Bài 43. Giới thiệu chung hệ thần kinh

Chương IX
THẦN KINH
VÀ GIÁC QUAN
Bài 43:
GIỚI THIỆU CHUNG
HỆ THẦN KINH
I.Nơron - đơn vị cấu tạo hệ thần kinh
Nơron là đơn vị cấu tạo nên hệ thần kinh.

Mỗi nơron bao gồm một thân, nhiều sợi nhánh và một sợi trục. Sợi trục thường có bao miêlin. Tận cùng có các cúc xináp là nơi tiếp giáp giữa các nơron này với các nơron khác hoặc với cơ quan trả lời.

Nơron có chức năng cảm ứng và dẫn truyền xung thần kinh.
Thân nơron
Nhân
Sợi nhánh
Bao miêlin
Sợi trục
Cúc xináp
Eo Răngviê
II.Các bộ phận của hệ thần kinh
1.Cấu tạo:
Hệ thần kinh gồm bộ phận trung ương và bộ phận ngoại biên.
Nằm ngoài bộ phận trung ương thần kinh do các bó sợi cảm giác và bó sợi vận dộng tạo nên. Thuộc bộ phận ngoại biên còn có hạch thần kinh.
Bộ phận trung ương có não và tuỷ sống được bảo vệ trong các khoang xương và màng não tuỷ : hộp sọ chứa não; tuỷ sống nằm trong ống xương sống.
Hộp sọ
Cột sống
Tuỷ sống
Dây thần kinh tuỷ
Não
II.Các bộ phận của hệ thần kinh
2.Chức năng:
Hệ thần kinh có các chức năng:

Hệ thần kinh vận động (cơ xương) liên quan đến hoạt động của các cơ vân là hoạt động có ý thức.

Hệ thần kinh sinh dưỡng điều hoà hoạt động của các cơ quan dinh dưỡng và cơ quan sinh sản. Đó là những hoạt động không có ý thức.
Bài 44:
TÌM HIỂU CHỨC NĂNG CỦA TUỶ SỐNG
I.Mục tiêu
Tiến hành thành công các thí nghiệm quy định.
Từ các kết quả quan sát được qua thí nghiệm:
+ Nêu được chức năng, đồng thời phỏng đoán được các thành phần cấu tạo của tuỷ sống.
+ Đối chiếu với cấu tạo của tuỷ sống qua hình vẽ để khẳng định mối quan hệ giữa cấu tạo và chức năng.
II.Phương tiện dạy học
Ếch (hoặc cóc, nhái, chẫu chàng) : 1 con.
Dụng cụ mổ và nửa lưỡi dao bào bẻ vát ; giá treo ếch ; kim băng to.
Dung dịch HCl 0.3%, 1%, 3%.
Diêm.
Cốc đựng nước lã (250ml), đĩa kính đồng hồ.
Bông thấm nước.
Một đoạn tuỷ sống lợn tươi (nếu có).
Bài 45:
DÂY THẦN KINH TUỶ
I.Cấu tạo của dây thần kinh tuỷ
Có 31 đôi dây thần kinh tuỷ.

Các dây thần kinh liên hệ với tuỷ sống qua rễ trước(rễ vận động) và rễ sau (rễ cảm giác).

Các nhóm sợi liên quan đến các rễ này sau khi đi qua khe giữa hai đốt sống liên tiếp đã nhập lại thành dây thần kinh tuỷ.
Sợi hướng tâm
Sợi li tâm
Rễ sau
Rễ trước
Lỗ tuỷ
II.Chức năng của dây thần kinh tuỷ
Bảng 45. Kết quả thí nghiệm tìm hiểu chức năng của các rễ tuỷ.
Rễ sau dẫn truyền sung thần kinh cảm giác từ thụ quan về trung ương.

Rễ trước dẫn truyền xung thần kinh từ trung ương ra cơ quan đáp ứng.

Kết luận: Rễ trước và rễ sau nhập lại thành dây thần kinh tuỷ dẫn truyền xung thần kinh vận động và cảm giác.
Rễ tuỷ
Nón tuỷ
Dây thần kinh tuỷ
Chức năng của dây thần kinh tuỷ

Dẫn truyền các xung thần kinh cảm giác từ thụ quan về trung ương và dẫn truyền xung thần kinh vận động từ trung ương thần kinh đến cơ quan đáp ứng.
Bài 46:
TRỤ NÃO, TIỂU NÃO, NÃO TRUNG GIAN
I.Vị trí và các thành phần của não bộ
▼ Tìm hiểu hình 46-1 để hoàn chỉnh thông tin sau:
- Trụ não tiếp liền với tủy sống ở phía dưới. Nằm giữa trụ não và đại não là ……………… Trụ não gồm ………….., .............. và ……….. Não giữa gồm …………… ở mặt trước và ………….... ở mặt sau.

- Phía sau trụ não là ………....



não trung gian
hành não cầu não
não giữa
cuốn não củ
não sinh tự


tiểu não.
Bài 47:
ĐẠI NÃO
Bài 48:
HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG