Bài 43. Giới thiệu chung hệ thần kinh

Xin chào các em học sinh lớp 8A1
GV: Nguyễn Quốc Đại Trường An
Ch�o m?ng cỏc th?y,cụ v? d? h?i gi?ng
sinh học 8
Tại sao khi trời nóng nhiều, ta lại đổ mồ hôi?
Tuyến mồ hôi tiết mồ hôi do sự điều khiển của hệ thần kinh nằm ở tuỷ sống. Đó là phản xạ tự điều hoà thân nhiệt cơ thể
Khi chạy xe đạp thì mọi hoạt động của cơ thể diễn ra như thế nào?
Mắt nhìn về phía trước, tai nghe, chân đạp, tay điều khiển…đó là do sự phối hợp hoạt động của các cơ quan của cơ thể
CHƯƠNG IX :THẦN KINH VÀ GIÁC QUAN


1
2
3
5
4
Ph?n x? l� gi?
Ph?n ?ng c?a co th? tr? l?i cac kich thich c?a moi tru?ng thong qua h? th?n kinh g?i l� ph?n x?.
TẠI SAO KHI TRỜI NÓNG
DA TIẾT MỒ HÔI
Do tuyến mồ hôi tiết mồ hôi,là phản
xạ giúp cơ thể thích nghi với môi trường
A
Cơ chế điều hòa thân nhiệt
của hệ thần kinh
b
Đáp án A, B đúng.
c
SỰ PHỐI HỢP HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC CƠ
QUAN KHI CHẠY ĐƯỢC THỰC HIỆN NHỜ:
Sự điều khiển của hệ thần kinh
A
Các cơ quan thực hiện những chức
năng nhất định trong cơ thể
b
Các cơ quan phối hợp
với nhau hoạt động
c
TẠI SAO KHI NHAI, TA CÓ THỂ NHAI
LÚC NHANH LÚC CHẬM
Do ý thích
A
Do sự điều hòa hoạt động của
vỏ não của hệ thần kinh.
b
Đáp án A, B đúng.
c
Khi chạy có những hệ cơ quan nào phối hợp hoạt động.

B
A
C
1,2,3,4,6
1,2,4,5,6
1,2,3,5,6
CHƯƠNG IX THẦN KINH VÀ GIÁC QUAN
Bài 43

GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH


1/ Trong điều hòa thân nhiệt hệ thần kinh có vai trò gì?

- Mọi hoạt động như :
+ Sự tăng, giảm quá trình dị hóa ở tế bào
+ Sự co, dãn mạch máu dưới da.
+ Tăng, giảm tiết mồ hôi.
+ Co, duỗi cơ chân lông
Những hoạt động trên đều là phản xạ, chứng tỏ hệ thần kinh giữ vai trò chủ đạo trong hoạt động điều hòa thân nhiệt.

CHƯƠNG IX:
THẦN KINH VÀ GIÁC QUAN
TIẾT 45:
GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
2/ Sau khi chạy em thấy cơ thể mình có những hoạt động nào thay đổi? Tại sao có hiện tượng đó?
3/Nhận xét vai trò của hệ thần kinh đối với cơ thể người?
Vai trò của hệ thần kinh đối với cơ thể là điều khiển, điều hòa và phối hợp mọi hoạt động của các cơ quan, hệ cơ quan trong cơ thể thành 1 thể thống nhất, giúp cơ thể thích nghi với những thay đổi của môi trường.
Điều tiết sự toả nhiệt của cơ thể
Điều tiết sự sinh nhiệt
- Sau khi chạy, cơ thể có những hoạt động thay đổi như:
+ Thở gấp
+ Tim đập mạnh
+ Ra mồ hôi
+ . . .
Đó là vai trò phối hợp hoạt động các cơ quan tim, phổi, tuyến mồ hôi … của hệ thần kinh để cung cấp kịp thời O2 , các chất dinh dưỡng cho cơ thể và thải kịp thời CO2 , các chất thải mà tế bào thải ra.
Em có nhận xét như thế nào về chức năng của hệ thần kinh
Di?u khi?n, di?u hũa v� ph?i h?p m?i ho?t d?ng c?a cỏc co quan, h? co quan trong co th? th�nh m?t kh?i th?ng nh?t, d?m b?o s? thớch nghi c?a co th? v?i nh?ng d?i thay c?a mụi tru?ng cung nhu mụi tru?ng ngo�i l� ch?c nang c?a h? th?n kinh.

Kết luận về vai trò (chức năng) của hệ thần kinh:
. Điều khiển
. Điều hoà
. Phối hợp
Mọi hoạt động của các cơ quan, hệ cơ quan trong cơ thể thành một khối thống nhất

 Cơ thể thích nghi với sự thay đổi của môi trường
BÀI 43 GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH

Tế bào thần kinh
chính thức (nơron)
Tế bào thần kinh
đệm
BÀI 43 GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
Thành phần cấu tạo của mô thần kinh
I/ Nơron – đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh.
1/ Cấu tạo:
CHƯƠNG IX:
THẦN KINH VÀ GIÁC QUAN
TIẾT 45:
GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
1
Mô thần kinh gồm những thành phần nào ?
Các Tế
bào thần
kinh đệm
Tế bào
thần kinh
Mô thần kinh gồm:
+ Tế bào thần kinh đệm
+ Tế bào thần kinh ( nơron)
Hệ
thần
kinh
H 4.4 Mô thần kinh
1
2
Cấu tạo nơron điển hình
Lựa chọn từ hoặc cụm từ thích hợp để điền vào hình cấu trúc một nơron
1
5
6
3
2
4
Sợi nhánh
Nhân
Cúc xináp
Eo Rangviê
Bao miêlin
Thân
7
Sợi trục
CẤU TẠO CỦA NƠRON
I/ Nơron - đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh
BÀI 43 GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
Dựa vào hình 43.1 và kiến thức đã học, hoàn thành mục 
Nơron
1. C?u t?o noron:

Tận cùng là các
xináp– là nơi tiếp
xúc giữa các nơron.
Một sợi trục
có bao miêlin
Thân: hình sao,
chứa nhân
BÀI 43 GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
I/ Nơron - đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh
CẤU TẠO CỦA NƠRON ĐIỂN HÌNH
Bao miêlin

- Cấu tạo:
Mỗi noron bao gồm một thân có chứa nhân hình sao,xung quanh thân là các sợi nhánh và 1 sợi trục dài,trên sợi trục có nhiều bao mielin và tận cùng là cúc xinap – tiếp giáp giữa các noron này với noron khác
1.Noron-don v? c?u t?o c?a h? th?n kinh:

Dựa vào H 43.1. Em hãy mô tả lại cấu tạo của 1 nơron ?

- Cấu tạo nơron gồm:

+ Thân
+ Các sợi nhánh

+ Một sợi trục
thường có bao
miêlin bọc ngoài,
các bao miêlin
được ngăn cách bởi
eo răngviê, tận cùng
là cuc xináp.
Thân nơron
Nhân
Eo Răngviê
Bao miêlin
Sợi trục
Cuc xináp
H 43.1.
Chất xám
Chất trắng
và dây
thần kinh
Sợi nhánh
( chứa nhân)
+ Thân và các sợi nhánh  Tạo chất xám trong TƯTK
+ Sợi trục  Thành phần tạo nên chất trắng và các dây TK.
Vì vậy nơron là đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh
BÀI 43 GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
I/ Nơron - đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh
1. Cấu tạo nơron:
BÀI 43 GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
- Về mặt cấu tạo nơron có gì giống và khác với một tế bào bình thường?
H 3-1: Cấu tạo tế bào
H 43-1: Cấu tạo nơron điển hình
Sợi nhánh
Sợi trục
Nhân
Nhân
Màng
Chất tế bào
Chất tế bào
Màng
Tế bào
Nơron
- Màng
- Màng
- Chất tế bào
- Chất tế bào
- Nhân, . . .
- Nhân, . . .
-Thân có các nhánh và sợi trục
2/ Chức năng:
Chương IX: THẦN KINH VÀ GIÁC QUAN
Bài 43: GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
I. Nơron – đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh
1/ Cấu tạo:
Sợi nhánh
S?i tr?c
Cúc xináp
Sợi nhánh
Sợi trục
Các xináp
Quan sát và cho biết nơron có chức năng gì?
Đánh dấu x vào ô đúng.
x
x
2/ Chức năng
chức năng của
nơron
Cảm ứng
Dẫn truyền
xung thần kinh.
?
BÀI 43 GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
I/ Nơron - đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh
Chương IX: THẦN KINH VÀ GIÁC QUAN
Bài 43: GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
I. Nơron – đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh
II. Các bộ phận của hệ thần kinh
1/ Cấu tạo:
1/ Cấu tạo:
BÀI 43 GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
Hộp sọ
Não
Dây thần kinh tủy
Tủy sống
cột sống
II/ Các bộ phận của hệ thần kinh
THẢO LUẬN NHÓM
Dựa vào hình 43-2, điền các cụm từ sau: não, tuỷ sống, bó sợi cảm giác và bó sợi vận động vào chỗ trống thích hợp:

Hệ thần kinh bao gồm bộ phận trung ương và bộ phận ngoại biên.

Bộ phận trung ương có não và tuỷ sống được bảo vệ trong các khoang xương và màng não tuỷ: hộp sọ chứa ……………… ; ………………. nằm trong ống xương sống.
Nằm ngoài trung ương kinh thần là bộ phận ngoại biên, có các dây thần kinh do các ………………...............Và ………………..……. tạo nên. Thuộc bộ phận ngoại biên còn có các hạch thần kinh.
Thảo luận (3 phút) hoàn thành bài tập sau:
BÀI 43 GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
II/ Các bộ phận của hệ thần kinh
Hình 43-2. H? th?n kinh
Não
Hộp sọ
Dây thần kinh tủy
Tủy sống
Cột sống
Dựa vào hình 43-2, chọn từ và cụm từ: não, tủy sống, bó sợi cảm giác, bó sợi vận động vào chỗ thích hợp:
Hệ thần kinh gồm bộ phận trung ương và bộ phận ngoại biên.
- Bộ phận trung ương có não và tủy sống được bảo vệ trong các khoang xương và màng não tủy: hộp sọ chứa…………..; ……………. nằm trong ống xương sống.
- Nằm ngoài trung ương thần kinh là bộ phận ngoại biên, có các dây thần kinh do các…………………….. và ………………….. tạo nên. Thuộc bộ phận ngoại biên còn có các hạch thần kinh.
não
bó sợi vận động
tủy sống
bó sợi cảm giác
(3)
(4)
(2)
(1)
BÀI 43 GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
1. Cấu tạo:
BÀI 43 GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
II/ Các bộ phận của hệ thần kinh
Xét về mặt cấu tạo, hệ thần kinh gồm những bộ phận nào?
Hệ thần kinh gồm
BÀI 43 GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
II/ Các bộ phận của hệ thần kinh

1. Cấu tạo:
II/Các b? ph?n c?a h? th?n kinh
G?m 2 ph?n:
B? ph?n trung uong: naừo b? v� t?y s?ng.

B? ph?n ngo?i bieõn:g?m caực daõy tha�n kinh do caực boự sụùi caỷm giaực vaứ boự sụùi vaọn ủoọng taùo neõn vaứ caực haùnh tha�n kinh.
1.Cấu tạo:

Hệ thần kinh người: bộ phận trung ương được tô màu đỏ, bộ phận ngoại biên tô màu xanh.
2. Chức năng:
BÀI 43 GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
II/ Các bộ phận của hệ thần kinh
Xét về mặt chức năng, hệ thần kinh gồm những bộ phận nào?

2/Chức năng
Dựa vào chức năng
được chia thành
Hệ TK cơ xương
(vận động):điều khiển
các cơ vân, cơ xương.
Là hoạt động có ý thức
Hệ TK sinh dưỡng:
Điều hoà cơ quan sinh dưỡng
và cơ quan sinh sản
Là hoạt động không có ý thức
?
BÀI 43 GIỚI THIỆU CHUNG HỆ THẦN KINH
II/ Các bộ phận của hệ thần kinh
II/Các b? ph?n c?a h? th?n kinh
Dửùa vaứo chửực naờng heọ tha�n kinh chia thaứnh:
*Heọ tha�n kinh vaọn ủoọng:ủie�u khieồn hoaùt ủoọng coự yự thửực.

*Heọ tha�n kinh sinh dửụừng:ủie�u khieồn hoaùt ủoọng khoõng theo yự thửực cuỷa con ngửụứi.
2.Chức năng:

1/ Đơn vị cấu tạo của hệ thần kinh là:
a/ não
b/ Trung ương thần kinh
c/ nơron
d/ Cả a,b,c đều đúng.


Câu hỏi
2/ Bộ phận thần kinh được bảo vệ trong hộp sọ là:
a/ Não
b/ Tuỷ sống
c/ Cơ quan vận động
d/ Cơ quan cảm giác.


3/ Về chức năng hệ thần kinh gồm:
a/ Hệ thần kinh vận động
b/ Thần kinh ngoại biên
c/ Thần kinh ngoại biên và hệ thần kinh vận động
d/ Hệ thần kinh vận động và hệ thần kinh sinh dưỡng.


4/ Điều khiển hoạt động của các cơ vân, lưỡi, hầu, thanh quản là do:
Hệ thần kinh vận động (cơ xương).
Hệ thần kinh sinh dưỡng.
Thân nơron.
Sợi trục
5/ Điều khiển hoạt động các nội quan như hệ hô hấp, tuần hoàn, tiêu hoá, bài tiết là do:
Hệ thần kinh vận động ( cơ xương).
Hệ thần kinh sinh dưỡng.
Thân nơron.
Sợi nhánh.
.............
Não
Nơron
..........
Cấu tạo
Chức năng
...............
Bộ phận ngoại biên
Hệ thần kinh
sinh dưõng
......
H?ch th?n kinh
......
Đơn vị cấu tạo của
Hệ thần kinh
Bộ phận trung ương
Hệ thần kinh vận động
Tuỷ sống
Dây thần kinh
Hoàn thành sơ đồ sau:
1
2
3
4
5
Ơ
N
O
R
N
Ê
I
M
O
A
B
N
I
L
O
A
N
Đ
K
U
Ê
I
N
Ê
I
H
M
A
C
N
Ư
G
O
B
U
M
Trò chơi ô chữ
Từ chìa khóa
I
H
O
Ả
B
M
Ể
Chùm chìa khóa
M
Ê
I
H
U
M
A
Ô số 1: Có 5 chữ cái
Đây là loại tế bào cấu tạo nên hệ thần kinh
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hết giờ
Ô số 2: Có 8 chữ cái
Đây là thành phần bọc ngoài sợi trục của nơron

20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hết giờ
Ô số 3: Có 3 chữ cái
Là bộ phận của trung ương thần kinh
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hết giờ
Ô số 4: Có 9 chữ cái
Đây là một trong những vai trò của hệ
thần kinh đối với cơ thể
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hết giờ
Ô số 5: Có 6 chữ cái
Đây là một chức năng của nơron
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Hết giờ
Dặn dò
Học bài 42,43&chú thích hình 41-SGK/132(Cấu tạo da)
Tiết sau làm Kiểm tra 15phút.
Đọc mục”Em có biết?” và trả lời các câu hỏi ở SGK/138
Chuẩn bị bài 44 (Thực hành – Tìm hiểu chức năng và cấu
tạo của tủy sống).










Xin chân thành cảm ơn
quí thầy cô và các em
học sinh đã chú ý lắng nghe
Tập thể lớp 8A1 trân trọng kính chào quí thầy,cô