Bài 44. Thấu kính phân kì

1. Đối với TKHT thì khi nào ta thu được ảnh thật, khi nào thu được ảnh ảo của vật?
Kiểm tra bài cũ
TL-1
Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự của TKHT thì cho ảnh thật.
Vật đặt trong khoảng tiêu cự của TKHT thì cho ảnh ảo.
2.Nêu cách dựng ảnh của vật AB tạo bởi TKHT?(AB vuông gócvới trục chính của thấu kính, A nằm trên trục chính).
Kiểm tra bài cũ
TL-2
*Muốn dựng ảnh A, B, của AB qua thấu kính, chỉ cần dựng ảnh B, của B bằng cách vẽ đường truyền của hai tia sáng đặc biệt,
sau đó từ B, hạ vuông góc xuống trục chính ta có ảnh A, của A.
BÀI: 44 - THẤU KÍNH PHÂN KÌ
TIẾT- 48
I.ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH PHÂN KÌ
1.Quan sát và tìm cách nhận biết
C1: Hãy tìm cách nhận biết TKHT trong 2 loại thấu kính có ở phòng thí nghiệm.
C2: Độ dày phần rìa so với phần giữa của TKPK có gì khác với TKHT?
TIẾT- 48
BÀI: 44 - THẤU KÍNH PHÂN KÌ

- Thấu kính hội tụ có phần rìa mỏng hơn phần giữa.
Một chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính cho chùm tia ló hội tụ tại tiêu điểm của thấu kính thì đó là thấu kính hội tụ.
Đưa thấu kính lại gần dòng chữ trên sách, nhìn qua thấu kính thấy dòng chữ đó to hơn khi nhìn trực tiếp.
TL: TKPK có độ dày phần rìa dày hơn phần giữa, ngược hẳn so với TKHT.
I.ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH PHÂN KÌ
2. Thí nghiệm
Bố trí thí nghiệm như hình 44.1, sau đó chiếu một chùm sáng tới song song theo phương vuông góc với mặt của 1 TKPK.
TIẾT- 48
BÀI: 44 - THẤU KÍNH PHÂN KÌ
1.Quan sát và tìm cách nhận biết
* TKPK thường dùng có phần rìa dày hơn phần phần giữa
I.ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH PHÂN KÌ
2. Thí nghiệm
TK
Nguồn
sáng
TIẾT- 48
BÀI: 44 - THẤU KÍNH PHÂN KÌ
1.Quan sát và tìm cách nhận biết
I.ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH PHÂN KÌ
2. Thí nghiệm
C3: Chùm tia ló có đặc điểm gì mà người ta gọi thấu kính này là TKPK?
TIẾT- 48
BÀI: 44 - THẤU KÍNH PHÂN KÌ
1.Quan sát và tìm cách nhận biết
TL: Chùm tia tới song song theo phương vuông góc với mặt thấu kính cho chùm tia ló là chùm tia phân kì. Nên ta gọi thấu kính đó là TKPK.
2. Thí nghiệm
Ưa4*
*Chùm tia tới song song theo phương vuông góc với mặt của một TKPK cho chùm tia ló phân kì.
1.Quan sát và tìm cách nhận biết
I.ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH PHÂN KÌ
BÀI: 44 - THẤU KÍNH PHÂN KÌ
TIẾT- 48
2. Thí nghiệm
Hình dạng và kí hiệu của TKPK
Ưa4*
*Chùm tia tới song song với trục chính của TKPK cho chùm tia ló phân kì.
1.Quan sát và tìm cách nhận biết
I.ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH PHÂN KÌ
BÀI: 44 - THẤU KÍNH PHÂN KÌ
TIẾT- 48
a
b
c
d
I.ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH PHÂN KÌ
Nguồn
sáng
TK
II. TRỤC CHÍNH, QUANG TÂM, TIÊU ĐIỂM, TIÊU CỰ CỦA TKPK
TIẾT- 48
BÀI: 44 - THẤU KÍNH PHÂN KÌ
1. Trục chính
C4: Quan sát lại thí nghiệm trên và cho biết trong 3 tia tới TKPK, tia nào đi qua TK không bị đổi hướng? Tìm cách kiểm tra điều này.
TL: Tia ở giữa. Có thể dùng thước để kiểm tra.
1. Trục chính
2. Quang tâm
TIẾT- 48
BÀI: 44 - THẤU KÍNH PHÂN KÌ
I.ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH PHÂN KÌ
II. TRỤC CHÍNH, QUANG TÂM, TIÊU ĐIỂM, TIÊU CỰ CỦA TKPK
TL: Trong các tia tới vuông góc với mặt TK, có một tia cho tia ló truyền thẳng không đổi hướng. Tia này trùng với một đường thẳng được gọi là trục chính( ) của TK.
Nguồn
sáng
TK
1. Trục chính
2. Quang tâm
Trục chính của TKPK đi qua một điểm O trong TK mà mọi tia sáng tới điểm này đều truyền thẳng, không đổi hướng. Điểm O gọi là quang tâm của TK.
TIẾT- 48
BÀI: 44 - THẤU KÍNH PHÂN KÌ
I.ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH PHÂN KÌ
II. TRỤC CHÍNH, QUANG TÂM, TIÊU ĐIỂM, TIÊU CỰ CỦA TKPK
1. Trục chính
2. Quang tâm
3.Tiêu điểm
C5. Quan sát lại thí nghiệm H 44.1 và dự đoán xem, nếu kéo dài các tia ló thì chúng có gặp nhau tại một điểm hay không? Tìm cách kiểm tra dự đoán.
TIẾT- 48
BÀI: 44 - THẤU KÍNH PHÂN KÌ
I.ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH PHÂN KÌ
II. TRỤC CHÍNH, QUANG TÂM, TIÊU ĐIỂM, TIÊU CỰ CỦA TKPK
Nguồn
sáng
TK
*TL: Nếu kéo dài chùm tia ló ở TKPK thì chúng sẽ gặp nhau tại một điểm trên trục chính, cùng phía với chùm tia tới.
Có thể dùng thước thẳng để kiểm tra dự đoán đó.
1. Trục chính
2. Quang tâm
3.Tiêu điểm
C6. Hãy biểu diễn chùm tia tới và chùm tia ló trong thí nghiệm này trên H 44.3
TIẾT- 48
BÀI: 44 - THẤU KÍNH PHÂN KÌ
I.ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH PHÂN KÌ
II. TRỤC CHÍNH, QUANG TÂM, TIÊU ĐIỂM, TIÊU CỰ CỦA TKPK
1. Trục chính
2. Quang tâm
3.Tiêu điểm
-Chùm tia tới song song với trục chính của TKPK cho các tia ló kéo dài cắt nhau tại điểm F nằm trên trục chính. Điểm đó gọi là tiêu điểm TKPK và nằm cùng phía với chùm tia tới.
-Mỗi TKPK có 2 tiêu điểm F và F, nằm về 2 phía của TK, cách đều quang tâm O.
TIẾT- 48
BÀI: 44 - THẤU KÍNH PHÂN KÌ
I.ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH PHÂN KÌ
II. TRỤC CHÍNH, QUANG TÂM, TIÊU ĐIỂM, TIÊU CỰ CỦA TKPK
1. Trục chính
2. Quang tâm
3.Tiêu điểm
4.Tiêu cự
TIẾT- 48
BÀI: 44 - THẤU KÍNH PHÂN KÌ
I.ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH PHÂN KÌ
II. TRỤC CHÍNH, QUANG TÂM, TIÊU ĐIỂM, TIÊU CỰ CỦA TKPK
F
F ,
1. Trục chính
2. Quang tâm
3.Tiêu điểm
4.Tiêu cự
Khoảng cách từ quang tâm tới mỗi tiêu điểm OF = OF, = f gọi là tiêu cự của TK.
TIẾT- 48
BÀI: 44 - THẤU KÍNH PHÂN KÌ
I.ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH PHÂN KÌ
II. TRỤC CHÍNH, QUANG TÂM, TIÊU ĐIỂM, TIÊU CỰ CỦA TKPK
C7. H 44.5-Vẽ TKPK, quang tâm O, trục chính 2 tiêu điểm F và F,, các tia tới1,2. Hãy vẽ tia ló của các tia tới này.
TIẾT- 48
BÀI: 44 - THẤU KÍNH PHÂN KÌ
I.ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH PHÂN KÌ
II. TRỤC CHÍNH, QUANG TÂM, TIÊU ĐIỂM, TIÊU CỰ CỦA TKPK
III. VẬN DỤNG
*Ghi nhớ: Đường truyền của 2 tia sáng đặc biệt qua TKPK:
Tia tới song song với trục chính thì tia ló kéo dài đi qua tiêu điểm.
Tia tới đến quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo phương của tia tới.
H 44.5
F
F,
S
C8. Trong tay em có một kính cận. Làm thế nào để nhận biết đó là TKHT hay TKPK?
*TL: -Phần rìa của thấu kính này dày hơn phần giữa.
-Đặt thấu kính này gần dòng chữ. Nhìn qua kính thấy ảnh dòng chữ nhỏ hơn so với khi nhìn trực tiếp dòng chữ đó.
C9. TKPK có những đặc điểm gì khác so với TKHT?
*TL:- Phần rìa của TKPK dày hơn phần giữa.
- Chùm sáng tới song song với trục chính của TKPK, cho chùm tia ló phân kì.
- Khi để TKPK vào gần dòng chữ trên trang sách, nhìn qua thấu kính ta thấy hình ảnh dòng chữ bé đi so với khi nhìn trực tiếp.
Chuẩn bị bài: Ảnh của một vật tạo bởi TKPK.