Bài 44. Thực hành: Tìm hiểu về hệ chức năng (liên quan đến cấu tạo) của tủy sống

NĂM HỌC 2014- 2015
GV: THÂN THỊ DIỆP NGA
SINH HỌC 8
HỆ THẦN KINH
TK TRUNG ƯƠNG
TK NGOẠI BIÊN
NÃO BỘ
TỦY SỐNG
DÂY TK
HẠCH TK
BÀI 44
THỰC HÀNH: TÌM HIỂU CHỨC NĂNG LIÊN QUAN ĐẾN CẤU TẠO CỦA TỦY SỐNG
NỘI DUNG:
MỤC TIÊU
II- PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
III- NỘI DUNG VÀ CÁCH TIẾN HÀNH
IV- THU HOẠCH
I- MỤC TIÊU
- Tiến hành thành công thí nghiệm theo qui định
- Từ kết quả quan sát được qua thí nghiệm:
+ Nêu được chức năng của tủy sống đồng thời phỏng đoán được các thành phần cấu tạo của tủy sống.
+ Đối chiếu với cấu tạo của tủy sống (qua hình vẽ) để khẳng định mối quan hệ giữa cấu tạo với chức năng.
II- PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
a- Dụng cụ: bộ đồ mổ; giá treo; bông gòn; cốc đựng nước lã; đĩa kính dồng hồ.
b- Vật mẫu: 1 con ếch sống.
c- Hóa chất: dd HCl (0,3 %; 1 %; 3 %) (hoặc diêm)

I.Tìm hi?u ch?c nang c?a t?y s?ng:
* Ki thu?t h?y n�o d? cĩ ?ch t?y:
- C?m ?ch trong tay tr�i:
+ Ngĩn c�i, ngĩn gi?a c?m d?c 2 b�n th�n
?ch d?n ngang " n�ch".
+ Ngĩn tr? d?t tr�n s?ng lung ?ch
+ 2 ngĩn cịn l?i gi? ch?t 2 ch�n sau c?a ?ch.
Tay ph?i c?m kim nh?n, d?t mui kim s�t tr�n da
gi?a s? n�o. D?y nh? mui kim s�t xuong s? (chính
gi?a - m?t h? kh?p d?u c?), d?ng d?ng kim v� xốy
nh? (ban d?u ?ch cĩ ph?n ?ng che m?t)
Ch�c d?u ?ch xu?ng d?t, xoay mui kim hu?ng v?
d?u d? lu?n kim v�o ph� n�o

III- N?I DUNG V� C�CH TI?N H�NH
Treo ếch lên giá
( như hình bên)
Và tiến hành thí
Nghiệm 1,2,3
Kích thích nhẹ 1 chi sau
bên phải bằng HCl 0.3%
Kích thích mạnh chi sau
phải đó bằng HCl 1%
Kích thích rất mạnh chi
sau phải đó bằng HCl 3%
Kích thích rất mạnh
chi sau bằng HCl 3%
Kích thích rất mạnh chi
trước bằng HCl 3%
Kích thích rất mạnh chi
trước bằng HCl 3%
Kích thích rất mạnh chi
sau bằng HCl 3%
Bảng 44.Thí nghiệm tìm hiểu chức năng của tủy sống
? Từ kết quả đó, dựa vào hiểu biết về phản xạ, em có thể nêu lên những dự đoán gì về chức năng của tủy sống
Tiến hành thí nghiệm:
Bước 1:Ếch đã hủy não để nguyên tủy sống
Kích thích nhẹ 1 chi sau
bên phải bằng HCl 0.3%
Kích thích mạnh chi sau
phải đó bằng HCl 1%
Kích thích rất mạnh chi
sau phải đó bằng HCl 3%
Kích thích rất mạnh
chi sau bằng HCl 3%
Kích thích rất mạnh chi
trước bằng HCl 3%
Kích thích rất mạnh chi
trước bằng HCl 3%
Kích thích rất mạnh chi
sau bằng HCl 3%
Bảng 44.Thí nghiệm tìm hiểu chức năng của tủy sống
- Trong tủy sống chắc phải có nhiều căn cứ thần kinh điều khiển sự vận động của các chi
- Các căn cứ đó phải có liên hệ với nhau theo đường liên hệ dọc ( khi kích thích mạnh các chi dưới thì cả chi trên cũng co)
Các dự đoán đó sẽ được khẳng định qua các
thí nghiệm tiếp theo ( Các em theo dõi)
Bước 2: Cắt ngang tủy sống ở đôi dây thần kinh 1 và 2 (nhưng chưa hủy tủy sống)
x
Bước 3: Đã hủy tủy sống ở trên vết cắt giữa đôi dây thần kinh 1 và 2.
Kích thích nhẹ 1 chi sau
bên phải bằng HCl 0.3%
Kích thích mạnh chi sau
phải đó bằng HCl 1%
Kích thích rất mạnh chi
sau phải đó bằng HCl 3%
Kích thích rất mạnh
chi sau bằng HCl 3%
Kích thích rất mạnh chi
trước bằng HCl 3%
Kích thích rất mạnh chi
trước bằng HCl 3%
Kích thích rất mạnh chi
sau bằng HCl 3%
Bảng 44.Thí nghiệm tìm hiểu chức năng của tủy sống
Cho biết:
? Thí nghiệm 4,5 nhằm mục đích gì?
? Thí nghiệm 6, 7 có thể khẳng đinh được điều gì
Kích thích nhẹ 1 chi sau
bên phải bằng HCl 0.3%
Kích thích mạnh chi sau
phải đó bằng HCl 1%
Kích thích rất mạnh chi
sau phải đó bằng HCl 3%
Kích thích rất mạnh
chi sau bằng HCl 3%
Kích thích rất mạnh chi
trước bằng HCl 3%
Kích thích rất mạnh chi
trước bằng HCl 3%
Kích thích rất mạnh chi
sau bằng HCl 3%
Bảng 44.Thí nghiệm tìm hiểu chức năng của tủy sống
Chỉ 2 chi
sau co
Chỉ 2 chi
trước co
2 chi trước
không co nữa
2 chi sau co
Cho biết:
? Thí nghiệm 4,5 nhằm mục đích gì?
? Thí nghiệm 6, 7 có thể khẳng đinh được điều gì
Thí nghiệm 4, 5: Có sự liên hệ giữa các căn cứ thần kinh ở các phần khác nhau của tủy sống nhờ các đường dẫn truyền
Thí nghiệm 6, 7: Trong tủy sống có nhiều căn cứ thần kinh điều khiển sự vận động của các chi( vì khi hủy tủy phần trên vết cắt,kích thích mạnh chi trước thì chi trước không co, nhưng kích thích chi sau thì chi sau vẫn co vì còn giữ nguyên phần tủy dưới vết cắt)
II. Nghiên cứu cấu tạo của tủy sống:
? Hãy đối chiếu các kết quả TN trên, kết hợp quan sát hình
H 44.1, 2 SGK trang 141 hãy hoàn thành bảng bn:
TỦY SỐNG


Nằm trong ống xương sống (đốt sống
cổ 1 đến hết đốt thắt lưng II)
Hình trụ dài 50cm
Có hai phình: cổ, thắt lưng
Màu trắng bóng
3 lớp: màng cứng, màng nhện, màng
nuôi? Bảo vệ và nuôi dưỡng tủy sống
Nằm trong, hình cánh bướm
Nằm ngoài, bao quanh chất xám
II- Nghiên cứu cấu tạo của tủy sống.
1. C?u t?o c?a t?y s?ng: g?m ch?t x�m b�n trong v� ch?t tr?ng b�n ngồi
2. Ch?c nang c?a t?y s?ng:
L� trung khu c?a c�c ph?n x? khơng di?u ki?n
L� du?ng d?n truy?n d?c n?i c�c trung khu trong t?y s?ng v?i nhau v� n�o b?
II- Nghiên cứu cấu tạo của tủy sống.
Học bài
Hoàn thành báo cáo thu hoạch
Chuẩn bị bài 45: “ Dây thần kinh tủy”
+ Nghiên cứu hình vẽ  cấu tạo dây thần kinh tủy
+ Xem lại bài 6: Phản xạ( hình 6.2)
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT