Bài 43. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ

ẢNH CỦA VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
TIẾT:47
BÀI 43
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Nêu đặc điểm về hình dạng của thấu kính hội tụ
Câu 2: Cho biết đường truyền 3 tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ
Câu1 : TKHT làm bằng vật liệu trong suốt có phần rìa mỏng hơn phần giữa
Câu 2:Đường truyền 3 tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ là:
Tia tới qua quang tâm,tia ló tiếp tục truyền theo phương của tia tới
Tia tới qua tiêu điểm F, tia ló song song với trục chính
Tia tới song song với trục chính, tia ló qua tiêu điểm F’,
F
F

F`
F
F`
F`
O
O
O
TIẾT : 47
B�i 43 ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I)ĐẶC ĐIỂM ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
1) Thí nghiệm:
Quan sát ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
-TKHTcó f = 4,5 cm
* D?NG C? :
- Đèn sáp
- Màn ảnh
- Hệ quang trục
- Bật lửa
Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự:
? Vật đặt ở rất xa thấu kính (?nh th?t ngu?c chi?u hay c�ng chi?u v?i v?t?)

b) ?Vật đặt cách thấu kính 1 khoảng d > 2f(d > 9cm): (?nh th?t hay ?o, ngu?c chi?u hay c�ng chi?u v?i v?t?)
2)Vật đặt trong khoảng tiêu cự:
(Ch?ng t? r?ng khơng h?ng du?c ?nh tr�n m�n.?nh th?t hay ?o, ngu?c chi?u hay c�ng chi?u v?i v?t?)

c) ?Vật đặt cách thấu kính 1 khoảng f< d < 2f( 4,5cm< d< 9cm): (?nh th?t hay ?o, ngu?c chi?u hay c�ng chi?u v?i v?t?)
Bài43 AÛNH CUÛA MOÄT VAÄT TAÏO BÔÛI THAÁU KÍNH HOÄI TUÏ
I)ĐẶC ĐIỂM ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
1) Thí nghiệm:
Quan sát ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tu:(f = 4,5cm)
2) NHẬN XÉT (BẢNG 1):
CHÚ Ý:
? Một điểm sáng nằm ngay trên trục chính, ở rất xa thấu kính, cho ảnh tại tiêu điểm của thấu kính, ch�m tia s�ng n�y ph�t ra d?n m?t th?u kính du?c coi l� ch�m tia song song v?i tr?c chính th?u kính
? Vật vuông góc trục chính của thấu kính cho ảnh cung vuông góc với trục chính
II) CÁCH DỰNG ẢNH:
1)Dựng ảnh của 1 điểm sáng tạo bởi thấu kính hội tụ
?
?
F
F/
S
?
?
S/
( Ảnh thật )
* Phương pháp: Tiến hành như sau:
- Vẽ hai trong ba tia sáng đặc biệt xuất phát từ điểm S
- Nếu chùm tia ló hội tụ trực tiếp trên đường truyền của 2 tia ló ta có ảnh thật. Nếu chùm tia ló chỉ giao nhau ở phần kéo dài của chúng ta có ảnh ảo
O
2) DỰNG ẢNH CỦA MỘT VẬT SÁNG AB TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ:
?
?
F
F/
O
A
B
B/
A/
?nh A/B/ là ảnh thật, ngược chiều, nhỏ hơn vật
a) Trường hợp 1: d > f (d = OA = 36cm , f = OF = 12cm )

Phương pháp: Ta vẽ ảnh B` của B sau đó hạ B`A` vuông góc với trục chính
b) Trường hợp 2: d< f (d = 8cm < f = 12cm )
?
?
F
F/
O
A
B
B/
A/
Ảnh A/B/ là ảnh ảo, cùng chiều với vật và lớn hơn vật.
lk
C6) a) Trường hợp 1: (d > f ) d = OA = 36 cm , f = OF = 12cm, h = 1cm ,h`=?
ảnh A`B` là ảnh thật, ngược chiều, nhỏ hơn vật
?
?
F
F/
O
A
B
B/
A/
III) VẬN DỤNG:
I
Ta có :
A`B`O đồng dạng
ABO

(1)

A`B`F` đồng dạng
OIF` vă OI = AB

Từ (1) và (2) ta có
hay
Thay số ta tính được: h` = A`B` = 0,5cm, OA` = 18cm
(2)
b) Trường hợp 2: ( d< f) d = 8cm < f = 12cm, h = 1cm :
Ảnh A`B` là ảnh ảo, cùng chiều với vật và lớn hơn vật

?
?
F
F/
O
A
B
B/
A/
I
Ta có :
ABO

(1)

A`B`F` đồng dạng
OIF` vă OI = AB

Từ (1) và (2) ta có
hay
Thay số ta tính được: h` = A`B` = 3cm, OA` = 24cm
(2)
A`B`O đồng dạng
Khi dịch chuyển thấu kính từ từ ra xa trang sách,ảnh của dòng chữ quan sát qua thấu kính cùng chiều va �to hơn dòng chữ thật trên trang sách. Đó là ảnh ảo tạo bởi TKHT
Khi dịch chuyển thấu kính ra xa một khoảng cách nhất định nào đó, ta không nhìn thấy ảnh ảo của dòng chữ nữa . Trường hợp này chỉ có ảnh thật của dòng chữ tạo bởi TKHT
III) VẬN DỤNG:
C7: Hình ?nh dịng ch? thay d?i nhu th? n�o ?
GHI NHỚ:
* Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự cho ảnh thật ngược chiều với vật. Khi vật đặt rất xa thấu kính thì ảnh thật có vị trí cách thấu kính một khoảng bằng tiêu cự
* Muốn dựng ảnh A`B` của AB qua thấu kính ( AB vuông góc với trục chính của thấu kính và A nằm trên trục chính ) ta chỉ cần dựng ảnh B` của B bằng cách vẽ đường truyền của hai tia sáng đặc biệt, sau đó từ B` hạvuông góc xuống trục chính ta có ảnh A` của A
Đối với thấu kính hội tụ :
* Vật đặt trong khoảng tiêu cự cho ảnh ?o, c�ng chiều l?n hon vật
HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ
Đọc ”Có thể em chưa biết“
H?c thu?c ph?n ghi nh?
Làm các bài tập trong sách bài tập.

Tiết học kết thúc

Kính chào Quý Thầy Cô
Chúc các em học sinh ngoan, học giỏi.