Bài 43. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ

Trường THCS Tân Dân
Nhiệt liệt chào mừng
Các quý vị đại biểu, các thầy giáo, cô giáo
và các em học sinh về dự
" hội giảng chuyên đề cấp tỉnh môn vật lí lớp 9 "
Năm học 2008 - 2009

Giáo viên thực hiện: Phạm Hồng Khanh trường THCS Tân Dân, huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương. Chúc hội thi thành công tốt đẹp!
Câu 1: Thấu kính có những đặt điểm nào sau đây được xem là thấu kính hội tụ?
a) Thấu kính có phần rìa mỏng hơn phần giữa
b) Thấu kính có phần giữa dày hơn phần rìa
c) Thấu kính cho chùm tia ló hội tụ
d) Thấu kính có một trong ba đặc điểm trên
Câu 2: Hãy trình bày đường truyền của ba tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ.
S
S’
F O F’
( )
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
Quan sát ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ
Thí nghiệm:
Bố trí thí nghiệm như hình 43.2
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
Thí nghiệm:
Nhận xét:
Vật ở rất xa TK
Ảnh thật
Ngược chiều
Nhỏ hơn vật
d >2f
Ảnh thật
Ngược chiều
Lớn hơn vật
f < d < 2f
Ảnh thật
Ngược chiều
d < f
Ảnh ảo
Cùng chiều
Lớn hơn vật
Nhỏ hơn vật
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1.Thí nghiệm:
a) Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:
Đặt vật ở rất xa thấu kính:
?Ảnh thật hay ảnh ảo? Cùng chiều hay ngược chiều với vật?
Ảnh thật ngược chiều với vật, nằm tại tiêu điểm thấu kính
F

F

f
f
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1.Thí nghiệm:
a) Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:
Đặt vật cách thấu kính một khoảng d > 2f:
Ảnh thật, ngược chiều với vật, nhỏ hơn vật
d > 2f
F

F

0
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1.Thí nghiệm:
a) Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:
Dịch chuyển vật lại gần thấu kính cách thấu kính một khoảng f < d < 2f:
Ảnh thật, ngược chiều với vật, lớn hơn vật
F

F

f
d
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1.Thí nghiệm:
a) Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:
Dịch chuyển vật lại gần thấu kính cách thấu kính một khoảng d < f:
Ảnh không hứng được trên màn, ảnh này là ảnh ảo
b) Đặt vật trong khoảng tiêu cự:
F

f
d
F

I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1. Thí nghiệm:
2. Nhận xét:
- Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự cho ảnh thật, ngược chiều với vật. Khi vật đặt rất xa thấu kính thì ảnh thật có vị trí cách thấu kính một khoảng bằng tiêu cự
- Vật đặt trong khoảng tiêu cự cho ảnh ảo, lớn hơn vật và cùng chiều với vật
Một điểm sáng nằm ngay trên trục chính ở rất xa thấu kính, cho ảnh tại tiêu điểm của thấu kính. Chùm tia phát ra từ điểm sáng này chiếu tới mặt thấu kính được coi là chùm song song với trục chính của thấu kính
Vật đặt vuông góc với trục chính của thấu kính cho ảnh cũng vuông góc với trục chính
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
II. Cách dựng ảnh:
1. Dựng ảnh của một điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ:

F O F’
. .
S
S’
. .
F O F’
S
S’
Từ S dựng 2 trong 3 tia đặc biệt đến TK, giao điểm 2 tia ló S’ là ảnh của S
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1.Dựng ảnh của một điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ:
Dựng ảnh B’của B rồi hạ đường vuông góc với trục chính
tại A’, A’B’ là ảnh tạo bởi vật AB
II. Cách dựng ảnh:
2.Dựng ảnh của một vật sáng AB tạo bởi thấu kính hội tụ:
a) Trường hợp 1: vật đặt ngoài khoảng tiêu cự (d > f)
A
B
B’
A’
Ảnh A’B’ là ảnh ảo, cùng chiều và lớn hơn vật
b) Trường hợp 2: vật đặt trong khoảng tiêu cự (d < f)
A
B
B’
A’
?. Hãy ghép mỗi phần a, b. c, d với mỗi phần 1, 2, 3, 4 để được một câu có nội dung đúng
Một vật đặt trước thấu kính hội tụ ở ngoài khoảng tiêu cự
Một vật đặt trước thấu kính hội tụ ở trong khoảng tiêu cự
Một vật đặt rất ra thấu kính hội tụ
Ảnh ảo tạo bởi thấu kính hội tụ
cùng chiều và lớn hơn vật.
cho ảnh ảo cùng chiều và lớn hơn vật.
cho ảnh thật có vị trí cách thấu kính một khoảng đúng bằng tiêu cự
cho ảnh thật ngược chiều với vật
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
II. Cách dựng ảnh:
III. Vận dụng:
AB = h = 1cm
OA = d = 36cm
OF = OF’= f = 12cm
A’B’ = h’=? cm
C6.
Mà OI = AB
(1)
A’O = 18cm , A’B’ = h’ = 0,5cm
AB = h = 1cm
OA = d = 8cm
OF = OF’= f = 12cm
A’B’ = h’=? cm
Mà OI = AB
A’O = 24cm , A’B’ = h’ = 3cm
B’
A’
B
I
C6.
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
II. Cách dựng ảnh:
III. Vận dụng:
C7. Trả lời câu hỏi nêu ra ở phần mở bài?
Khi dịch chuyển thấu kính từ từ ra xa trang sách,ảnh của dòng chữ quan sát qua thấu kính cùng chiều và to hơn dòng chữ thật trên trang sách. Đó là ảnh ảo tạo bởi TKHT khi dòng chữ nằm trong
Kho¶ng tiêu cù cña thÊu kÝnh
Khi dịch chuyển thấu kính ra xa một khoảng cách nhất định nào đó, ta nhìn thấy ảnh của dòng chữ ngược chiều với vật Đó là ảnh thật của dòng chữ tạo bởi TKHT, khi dßng chữ n»m ngoµi kho¶ng tiªu cù cña thÊu kÝnh vµ ¶nh thËt ®ã n»m ngay tr­íc m¾t.
Học thuộc ghi nhớ của bài
Làm các bài tập 42-43.1 đến 42-43.4 SBT trang 50;51
Chuẩn bị bài học mới “ thấu kính phân kỳ”
Lưu ý : xem thấu kính phân kỳ khác thấu kính hội tụ ở những điểm nào
Xin trân trọng cảm ơn các thày cô và các em
Tôi xin chân thành cảm ơn và chúc sức khoẻ các vị đại biểu khách quý, các thầy giáo, cô giáo cùng toàn thể các em học sinh!