Bài 44. Đa dạng và đặc điểm chung của lớp Chim

I. Các nhóm chim
1 Nhóm chim chạy
Đại diện: Đà điểu Phi, Đà điểu Úc, Đà điểu Mĩ.
+ Đời sống: Chim hoàn toàn không biết bay, thích nghi với tập tính chạy nhanh trên thảo nguyên và hoang mạc khô nóng.
+ Đặc điểm cấu tạo: Cánh ngắn, yếu. Chân cao, to, khoẻ, có 2 hoặc 3 ngón.
+ Đa dạng: Bộ đà điểu gồm 7 loài phân bố ở châu Phi, châu Mĩ và châu Đại Dương.
Một số thông tin về: Đà điểu châu Úc
Trên thảo nguyên châu Úc có loài đà điểu Ê-mu lông xám đồng màu. Trọng lượng trung bình khoảng 40- 50kg, đầu và cổ có lông, Chân chỉ có 3 ngón. Đà điểu Ê-mu khoẻ hơn đà điểu châu Mĩ, khi chạy có thể đạt tới tốc độ của một con ngựa phi nước đại. Nó có thể chạy vượt qua các cánh đồng và rừng khô ở miền Đông châu Úc và Tats-ma-ni-a. Thức ăn chủ yếu của chúng là thực vật và động vật nhỏ.
Hình ảnh đà điểu châu Úc
Một số thông tin về: Đà điểu châu Mĩ
Loài đà điểu sống ở các trảng cỏ ở Ac-hen-ti-na, Bra-xin và Bô-li-vi-a. Đà điểu châu Mĩ nhỏ hơn đà điểu châu Phi nhưng lớn hơn đà điểu châu Úc. Thức ăn chủ yếu là thực vật và các loại sâu bọ. Đà điểu châu Mĩ làm tổ ngay trên mặt đất. Đà điểu đực có nhiệm vụ làm tổ, ấp trứng và chăm sóc con non. Đà điểu con có bộ lông vằn sọc, dần dần thay bằng bộ lông màu xám nâu đồng đều giống bố mẹ của chúng.
Hình ảnh đà điểu châu Mĩ
Một số thông tin về: Đà điểu châu Phi
Loài chim khổng lồ ở các thảo nguyên- sa mạc nóng bỏng ở châu Phi. Con đà điểu trưởng thành có thể cao tới 2,5m và nặng 70kg, là loài chim to nhất thế giới hiện nay. Cánh không phát triển nên không thể bay nhưng đôi chân to khoẻ giúp đà điểu chạy rất nhanh. Khi chạy trốn kẻ thù thì tốc độ đạt tới 60-70km/h, khi nguy cấp nhất thì chúng rúc đầu vào cát. Đà điểu sống thành đàn, đẻ và ấp trứng. Đà điểu mái đẻ trứng vào những hố cát rộng, mỗi lứa khoảng 6-7 quả. Trứng đà điểu rất to nặng từ 1,5-2kg. Con mái ấp trứng vào ban ngày còn con trống ấp trứng vào ban đêm. Trong thời gian này bố mẹ trở nên dữ tợn hơn. Trứng đà điểu vỏ rất dày và cứng. Sau khoảng từ 40-42 ngày ấp thì trứng nở ra đà điểu con, sau khi sinh thì chúng có thể theo bố mẹ kiếm ăn ngay.
Hình ảnh đà điểu châu Phi
Đặc điểm cấu tạo của đà điểu thích nghi với tập tính chạy nhanh trên thảo nguyên, sa mạc khô nóng.
Chân cao, to, khoẻ.
Có 2-3 ngón( ít ngón).
2 Nhóm chim bơi
- Đại diện: Chim cánh cụt
+ Đời sống: Chim hoàn toàn không biết bay, đi lại trên cạn vụng về, song thích nghi cao với đời sống trong biển
+ Đặc điểm cấu tạo: Bộ xuơng cánh dài, khoẻ; có lông nhỏ, ngắn và dày, không thấm nước. Chim có dáng đứng thằng. Chân ngắn, 4 ngón, có màng bơi.
+ Đa dạng: Bộ chim cánh cụt gồm 17 loài sống ở bờ biển Nam Bán Cầu.
Một số thông tin về chim cánh cụt
Loài chim thích nghi với bơi lặn và không biết bay. Chim cánh cụt sống thành đàn, có khi đông tới hàng ngàn hàng vạn con. Chúng có bộ lông mịn, dày, ấm cách nhiệt và không thấm nuớc nên có thể sống ở nhiệt độ (-40) độ. Cơ thể khá to và đôi chân ngắn, thấp lè tè và lùi xa về phía sau nên muốn đứng vững thì phải tì lên cái đuôi vì vậy chúng đi lại rất khó khăn, chậm chạp. Nhưng ở dưới nước chúng lại rất nhanh nhẹn. Chim cánh cụt bắt cá, động vật thân mềm để ăn. Do bàn chân có màng da nối liền các ngón, cánh biến thành mái chèo nên chúng bơi lội rất giỏi, có thể bơi trong đại dương từ 600-1000km. Làm tổ trên các bờ biển Nam Cực đẻ 1-2 trứng, chim bố và mẹ thay nhau ấp trứng. Sau 38-50 ngày, chim non ra đời. Chim bố mẹ phải ấp ủ nuôi chim con trong 4 tuần. Sau 8 tuần bộ lông tơ của chim non được thay bằng bộ lông trưởng thành. Chúng bắt đầu theo bố mẹ kiếm ăn. Sau 2-3 năm thì mới to bằng bố mẹ.
Hình ảnh chim cánh cụt
Nêu đặc điểm của chim cánh cụt thích nghi với đời sống bơi lội


- Có lông nhỏ, ngắn và dày, không thấm nước, chân ngắn, 4 ngón, có màng bơi.
3 Nhóm chim bay.
Đại diện: Chim bồ câu, chim én, gà rừng, công,…
+ Đời sống: Nhóm chim bay gồm hầu hết các loại chim hiện nay. Chúng là những chim biết bay ở những mức độ khác nhau. Chúng có thể thích nghi với đời sống đặc biệt như bơi lội( vịt trời, mòng két), ăn thịt( chim ưng, cú).
+ Đặc điểm cấu tạo: cánh phát triển, chân có 4 ngón.
Một số thông tin về: Chim én bụng xám
Loài én nhỏ. Phần dưới thân có màu sắc khác nhau. Én bụng xám là loài sống định cư, phổ biển ở khắp các vùng trong cả nước. Tuy nhiên có một số quần thể di cư. Nơi sống là các vùng trống trải như: đồng ruộng, làng mạc,…
Đa dạng và đặc điểm chung của lớp chim
II. Đặc điểm chung của lớp chim
Đặc điểm chung của chim
Mình có lông vũ bao phủ
Chi trước biến đổi thành cánh
Có mỏ sừng
Phổi có mạng ống khí, có túi khí tham gia vào hô hấp
Tim có bốn ngăn, máu đỏ tươi nuôi cơ thể.
Là động vật hằng nhiệt
Trứng lớn có vỏ đá vôi, được ấp nở ra con nhờ thân nhiệt của chim bố, mẹ
III. Vai trò của chim
* Có lợi
1.Cung cấp thực phẩm ( gà, vịt, ngan,...).
2.Làm cảnh( vẹt, chích choè, chào mào,…).
3.Huấn luyện săn mồi( cốc đế, chim ưng,…).
4.Thụ phấn cho cây trồng( chim hút mật,…)
5.Cung cấp nguyên liệu làm chăn đệm( vịt, ngan, ngỗng,…)
* Có hại:
6.Có hại cho Nông nghiệp( chim quốc, đỗ quyên,…)
7.Là động vật trung gian truyền bệnh( gà, một số loài chim biển,…)