Bài 44. Thấu kính phân kì

CHÀO MỪNG
CÁC EM ĐẾN VỚI TiẾT HỌC
GV THỰC HIỆN :Phạm Hồng Thái
KIỂM TRA BÀI CŨ
Nêu đường truyền ba tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ ?
- Tia tới đến quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo phương của tia tới.
Tia tới song song trục chính thì tia ló qua tiêu điểm.
- Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song trục chính.
F’
F
S
S`
S
S/
S/
o
Nêu cách dựng ảnh một điểm sáng S qua thấu kính hội tụ.?
Từ điểm sáng S vẽ 2 trong 3 tia đặc biệt, các tia ló cắt nhau tại 1 điểm đó là ảnh S’ của điểm sáng S
A
B
F
d = 2 f
F’
O
A’
B’
Nêu cách dựng ảnh của vật sáng AB qua thấu kính hội tụ, AB vuông góc trục chính, A nằm trên trục chính ?
Chỉ cần dựng ảnh B’ của B bằng cách vẽ đường truyền của 2 tia sáng đặc biệt, sau đó từ B’ hạ vuông góc xuống trục chính ta có ảnh A’ của A
Có những cách nào để nhận biết thấu kính hội tụ?
Phần rìa mỏng hơn phần giữa.
Chiếu chùm sáng tới song song trục chính của thấu kính thì chùm tia ló hội tụ tại tiêu điểm của thấu kính, thấu kính đó gọi là thấu kính hội tụ.
Đưa thấu kính lại gần dòng chữ trên trang sách. Nếu nhìn qua thấu kính thấy hình ảnh dòng chữ to hơn so với dòng chữ đó khi nhìn trực tiếp thì thấu kính đó là thấu kính hội tụ.
Bài 44 : THẤU KÍNH PHÂN KÌ
I. ĐẶC ĐiỂM CỦA THẤU KÍNH PHÂN KÌ.
1. Quan sát và tìm cách nhận biết.
Thấu kính phân kì có độ dày phần rìa lớn hơn phần giữa, ngược hẳn với thấu kính hội tụ.
C1
C2
Hình 44.1
2. Thí nghiệm.
Nguồn sáng
Giá quang học
Màn chắn
Thấu kính
Chiếu chùm sáng tới song song theo phương vuông góc với mặt một thấu kính, chùm tia ló có đặc điểm gì?
Chùm tia tới song song qua thấu kính cho chùm tia ló phân kì nên ta gọi thấu kính đó là thấu kính phân kì.
Tiết diện một số thấu kính phân kì bị cắt theo một mặt phẳng vuông góc với mặt thấu kính
Kí hiệu thấu kính phân kì
II. TRỤC CHÍNH, QUANG TÂM, TIÊU ĐiỂM, TIÊU CỰ CỦA THẤU KÍNH PHÂN KÌ.
1/ Trục chính:
Trong các tia tới vuông góc với mặt thấu kính có một tia cho tia ló truyền thẳng không đổi hướng. Tia này trùng với một đường thẳng được gọi là trục chính của thấu kính. (∆ )
o
O
Một điểm nằm trong thấu kính mà mọi tia sáng tới nó đều truyền thẳng gọi là quang tâm. (o)
O
2./ Quang tâm
C5: Nếu kéo dài các tia ló thì chúng có gặp nhau tại một điểm không?
C5: Nếu kéo dài chùm tia ló chúng sẽ cắt nhau tại một điểm trên trục chính.
C6: Biểu diễn các chùm tia tới và chùm tia ló qua thấu kính phân kỳ.
o
O
F
F’
Chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính phân kì cho các tia ló kéo dài cắt nhau tại điểm F nằm trên trục chính. Điểm đó gọi là tiêu điểm của TKPK và nằm cùng phía với chùm tia tới.
Mỗi thấu kính phân kì có hai tiêu điểm F,F’ nằm về hai phía của thấu kính, cách đều quang tâm o
3/ Tiêu điểm
o
b)
a)
F’
4/ Tiêu cự
Khoảng cách từ quang tâm O đến mỗi tiêu điểm OF= OF/ = f gọi là tiêu cự của thấu kính.
O
F
F’
f
f
C7
Đường truyền của tia sáng đặc biệt
Đường truyền của tia sáng đặc biệt
O
F
F’
S
(1)
(2)
Bài tập 1. Chiếu một tia sáng qua quang tâm của một thấu kính phân kì, theo phương không song song với trục chính. Tia sáng ló ra khỏi thấu kính sẽ đi theo phương nào?
. Phương bất kì.
. Phương lệch ra xa trục chính so với tia tới.
. Phương lệch lại gần trục chính so với tia tới.
. Phương cũ.
Bài tập 2. Chiếu chùm tia tới song song trục chính một thấu kính phân kì theo phương vuông góc mặt thấu kính thì:
. . Chùm tia ló kéo dài qua tiêu điểm.
B . Chùm tia ló thu nhỏ dần.
C . Chùm tia ló trở thành chùm tia song song.
D . Chùm tia ló có chỗ bị thắt lại
D
A
C8
Trong tay em có một kính cận thị. Làm thế nào để biết đó là thấu kính phân kì.?
C9
TKPK có những đặc điểm trái ngược với TKHT như sau:
TKPK có phần rìa dày hơn phần giữa.
Chùm tia tới song song với trục chính cho chùm tia ló phân kì.
Đặt TKPK gần dòng chữ thấy nó nhỏ hơn khi nhìn trực tiếp.
TKPK có phần rìa dày hơn phần giữa.
Đặt TKPK gần dòng chữ thấy nó nhỏ hơn khi nhìn trực tiếp.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Học ghi nhớ.
Làm bài tập 44-45.6 đến 44-45.9
Đọc phần em chưa biết.
Xem trước bài “ Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì”
Chúc các em học tốt