Bài 45. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì

Bài 43

Ảnh của một vật
tạo bởi Thấu kính phân kỳ
Nguyễn Thị Thanh
Trường THCS Tôn Thất Tùng
Thành phố Huế
Khởi động
Bỏ cặp kính cận thị nặng ra, mắt của Đông trông sẽ nhỏ hơn hay to hơn?
1. Thí nghiệm
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kỳ
Thấu kính phân kỳ có f = 12cm
Vật sáng
Thấu kính
Màn
C1. Chứng minh không thể hứng được ảnh của vật trên màn với mọi vị trí của vật
C2. Tìm cách để quan sát được ảnh. Nhận xét về ảnh:
- Ảnh thật hay ảnh ảo?
- Cùng chiều hay ngược chiều với vật?
 Luôn là ảnh ảo
 Cùng chiều với vật.
II. Cách dựng ảnh qua thấu kính phân kỳ
C3. Nêu cách dựng ảnh của vật AB qua thấu kính phân kỳ, AB vuông góc với trục chính của thấu kính
F
F
L
x
x
o
B
A
II. Cách dựng ảnh qua thấu kính phân kỳ
C4. Nêu cách dựng ảnh của vật AB qua thấu kính phân kỳ, AB vuông góc với trục chính của thấu kính
F
F
L
x
x
o
B
A
B’
A’
Dựng ảnh B’ của B:
Kẻ tia song song với trục chính, tia ló kéo dài đi qua tiêu điểm F
Từ B’ hạ vuông góc với trục chính tại A’
A’B’ là ảnh của AB
Hãy chứng tỏ ảnh A’B’ luôn nằm trong khoảng tiêu cự
Kẻ tia qua quang tâm O đi thẳng
Giao điểm của 2 tia trên là B’
III. Độ lớn của ảnh ảo tạo bởi thấu kính
C5. Hãy so sánh độ lớn của ảnh ảo và vật trong trường hợp thấu kính hội tụ và phân kỳ:
Cách để nhận biết nhanh chóng thấu kính là hội tụ hay phân kỳ?
Thấu kính phân kỳ:
Ảnh ảo lớn hơn vật
Ảnh ảo bé hơn vật
Đưa thấu kính đến gần một trang sách:
Nếu thấy chữ lớn hơn chữ thật  thấu kính hội tụ
Nếu thấy chữ bé hơn chữ thật  thấu kính phân kỳ.
Thấu kính hội tụ:
Δ OAB đồng dạng Δ OA’B’
IV. Vận dụng
Đặt vật AB trước thấu kính phân kỳ:
AB vuông góc với trục chính và A nằm trên trục chính
f = 12cm, d = 8cm, h = 4cm

F
L
x
o
B
A

1. Vẽ ảnh A’B’ của AB qua thấu kính
2. Tính vị trí, chiều cao của ảnh
Xác định B’ qua 2 tia đặc biệt từ B:
Tia song song với trục chính
Tia qua tâm O
 
Δ OIF đồng dạng Δ A’B’F
I
 
Từ (1) và (2) 
 

 
 


 

 

 

 

 
Δ OAB đồng dạng Δ OA’B’ :
IV. Vận dụng
Đặt vật AB trước thấu kính hội tụ:
A nằm trên trục chính
f = 12cm, d = 8cm, h = 4cm

F’
L
x
o
B
A
1. Vẽ ảnh A’B’ của AB qua thấu kính
2. Tính vị trí, chiều cao của ảnh
Xác định B’ qua 2 tia đặc biệt từ B:
Tia song song với trục chính
Tia qua tâm O
 
I
F
x
Δ FOI đồng dạng Δ FA’B’ :
 
Từ (1) và (2) :
 
=>
 
 
=>
 
=>
 
=>
IV. Vận dụng
Bỏ cặp kính cận thị nặng ra, mắt của Đông trông sẽ nhỏ hơn hay to hơn?
Ghi nhớ
Đối với thấu kính phân kỳ:
Vật đặt ở mọi vị trí trước thấu kính luôn cho ảnh ảo, cùng chiều, nhỏ hơn vật và nằm trong khoảng tiêu cự của thấu kính
Vật đặt rất xa thấu kính cho ảnh ảo tại tiêu cự của thấu kính.
Hết bài