Bài 45. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì

TRƯỜNG THCS PHÙ ĐỔNG
Tổ : Lý – Hóa - Sinh
Kính chào quí thầy cô cùng tất cả các em học sinh
Trình bày điểm của thấu kính phân kì. Nêu và vẽ đường truyền của hai tia sáng đặc biệt tới thấu kính phân kì
Bài cũ
Tiết 50: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì
Đặt vật ở một vị trí bất kì trước thấu kính phân kì . Đặt màn hứng ở sát thấu kính. Từ từ đưa màn ra xa thấu kính và quan sát xem có ảnh trên màn hay không. Thay đổi vị trí của vật và làm tương tự như trên
C1. Hãy làm thí nghiệm để chứng tỏ rằng không thể hứng được ảnh của vật trên màn với mọi vị trí của vật
C2. Làm thế nào để quan sát được ảnh của vật tạo bởi thấu kính phân kì ?
Ảnh đó là ảnh thật hay ảnh ảo? Cùng chiều hay ngược chiều với vật
Muốn quan sát ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì, ta đặt vật trên đường truyền của chùm tia ló
Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì là ảnh ảo, cùng chiều với vật
Tiết 50: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì.
- Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu kính phân kì luôn cho ảnh ảo, cùng chiều với vật
II.Cách dựng ảnh .
C3. Dựa vào kiến thức đã học ở bài trước hãy nêu cách dựng ảnh của một vật AB qua thấu kính phân kì, biết AB vuông góc với trục chính, A nằm trên trục chính.
- Dựng ảnh B’ của điểm B qua thấu kính , ảnh này là điểm đồng qui khi kéo dài chùm tia ló.
- Từ B’ hạ đường vuông góc với trục chính của thấu kính cắt trục chính tại A’, là ảnh của điểm A.
- A’B’ là ảnh của vật AB tạo bởi thấu kính phân kì .
C4.Trên hình 45.2 cho biết vật AB được đặt vuông góc với trục chính của một thấu kính phân kì có tiêu cự f = 12cm. Điểm A nằm trên trục chính và cách quang tâm O một khoảng OA = 24 cm
Hãy dựng ảnh A’B’ của vât AB tạo bởi thấu kính đã cho
Dựa vào hình vẽ, hãy lập luận để chứng tỏ rằng ảnh này luôn nằm trong khoảng tiêu cự của thấu kính
O
F’
.
.
F
A
B
A’
B’
Khi tịnh tiến AB vuông góc với trục chính thì tại mọi vị trí, tia BI là không đổi , cho tia ló IK cũng không đổi. Do đó tia BO luôn cắt tia IK kéo dài tại B’ nằm trong đoạn FI. Chính vì vậy A’B’ luôn ở trong khoảng tiêu cự
Tiết 50: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì.
- Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu kính phân kì luôn cho ảnh ảo, cùng chiều với vật
II.Cách dựng ảnh .
III. Độ lớn của ảnh tạo bởi các thấu kính
.
.
A
A’
O
B
B’
F’
F
O
F’
.
.
F
A
B
A’
B’
C5: Đặt vât AB trước một thấu kính có tiêu cự f = 12 cm. Vật AB cách thấu kính một khoảng d = 8cm, A nằm trên trục chính. Hãy dựng ảnh A’B’ của AB. Dựa vào hình vẽ để nêu nhận xét về độ lớn của ảnh so với vật trong hai trường hợp:
Thấu kính là hội tụ
Thấu kính là phân kì.
- Ảnh của vật AB tạo bởi thấu kính hội tụ lớn hơn vật
- Ảnh của vật AB tạo bởi thấu kính phân kì nhỏ hơn vật
Vật AB trong khoảng tiêu cự
Tiết 50: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì.
- Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu kính phân kì luôn cho ảnh ảo, cùng chiều với vật.
III. Độ lớn của ảnh tạo bởi các thấu kính
- Ảnh ảo của vật AB tạo bởi thấu kính hội tụ lớn hơn vật
- Ảnh của vật AB tạo bởi thấu kính phân kì nhỏ hơn vật
IV. Vận dụng.
C6 . Từ bài toán trên hãy cho biết ảnh ảo của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ và thấu kính phân kì có đặc điểm gì giống và khác nhau.Từ đó hãy nêu cách nhận biết nhanh chóng một thấu kính là hội tụ hay phân kì
Ảnh ảo ở thấu kính hội tụ và phân kì:
Giống nhau : cùng chiều với vật
Khác nhau:
+ Đối với thấu kính hội tụ thì ảnh lớn hơn vật ở xa thấu kính hơn vật.
+ Đối với thấu kính phân kì thì ảnh nhỏ hơn vật và gần thấu kính hơn vật
Cho biết OF = f = 12 cm
OA = d = 8 cm
AB = h = 6 mm = 0,6 cm
Tính : OA’= ?; A’B’= ?
Mà OI = AB; A’F’ = OF’ + OA’
Từ (1) và (2)
 OA.OF’+ OA.OA’= OA’.OF’
 OA OF’= OA’( OF’ – OA)
Vậy ảnh cách thấu kính một đoạn d’ = OA’ = 24 cm
Từ (1) =>
Vậy chiều cao của ảnh là 1,8 cm
Giải
Ta có:
C7: Vận dụng kiến thức hình học, tính khoảng cách từ ảnh đến thấu kính và chiều cao của ảnh trong hai trường hợp ở C5 khi vật có chiều cao 6 mm
Ta có OF = f = 12 cm
OA = d = 8 cm
AB = h = 6 mm = 0,6 cm
Tính : A’B’= ?; OA’ = ?
Ta có :
Nên: từ (1); (2) ta có
OA.OF – OA.OA’ = OA’.OF
 OA.OF = OA’(OA + OF)
OA’ =
Mà OI = AB ; A’F = OF – OA’
Vậy ảnh cách thấu kính phân kì một đoạn d’’= OA’ = 4,8cm
Từ (1) =>
Giải
Vậy chiều cao của ảnh h’ = 0,36 cm
Tiết 50: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KÌ
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì.
- Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu kính phân kì luôn cho ảnh ảo, cùng chiều với vật.
III. Độ lớn của ảnh tạo bởi các thấu kính
- Ảnh ảo của vật AB tạo bởi thấu kính hội tụ lớn hơn vật
- Ảnh của vật AB tạo bởi thấu kính phân kì nhỏ hơn vật
IV. Vận dụng.
Xin chân thành cảm ơn quí thầy cô cùng tất cả các em