Bài 43. Giới thiệu chung hệ thần kinh

Giáo viên Hà Thị Thoa
Môn Sinh học Lớp 8
PHÒNG GIÁO DỤC – ĐÀO TẠO THỊ XÃ UÔNG BÍ
TRƯỜNG THCS NGUYỄN VĂN CỪ
CÂU HỎI KIỂM TRA
Khi tay ta chạm vào một vật nóng hoặc kim nhọn hay khi trời nóng ta thường có những biểu hiện gì?
Giải thích tại sao lại có những biểu hiện đó.
I .Nơron - đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh
1.Cấu tạo (1 tế bào thần kinh) :
Thân
Nhân
Sợi nhánh
Sợi trục
Bao miêlin
Eo Răngviê
Cúc xináp
CHƯƠNG IX: THẦN KINH VÀ GIÁC QUAN
Tiết 45: BÀI 43. GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
Quan sát H43.1 kết hợp với kiến thức
đã học ở Bài 4 và Bài 6, hãy mô tả
cấu tạo 1 nơron?
I .Nơron - đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh
1. Cấu tạo (1 tế bào thần kinh) :
Thân
Nhân
Sợi nhánh
Sợi trục
Bao miêlin
Eo Răngviê
Cúc xináp
CHƯƠNG IX: THẦN KINH VÀ GIÁC QUAN
Tiết 45: BÀI 43. GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
Sợi nhánh nằm ở đâu, xuất phát từ phần nào? Số lượng nhiều hay ít?
Sợi trục xuất phát từ đâu, có đặc điểm gì? Số lượng?
Nêu vị trí và vai trò của cúc xináp ?
Dựa vào kiến thức đã học ở Bài 4 phần Mô thần kinh và hình bên cho biết:
I .Nơron - đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh
1. Cấu tạo (1 tế bào thần kinh) :
Thân
Nhân
Sợi nhánh
Sợi trục
Bao miêlin
Eo Răngviê
Cúc xináp
CHƯƠNG IX: THẦN KINH VÀ GIÁC QUAN
Tiết 45: BÀI 43. GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
Bài tập: Hãy nối các số (1; 2; 3) ở cột A với
các chữ (a; b; c) ở cột B sao cho phù hợp
Đáp án: 1- b; 2- a; 3- c
I .Nơron - đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh
1. Cấu tạo (1 tế bào thần kinh) :
Thân
Nhân
Sợi nhánh
Sợi trục
Bao miêlin
Eo Răngviê
Cúc xináp
+ Thõn ch?a nhõn
+ S?i nhỏnh (tua ng?n): ? quanh nhõn.
(Thõn v� s?i nhỏnh ? ch?t xỏm).
+ Sợi trục(tua dài)  chất trắng;
dây thần kinh.
Cho biết ý nghĩa chiều của mũi tên
trên hình ?
Qua nội dung vừa tìm hiểu hãy rút ra kết luận về cấu tạo của 1 nơron thần kinh ?
CHƯƠNG IX: THẦN KINH VÀ GIÁC QUAN
Tiết 45: BÀI 43. GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
I .Nơron - đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh
1. Cấu tạo :
+ Thân chứa nhân
+ Sợi nhánh (tua ngắn): ở quanh nhân.
(Thân và sợi nhánh  chất xám).
+ Sợi trục(tua dài)  chất trắng;
dây thần kinh.
Tế bào thần kinh
(Nơron)
Tế bào
thần kinh đệm
Quan sát tranh và cho biết: Hệ thần kinh có những loại tế bào nào ? Chức năng của mỗi loại tế bào là gì ?
CHƯƠNG IX: THẦN KINH VÀ GIÁC QUAN
Tiết 45: BÀI 43. GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
I .Nơron - đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh
1. C?u t?o ( 1 t? b�o th?n kinh).
2. Ch?c nang :
+ Cảm ứng
+ D?n truy?n xung th?n kinh
CHƯƠNG IX: THẦN KINH VÀ GIÁC QUAN
Tiết 45: BÀI 43. GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH


Quan sát tranh và giải thích:
Tại sao ta lại nhấc chân lên khi giẫm phải gai hay rụt tay lại chạm phải ngọn nến?
Hãy rút ra kết luận về chức năng của nơron thần kinh qua nội dung vừa nghiên cứu?
Hãy lấy thêm các ví dụ khác? Giải thích.
Hãy cho biết:
Khi giẫm phải gai nhọn ta thấy thế nào?
Tay chạm vào ngọn nến ta thấy thế nào?
I .Nơron - đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh
1. Cấu tạo ( một tế bào thần kinh).
2. Chức năng .
II . Các bộ phận của hệ thần kinh .
1.Căn cứ vào cấu tạo :
1 . Can c? v�o c?u t?o
2 . Can c? v�o ch?c nang
CHƯƠNG IX: THẦN KINH VÀ GIÁC QUAN
Tiết 45: BÀI 43. GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
Dựa vào kiến thức đã học ở Bài 6 và H43.2 em hãy cho biết hệ thần kinh gồm những bộ phận nào?
Não
Hộp sọ
Cột sống
Tủy sống
Dõy th?n kinh t?y
I .Nơron - đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh
1. Cấu tạo ( một tế bào thần kinh).
2. Chức năng .
II . Các bộ phận của hệ thần kinh .
1. Can c? v�o c?u t?o :
Bài tập : Dựa vào H 43-2 , hãy hoàn chỉnh đoạn thông báo sau bằng cáchđiền các từ cụm từ não , tuỷ sống , bó sợi cảm giác và bó sợi vận động vào chỗ (…...) thích hợp :
Hệ thần kinh gồm bộ phận trung ương và bộ phận ngoại biên .
- Bộ phận trung ương có não và tuỷ sống được bảo vệ trong các khoang xương và màng não tuỷ : hộp sọ chứa ....(1).....…, …(2)……….. .……..nằm trong ống xương sống .
- Nằm ngoài trung ương thần kinh là bộ phận ngoại biên , có các dây thần kinh do các …(3)
…………………và ..(4)……. ….............tạo nên . Thuộc bộ phận ngoại biên còn có các hạch thần kinh .

não
tuỷ sống
bó sợi cảm giác
bó sợi vận động
Hệ thần kinh gồm :
- Bộ phận trung ương :
- Bộ phận ngoại biên:
+ Não
+ Tuỷ sống
+ Dây thần kinh
+ Hạch thần kinh
Quan sát hình, hãy xác định vị trí của hạch thần kinh và các bộ phận của hệ thần kinh theo cấu tạo?
CHƯƠNG IX: THẦN KINH VÀ GIÁC QUAN
Tiết 45: BÀI 43. GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
Qua nội dung bài tập và H43.2 Hãy nêu các bộ phận của hệ thần kinh theo cấu tạo?
I .Nơron - đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh
1. Cấu tạo ( một tế bào thần kinh).
2. Chức năng .
II . Các bộ phận của hệ thần kinh .
1.Căn cứ vào cấu tạo :
CHƯƠNG IX: THẦN KINH VÀ GIÁC QUAN
Tiết 45: BÀI 43. GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
- Bộ phận trung ương
- Bộ phận ngoại biên
2 . Căn cứ vào chức năng :
Có các hoạt động sau: Đi, chạy, ăn, tiêu hóa, hô hấp, nhảy, nói, tuần hoàn…
Cho biết:
Hoạt động nào là hoạt động có ý thức?
Hoạt động nào là vô thức?

Qua phân tích các ví dụ trên , cho biết theo chức năng hệ thần kinh gồm những bộ phận nào?
I .Nơron - đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh
1. Cấu tạo.
2.Chức năng.
II . Các bộ phận của hệ thần kinh
1. Căn cứ vào cấu tạo :
H? th?n kinh g?m :
2 . Căn cứ vào chức năng :
- Bộ phận trung ương
- Bộ phận ngoại biên
- Hệ thần kinh vận động:
- Hệ thần kinh sinh dưỡng:
CHƯƠNG IX: THẦN KINH VÀ GIÁC QUAN
Tiết 45: BÀI 43. GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
Dựa vào tranh và thông tin SGK phân biệt chức năng của hệ thần kinh vận động và hệ thần kinh sinh dưỡng?
H? th?n kinh g?m :
I .Nơron - đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh .
- Cấu tạo
- Chức năng
II . Các bộ phận của hệ thần kinh .
1. Căn cứ vào cấu tạo
2 . Căn cứ vào chức năng :
+ Hệ thần kinh vận động:
+ Hệ thần kinh sinh dưỡng:
CHƯƠNG IX: THẦN KINH VÀ GIÁC QUAN
Tiết 45: BÀI 43. GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
Điều khiển sự hoạt động
của cơ, xương ( hoạt động có ý thức).
Di?u hũa ho?t d?ng c?a cỏc co quan
dinh du?ngv� co quan sinh s?n
(ho?t d?ng vụ th?c).
I .Nơron - đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh
1. Cấu tạo.
2.Chức năng.
II . Các bộ phận của hệ thần kinh
1. Căn cứ vào cấu tạo :
H? th?n kinh g?m :
2 . Căn cứ vào chức năng :
Bài tập : Hãy chọn đáp án đúng nhất * Sự giống nhau căn bản nhất giữa hệ thần kinh vận động và hệ thần kinh sinh dưỡng là gì ?
a . Đều gồm hai bộ phận là thần kinh trung ương và thần kinh ngoại biên. Đều có chức năng điều khiển điều hoà, phối hợp hoạt động của các cơ quan
b . Cơ chế hoạt động đều là phản xạ . c . Nhờ cơ chế phản xạ cơ thể thích nghi với môi trường . d . Cả a , b .
- Bộ phận trung ương
- Bộ phận ngoại biên
Di?u hũa ho?t d?ng c?a cỏc co quan
dinh du?ngv� co quan sinh s?n
(ho?t d?ng vụ th?c).
- Hệ thần kinh vận động:
- Hệ thần kinh sinh dưỡng:

Di?u khi?n s? ho?t d?ng
c?a co, xuong ( ho?t d?ng cú ý th?c).
CHƯƠNG IX: THẦN KINH VÀ GIÁC QUAN
Tiết 45: BÀI 43. GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
Theo em khi tham gia các hoạt động như: TDTT, vui chơi, giải trí, ăn uống, học tập, nghỉ ngơi cần phải thực hiện như thế nào để giữ gìn hệ thần kinh và để các hoạt động đó đạt kêt qủa tốt nhất?
Noron
...................
Theo cấu tạo
Theo chức năng
......................
Bộ phận ngoại biên
...............................
Hệ thần kinh sinh duỡng
Não
.............
...............
...................
...................
Bó sợi vận dộng
Hoàn thành sơ đồ sau
1
2
3
4
5
6
7
Hệ thần kinh
Bộ phận trung ƯƠng
Hệ thần kinh vận động
Tủy sống
Dây thần kinh
Hạch thần kinh
Bó sợi cảm giác
Hướng dẫn về nhà
- Chuẩn bị giờ sau thực hành: Mỗi nhóm chuẩn bị 1 con ếch ( Cóc, nhái), bông thấm nước, khăn lau.
Đọc mục : “Em có biết” SGK/138
Học thuộc bài và hoàn thiện các câu hỏi trong vở bài tập theo nội dung nghiên cứu.
Giờ học của chúng ta đã kết thúc
Kính chúc các thầy cô mạnh khỏe
Chúc các em luôn chăm ngoan, học giỏi!