Bài 44. Thấu kính phân kì

Người thực hiện :VOế THề THU�Y KIE�U
TRệễỉNG TRUNG HOẽC Cễ Sễ� AN TRệễỉNG "C"


Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo và các em học sinh
về dự tiết học hôm nay
Câu 1: Nêu đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ ?
Câu 2: Vật sáng AB được đặt vuông góc với trục chính của thấu kính hội tụ có tiêu cự f=12cm. Vật cách thấu kính một khoảng 36cm.
Hãy dựng ảnh A’B’ của vật AB
KIỂM TRA BÀI CŨ
I
H
A`
B`
ĐÁP ÁN
Câu 1:Đối với thấu kính hội tụ :
- Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự cho ảnh thật , ngược chiều so với vật .
- Vật đặt trong khoảng tiêu cự cho ảnh ảo lớn hơn vật và cùng chiều so với vật .
Câu 2:
Th?u kính ph�n kì cĩ nh?ng d?c di?m gì kh�c so v?i th?u kính h?i t??
1. Quan sát và tìm cách nhận biết
I. Đặc điểm của thấu kính phân kì
C2: Độ dày phần rìa so với phần giữa của thấu kính phân kì có gì khác so với thấu kính hội tụ?
C2:Thấu kính phân kì thường dùng có phần rìa dày hơn phần giữa.
C1: Hãy tìm cách nhận biết thấu kính hội tụ trong hai loại thấu kính sau có ở phòng thí nghiệm:
C1:-Dùng tay nhận biết độ dày phần rìa so với độ dày phần giữa của thấu kính. Nếu thấu kính có phần rìa mỏng hơn thì đó là thấu kính hội tụ.
- Đưa thấu kính lại gần dòng chữ trên trang sách. Nếu nhìn qua thấu kính thấy hình ảnh dòng chữ to hơn so với dòng chữ đó khi nhìn trực tiếp thì đó là thấu kính hội tụ.
- Dùng thấu kính hứng ánh sáng mặt trời hoặc ánh sáng ngọn đèn đặt ở xa lên màn hứng. Nếu chùm sáng đó hội tụ trên màn thì đó là thấu kính hội tụ.
Bài 44. THẤU KÍNH PHÂN KÌ
Hình 44.1
Bài 44. THẤU KÍNH PHÂN KÌ
Đặc điểm của thấu kính phân kì
1. Quan sát và tìm cách nhận biết
2. Thí nghiệm

C3: Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính có đặc điểm gì mà người ta gọi nó là thấu kính phân kì ?
C3:Chùm tia tới song song cho chùm tia ló là chùm phân kì nên ta gọi thấu kính đó là thấu kính phân kì.

I. Đặc điểm của thấu kính phân kì

Tiết diện của một số thấu kính bị cắt theo một mặt phẳng vuông góc với mặt thấu kính được mô tả bằng các hình sau :
- Kí hiệu thấu kính phân kì :
1. Quan sát và tìm cách nhận biết
2. Thí nghiệm
Bài 44. THẤU KÍNH PHÂN KÌ
Hình 44.1
Bài 44. THẤU KÍNH PHÂN KÌ
II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự
của thấu kính phân kì
1. Trục chính:
C4 : Quan sát lại thí nghiệm trên và cho biết trong ba tia tới thấu kính phân kì, tia nào đi qua thấu kính không bị đổi hướng?Tìm cách kiểm tra điều này.

Ngày ...... tháng .......năm ..........
1. Trục chính:
II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự
của thấu kính phân kì
C4:Tia ở giữa khi qua quang tâm của thấu kính phân kì
tiếp tục truyền thẳng không bị đổi hướng. Tia này trùng
với một đường thẳng được gọi là trục chính (∆ ) của thấu
kính.
Bài 44. THẤU KÍNH PHÂN KÌ
II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự
của thấu kính phân kì
O
2. Quang tâm:
-Trục chính cắt thấu kính tại o: o là quang tâm
Bài 44. THẤU KÍNH PHÂN KÌ
∆


2. Quang tâm:
O
-Trục chính cắt thấu kính tại O: O là quang tâm
Chiếu 1 tia sáng bất kỳ đi qua quang tâm, nhận xét:
- Tia tới đến quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo phương của tia tới.
II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự
của thấu kính phân kì
Bài 44. THẤU KÍNH PHÂN KÌ
Hình 44.1
Bài 44. THẤU KÍNH PHÂN KÌ
II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự
của thấu kính phân kì
3. Tiêu điểm:
C5 : Quan sát lại thí nghiệm 44.1 và dự đoán xem nếu kéo dài các tia ló thì chúng có gặp nhau tại một điểm hay không? Tìm cách kiểm tra dự đoán đó.
C5: Nếu kéo dài chùm tia ló ở thấu kính phân kì thì chúng sẽ gặp nhau tại một điểm trên trục chính, cùng phía với chùm tia tới.


3. Tiêu điểm:
II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự
của thấu kính phân kì
C6: Hãy biểu diễn chùm tia tới và chùm tia ló trong thí nghiệm này trên hình vẽ sau :
∆
O
Bài 44. THẤU KÍNH PHÂN KÌ
O
F
F/
o
Bài 44. THẤU KÍNH PHÂN KÌ
II. Trục chính ,quang tâm,tiêu điểm , tiêu cự của thấu kính phân kì
3. Tiêu điểm :
C6 :Biểu diễn chùm tia tới và chùm tia ló trong thí nghiệm như trên hình vẽ sau :
O
F
F/
4. Tiêu cự:
o
f
Bài 44. THẤU KÍNH PHÂN KÌ
II. Trục chính ,quang tâm,tiêu điểm , tiêu cự của thấu kính phân kì
OF=OF`=f

F`
F
F’
F
CÁC TIA SÁNG ĐẶC BIỆT QUA THẤU KÍNH PHÂN KÌ
O
F
F`
o
Bài 44. THẤU KÍNH PHÂN KÌ
II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính phân kì:
III. Vận dụng
C7: Hình 44.5 vẽ thấu kính phân kì, quang tâm O, trục chính ∆, hai tiêu điểm F và F/, các tia tới 1, 2. Hãy vẽ tia ló của các tia này .
(1)
(2)
S
III. Vận dụng:
C8:Trong tay em có một kính cận thị. Làm thế nào để biết kính đó là thấu kính hội tụ hay phân kì?
Kính cận là thấu kính phân kì, có thể nhận biết bằng một trong hai cách :
- Phần rìa của thấu kính dày hơn phần giữa.
- Đặt thấu kính này gần dòng chữ, nhìn qua thấu kính thấy ảnh dòng chữ nhỏ hơn so với khi nhìn trực tiếp vào dòng chữ đó .
Bài 44. THẤU KÍNH PHÂN KÌ
III. Vận dụng:
C9: Trả lời câu hỏi ở đầu bài :Thấu kính phân kì có những đặc điểm gì khác so với thấu kính hội tụ ?
- Phần rìa của thấu kính dày hơn phần giữa.
- Khi để thấu kính phân kì vào gần dòng chữ trên trang sách, nhìn qua thấu kính ta thấy hình ảnh dòng chữ bé đi so với khi nhìn trực tiếp.
Bài 44. THẤU KÍNH PHÂN KÌ
* Thấu kính phân kì thường dùng có phần rìa …………………. phần giữa.
* Chùm tia tới song song với…………............ của thấu kính cho chùm tia ló phân kì.
* Đường truyền của hai tia sáng đặc biệt qua thấu kính phân kì:
Tia tới……………… …với trục chính thì tia ló kéo dài đi qua tiêu điểm.
Tia tới đến……………… …thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo phương của tia tới.
trục chính
song song
dày hơn
quang tâm
2. Hãy chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống trong các câu sau để được kết luận đúng.
Đáy chai thường có hình lõm, vì vậy:
Đổ một ít nước vào chai thuỷ tinh, đáy chai và lớp nước
tạo thành một thấu kính phân kì.
Để dễ quan sát cắt một chai nhựa trong theo chiều ngang,
phần gần đáy. Đổ một ít nước vào chai, đặt chai lên một
tờ báo, nhìn từ trên xuống ta thấy hình ảnh các dòng chữ
đó nhỏ đi.
CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT
Học thuộc phần ghi nhớ ở SGK
Làm các bài tập 44,45.1
 44,45.15 trong sách Bài tập
DẶN DÒ
Bài học đến đây kết thúc.

Kính chúc các Thầy, Cô giáo mạnh khỏe
Chúc các em học sinh luôn yêu thích môn V?t lớ
Tạm biệt và hẹn gặp lại!