Bài 45. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì

Môn: Vật lý 9
Bài: Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC THẦY GIÁO,
CÔ GIÁO VỀ THĂM LỚP DỰ GiỜ
2. Từ 1 điểm sáng S trước thấu kính phân kì, hãy vẽ đường truyền của 2 tia sáng đặc biệt đi qua thấu kính?
Kiểm tra bài cũ
1.Cách nhận biết một thấu kính phân kì ?
Thấu kính phân kì th­êng dïng có phần rìa dµy h¬n phÇn giữa.
Chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính phân kì cho chùm tia ló phân kì.
I
Đáp án
S’.
Bạn Đông bị cận thị nặng. Nếu bỏ kính ra, ta nhìn thấy mắt bạn to hơn hay nhỏ hơn khi nhìn mắt bạn lúc đang đeo kính ?
4
ảnh của một vật tạo bởi
thấu kính phân kì
Tiết 49
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì:
Quan sát ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì
* Thí nghiệm:
Bố trí thí nghiệm như hình 45.1
5
C1: Hãy làm thí nghiệm để chứng tỏ rằng không thể hứng được ảnh của vật trên màn với mọi vị trí của vật .
Đặt vật ở một vị trí bất kì trước TKPK.Màn hứng ở sát TK, dịch chuyển màn từ từ ra xa TK đều không thấy ảnh trên màn.Với mọi vị trí của vật ta đều được kết quả như trên.
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì:
6
C2: Làm thế nào để quan sát được ảnh của vật tạo bởi thấu kính phân kì ?
Ảnh đó là ảnh thật hay ảnh ảo ? Cùng chiều hay ngược chiều với vật ?
- Đặt mắt trên đường truyền của chùm tia ló ta nhìn thấy ảnh.
- Ảnh là ảnh ảo, cùng chiều với vật.
Từ điểm B ta vẽ đường truyền của 2 tia sáng đặt biệt, ¶nh B’ lµ giao ®iÓm cña 2 tia lã kÐo dµi .
Tõ B’ h¹ vu«ng gãc xuèng trôc chÝnh , c¾t trôc chÝnh t¹i A’, A’ lµ ¶nh cña ®iÓm A.
A’B’ là ảnh của vật AB tạo bởi TKPK
II. Cách dựng ảnh:
7
C3 : Dựa vào kiến thức đã học ở bài trước; hãy nêu cách dựng ảnh của vật AB qua thấu kính phân kì ; biết AB vuông góc với trục chính, A nằm trên trục chính.
C4 : Vật AB vuông góc với trục chính của TKPK A nằm trên trục chính. OA = 24cm ; f = OF = OF’ = 12cm
* Dựng ảnh A’B’ của AB
I
B’
A’
R
II. Cách dựng ảnh:
C4 : Vật AB vuông góc với trục chính của TKPK A nằm trên trục chính. OA = 24cm ; f = OF = OF’ = 12cm
* Dựng ảnh A’B’ của AB
Dựa vào hình vẽ, lập luận ảnh này luôn nằm trong khoảng OF
I
B’
A’
K
Khi di chuyển AB luôn vuông góc với trục chính tại mọi vị trí , tia BI là không đổi , cho tia ló IK kéo dài luôn đi qua tiêu điểm F .
Tia BO luôn cắt tia IK kéo dài tại B’ nằm trong đoạn FI . Chính vì vậy A’B’ luôn ở trong khoảng tiêu cự OF.
9
C5 : f = OF = OF’ = 12cm; OA = 8cm
III. Độ lớn của ảnh ảo tạo bởi các thấu kính:
* Ảnh ảo tạo bởi thấu kính hội tụ:
* Ảnh ảo tạo bởi thấu kính phân kì:
B’
A’
B’
A’
 Ảnh ảo, cùng chiều và lớn hơn vật
 Ảnh ảo, cùng chiều và nhỏ hơn vật
IV. Vận dụng:
C6 : Hãy cho biết ảnh ảo của một vật tạo bởi TKHT và TKPK có đặc điểm gì giống nhau, khác nhau. Từ đó hãy nêu cách nhận biết nhanh chóng một TK là hội tụ hay phân kì .
Giống nhau: Ảnh ảo, cùng chiều với vật
Khác nhau: -TKHT: ảnh ảo lớn hơn vật và cách xa thấu kính hơn vật.
-TKPK: ảnh ảo nhỏ hơn vật và gần thấu kính hơn vật.
Cách nhận biết: Đưa vật gần thấu kính thấy ảnh cùng chiều nhỏ hơn vật đó là thấu kính phân kì. Ảnh cùng chiều lớn hơn vật đó là thấu kính hội tụ.
IV. Vận dụng:
C7 : Vận dụng kiến thức hình học, tính khoảng cách từ ảnh đến thấu kính và chiều cao của ảnh trong hai trường hợp ở C5 khi vật có chiều cao h = 6mm.
AB = 6mm = 0,6cm
OA = d = 8cm
OF=OF’= f = 12cm
A’B’ = ? cm
OA’ =?
Mà OI = AB
OA’ = 4,8cm ,
A’B’ = 0,36cm
C7.
AB = 6mm = 0,6cm
OA = d = 8cm
OF=OF’= f = 12cm
A’B’ = ? cm
OA’ =?
Mà OI = AB
OA’ = 24cm
A’B’ = 1,8cm
B’
A’
B
I
C7.
IV. Vận dụng:
C8 : Trả lời câu hỏi phần mở bài: Bạn Đông bị cận thị nặng. Nếu bỏ kính ra, ta nhìn thấy mắt bạn to hơn hay nhỏ hơn khi nhìn mắt bạn lúc đang đeo kính ?
Trả lời:
Bạn Đông bị cận thị nặng. Nếu bạn bỏ kính ra, ta nhìn thấy mắt bạn to hơn khi nhìn mắt bạn lúc đang đeo kính, vì kính của bạn là thấu kính phân kì nên ta nhìn thấy ảnh ảo, nhỏ hơn mắt khi không đeo kính.
Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì
Ảnh luôn nằm trong khoảng tiêu cự của thấu kính
Ảnh ảo , nhỏ hơn vật , cùng chiều với vật.
- Vẽ ảnh B’của điểm B
Từ B’ kẻ vuông góc với trục chính cắt tại A’
A’B’ là ảnh
Bản đồ tư duy
Giống nhau: Ảnh ảo, cùng chiều với vật
Khác nhau:
TKPK: ảnh< vật, d’TKHT: ảnh > vật, d’>d
So sánh ảnh ảo
Cách dựng ảnh
Vận dụng
- Phân biệt TK
- Tính d’, h’
DẶN DÒ:
Học thuộc ghi nhớ của bài.
Làm các bài tập 44-45.2 đến 44-45.4 SBT trang 52; 53 SBT
Lưu ý : xem thấu kính phân kỳ khác thấu kính hội tụ ở những điểm nào?
16
Bài học
kết thúc
chúc các thầy cô giáo
và các em mạnh khoẻ thành đạt