ảnh.
Trả lời câu hỏi : + Làm thế nào để quan sát được ảnh của vật tạo bởi TKPK?
+ Nhận xét về đặc điểm của ảnh ?
Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu kính phân kì đều cho ảnh ảo cùng chiều và nhỏ hơn vật và luôn nằm trong khoảng tiêu cự trước thấu kính
C1. Hãy làm thí nghiệm để chứng tỏ không thể hứng được ảnh của vật trên màn tại mọi vị trí của vật.
Các nhóm báo cáo kết quả thí nghiệm
Từ kết quả thí nghiệm em hãy rút ra đặc điểm ảnh của vật tạo bởi TKPK
Bài 45
S’ lµ ¶nh cña S. VËy S’ lµ ¶nh thËt hay ¶nh ¶o ?
Nªu c¸ch vÏ ¶nh S’ cña ®iÓm s¸ng S
Vật AB đặt vuông góc trên trục chính của thấu kính thì ta dựng ảnh A`B` của vật như thế nào ?
Thứ 5 ngày 28 tháng 02 năm 2008
ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kỳ
I- Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kỳ
Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu kính phân kì đều cho ảnh ảo cùng chiều và nhỏ hơn vật và luôn nằm trong khoảng tiêu cự trước thấu kính
II. Cách dựng ảnh
Dựng ảnh của vật sáng AB đặt vuông góc trên trục chính của thấu kính phân kì: - Dựng ảnh B` của B (sử dụng hai tia sáng đặc biệt) - Từ B hạ vuông góc với trục chính ta có A` là ảnh của điểm A - A`B` là ảnh của vật AB tạo bởi thấu kính phân kì.
C4. SGK
Bài 45
C4 (SGK)
Vẽ tỉ lệ 1:6
Tóm tắt: Thấu kính phân kì. f = 12cm; OA = 24cm a. Dựng ảnh A`B` của vật AB
b. Chứng minh OA` < OF
C4 (SGK)
Tóm tắt: Thấu kính phân kì. f = 12cm; OA = 24cm a. Dựng ảnh A`B` của vật AB
b. Chứng minh OA` < OF

OA` OF
Thứ 5 ngày 28 tháng 02 năm 2008
ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kỳ
I- Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kỳ
Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu kính phân kì đều cho ảnh ảo cùng chiều và nhỏ hơn vật và luôn nằm trong khoảng tiêu cự trước thấu kính
II. Cách dựng ảnh
Dựng ảnh của vật sáng AB đặt vuông góc trên trục chính của thấu kính phân kì: - Dựng ảnh B` của B - Từ B hạ vuông góc với trục chính ta có A` là ảnh của điểm A - A`B` là ảnh của vật AB tạo bởi thấu kính phân kì.
III. Độ lớn của ảnh tạo bởi các thấu kính
C5. SGK
Bài 45
C5 (SGK)
Tóm tắt: f = 12cm; d = OA = 8cm
a. Dựng ảnh A`B` của AB.
b. So sánh độ lớn của ảnh so với vật
Thấu kính phân kì
Thấu kính hội tụ
ảnh nhỏ hơn vật (A`B` < AB)
ảnh lớn hơn vật (A`B` > AB)
Vẽ tỉ lệ 1:6
ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kỳ
I- Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kỳ
Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu kính phân kì đều cho ảnh ảo cùng chiều và nhỏ hơn vật và luôn nằm trong khoảng tiêu cự trước thấu kính
II. Cách dựng ảnh
Dựng ảnh của vật sáng AB đặt vuông góc trên trục chính của thấu kính phân kì: - Dựng ảnh B` của B - Từ B hạ vuông góc với trục chính ta có A` là ảnh của điểm A - A`B` là ảnh của vật AB tạo bởi thấu kính phân kì.
III. Độ lớn của ảnh tạo bởi các thấu kính
IV. Vận dụng
C6(SGK)
a. So sánh ảnh ảo của một vật tạo bởi thấu kính phân kì và thấu kính hội tụ:
Giống nhau:
Cùng chiều với vật
Khác nhau :
- ảnh lớn hơn vật
- ảnh nhỏ hơn vật
- ở xa thấu kính hơn vật
- ở gần thấu kính hơn vật
Thấu kính phân kì
Thấu kính hội tụ
b. Nêu Cách nhận biết một thấu kính là thấu kính hội tụ hay thấu kính phân kì ?
C7(SGK)
Bài 45
Thấu kính phân kì
Thấu kính hội tụ
C7(SGK)
Tóm tắt: Biết : f = 12cm; d = OA = 8cm ; h = AB = 6mm. Tính: d` = OA`= ?, h` = A`B` = ?
Gợi ý:
Dựa vào kiến thức hình học
Xét hai cặp tam giác đồng dạng : BB`I và OB`F ; OBA và OB`A`
Viết các tỉ số đồng dạng => h` =3,6mm ; OA` = 4,8cm
Xét hai cặp tam giác đồng dạng : BB`I và OB`F ; OBA và OB`A`
Viết các tỉ số đồng dạng => h` =3h = 1,8mm ; OA` = 24cm
C8 (SGK)
Bạn Đông bị cận thị nặng . Nếu Đông bỏ kính ra. Ta nhìn mắt bạn to hơn hay nhỏ hơn khi nhìn mắt bạn lúc đeo kính ?
Khi nói về ảnh của vật tạo bởi các thấu kính có các khẳng định sau:
A. Muốn vẽ ảnh của điểm sáng S ta chọn hai trong ba tia sáng đặc biệt cùng xuất phát tại S
B. ảnh của đoạn thẳng AB đặt vuông góc với trục chính là đoạn thẳng A`B` vuông góc vói trục chính .
C. ảnh của vật tạo bởi các thấu kính luôn là ảnh ảo
D. Đặt mắt sau thấu kính phân kì để quan sát ảnh của một vật ta thấy ảnh ảo cùng chiều, lớn hơn vật , nằm trước thấu kính
E . Đặt vật càng xa thấu kính phân kì , thì khoảng cách từ ảnh đến thấu kính càng lớn và lớn nhất bằng tiêu cự.
Củng cố
Chọn khẳng định sai trong các khẳng định trên .
Khẳng định C , D

Hướng dẫn về nhà

Học thuộc : - Đặc điểm ảnh của vật tạo bởi thấu kính phân kì. - So sánh đặc điểm ảnh và cách nhận biết thấu kính hội tụ, thấu kính phân kì.
Luyện cách vẽ : Cách dựng ảnh của vật qua các thấu kính
Làm bài tập : - C7 . SGK 44-45. 1 đến 44-45 . 4 SBT
Học sinh khá giỏi : 44-45. 5 đến 44-45 . 6 SBT
C4 (SGK)
Tóm tắt: Thấu kính phân kì. f = 12cm; OA = 24cm a. Dựng ảnh A`B` của vật AB
b. Chứng minh OA` < OF
C4 (SGK)
Vẽ tỉ lệ 1:6
Tóm tắt: Thấu kính phân kì. f = 12cm; OA = 24cm a. Dựng ảnh A`B` của vật AB
b. Chứng minh OA` < OF
Thấu kính phân kì
Thấu kính hội tụ