Bài 44. Thấu kính phân kì

VẬT LÝ LỚP 9
TRƯỜNG THCS
LÝ TỰ TRỌNG
GV:PHẠM THÁI LINH
KIỂM TRA BÀI
Câu hỏi 1: Có những cách nào để nhận biết thấu kính hội tụ?
- Đưa thấu kính lại gần dòng chữ trên trang sách. Nếu nhìn qua thấu kính thấy hình ảnh dòng chữ to hơn so với dòng chữ đó khi nhìn trực tiếp thì đó là thấu kính hội tụ.
Dùng thấu kính hứng ánh sáng mặt trời . Nếu chùm sáng đó hội tụ tại một điểm đó là thấu kính hội tụ.
Cầm tay sờ vào phần giữa và phần rìa thấy phần giữa dày hơn đó là thấu kính hội tụ.
Thấu kính phân kì có những đặc điểm gì khác so với thấu kính hội tụ?
Hãy thảo luận theo nhóm trả lời C1và C2
C1: Hãy tìm cách nhận biết thấu kính hội tụ trong 2 loại thấu kính mà nhóm em có.
C2: Độ dày phần rìa so với phần giữa của thấu kính phân kì có gì khác so với thấu kính hội tụ?
b. Thí nghiệm
a. Quan sát và tìm cách nhận biết
1. Đặc điểm của thấu kính phân kì
Dùng tay nhận biết độ dày phần rìa so với độ dày phần giữa của thấu kính. Nếu thấu kính có phần rìa mỏng hơn thì đó là thấu kính hội tụ.
- Đưa thấu kính lại gần dòng chữ trên trang sách. Nếu nhìn qua thấu kính thấy hình ảnh dòng chữ to hơn so với dòng chữ đó khi nhìn trực tiếp thì đó là thấu kính hội tụ.
- Dùng thấu kính hứng ánh sáng mặt trời hoặc ánh sáng ngọn đèn đặt ở xa lên màn hứng. Nếu chùm sáng đó hội tụ trên màn thì đó là thấu kính hội tụ.
Thấu kính phân kì thường dùng có phần rìa dày hơn phần giữa so với thấu kính hội tụ.
Bài 44. THẤU KÍNH PHÂN KÌ
C3: Chùm tia ló có đặc điểm gì mà người ta gọi thấu kính này là thấu kính phân kì?
Chùm tia ló ra khỏi thấu kính phân kì
Tiết diện mặt cắt ngang của một số thấu kính phân kì được mô tả bằng các hình sau:
Hình 44.2
b)
a)
c)
Kí hiệu TKPK
b. Thí nghiệm
a. Quan sát và tìm cách nhận biết
1. Đặc điểm của thấu kính phân kì
Bài 44. THẤU KÍNH PHÂN KÌ
2. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự
của thấu kính phân kì
a. Trục chính: ()
C4: Quan sát lại thí nghiệm và cho biết trong ba tia tới thấu kính phân kì, tia nào đi qua thấu kính không bị đổi hướng?
Trong các tia tới vuông góc với mặt thấu kính ,có
một tia cho tia ló truyền thẳng không đổi hướng
Tia này trùng với một đường thẳng được gọi là trục
chính của thấu kính.
b. Thí nghiệm
a. Quan sát và tìm cách nhận biết
1. Đặc điểm của thấu kính phân kì
Bài 44. THẤU KÍNH PHÂN KÌ
2. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự
của thấu kính phân kì
Trục chính:()
b,Quang Tâm:(0)
-Trục chính của TKPK đi qua một điểm O trong thấu kính mà mọi tia sáng tới điểm này đều truyền thẳng,không đổi hướng. Điểm O gọi là quang tâm của thấu kính.
Trong các tia tới vuông góc với mặt thấu kính ,có một tia cho
tia ló truyền thẳng không đổi hướng Tia này trùng với một
đường thẳng được gọi là trục chính của thấu kính.
∆
∆
0
b. Thí nghiệm
a. Quan sát và tìm cách nhận biết
1. Đặc điểm của thấu kính phân kì
Bài 44. THẤU KÍNH PHÂN KÌ
2. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự
của thấu kính phân kì
Trục chính:()
b,Quang Tâm:(0)
c,Tiêu điểm:(F, F’)
C5: Quan sát lại thí nghiệm và dự đoán xem nếu kéo dài các tia ló thì chúng có gặp nhau tại một điểm hay không?
Nếu kéo dài chùm tia ló ở thấu kính phân kì thì chúng sẽ gặp nhau tại một điểm trên trục chính.
C6: Hãy biểu diễn chùm tia tới và chùm tia ló trong thí nghiệm này trên hình vẽ:
O
∆
Chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính phân kì cho tia ló kéo dài cắt nhau tại điểm F nằm trên trục chính .Điểm đó gọi là tiêu điểm của thấu kính phân kì và nằm cùng phía với chùm tia tới.
- Mỗi thấu kính có hai tiêu điểm đối xứng nhau qua quang tâm o kí hiệu F và F’
O
F
O
F
F`
b. Thí nghiệm
a. Quan sát và tìm cách nhận biết
1. Đặc điểm của thấu kính phân kì
Bài 44. THẤU KÍNH PHÂN KÌ
2. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự
của thấu kính phân kì
Trục chính:()
b.Quang Tâm:(0)
c.Tiêu điểm:(F, F’)
d.Tiêu cự:(OF =OF’= f)
F`
F
O
S
∆
MỘT SỐ TIA SÁNG ĐẶC BIỆT QUA THẤU KÍNH PHÂN KÌ
Tia tới đến quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo phương của tia tới.
MỘT SỐ TIA SÁNG ĐẶC BIỆT QUA THẤU KÍNH PHÂN KÌ
F`
F
O
S
∆
Tia tới song song với trục chính thì tia ló kéo dài đi qua tiêu điểm.
MỘT SỐ TIA SÁNG ĐẶC BIỆT QUA THẤU KÍNH PHÂN KÌ
F`
F
O
S
Tia tới có đường kéo dài qua tiêu điểm, tia ló song song với trục chính.
Hình 44.5 vẽ TKPK, quang tâm O, trục chính ?, hai tiêu điểm F và F`, các tia 1,2. Hãy vẽ tia ló của các tia tới này.
F`
F
O
S
∆
(1)
(2)
3.Vận dụng
C8: Trong tay em có một kính cận thị. Làm thế nào để biết kính đó là thấu kính hội tụ hay phân kì?
Kính cận là thấu kính phân kì, có thể nhận biết bằng một trong các cách sau:
- Sờ bằng tay phần rìa của thấu kính dày hơn phần giữa.
- Đặt thấu kính này gần dòng chữ, nhìn qua thấu kính thấy ảnh dòng chữ nhỏ hơn so với khi nhìn trực tiếp vào dòng chữ đó .
-Đem hứng ánh sáng mặt trời
C9:Phân biệt nhanh thấu kính hội tụ và thấu kính phân kì
Thấu kính hội tụ
Phần rìa mỏng
Thấu kính phân kì
Phần rìa dày
Thấu kính phân kỳ trong đời sống và kỹ thuật
Kính thiên văn
Kính cận
Thấu kính phân kỳ trong đời sống và kỹ thuật
Ống kính zoom
cho máy ảnh, camera
GHI NHỚ
Thấu kính phân kì thường dùng có phần rìa dày hơn phần giữa.
Chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính phân kì cho chùm tia ló phân kì.
* Đường truyền của hai tia sáng đặc biệt qua thấu kính phân kì:
- Tia tới song song với trục chính thì tia ló kéo dài qua tiêu điểm.
- Tia tới đến quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo phương của tia tới.
()
(O)
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Học thuộc ghi nhớ
- Đọc có thể em chưa biết
- Làm bài tập 44-45.1; 44-45.3
- Chuẩn bị mỗi tổ 1 cây nến và xem trước bài 45: Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì.
TIẾT HỌC KẾT THÚC
Chúc các em học tốt !