Bài 43. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ

Đưa thấu kính hội tụ đặt sát vào mặt trang sách, quan sát hình ảnh dòng chữ qua thấu kính. Hình ảnh dòng chữ thay đổi như thế nào khi từ từ dịch chuyển thấu kính ra xa trang sách ?
Tiết 49 - bài 43 : ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ
Thí nghiệm :
Các bước tiến hành thí nghiệm
a) Đặt vật ở ngoài khoảng tiêu cự
B1: Đặt vật sao cho d > 2f : Dịch chuyển màn ra xa TKHT.Quan sát ảnh trên màn và ghi kết quả vào bảng.
b) Đặt vật ở trong khoảng tiêu cự:
B1 : Đặt vật sao cho d< f : Dịch chuyển màn chắn ra xa TKHT, quan sát màn chắn.
B2 : Nếu không thấy ảnh trên màn, tháo màn ra và
quan sát.
Kết quả
L�m TN
Khoảng cách từ vật đến thấu kính
ảnh thật hay ảnh ảo
C�ng chiỊu hay ng�ỵc chiỊu víi v�t
Lớn hơn hay nhỏ hơn vật
d > 2f
f < d< 2f
d < f
1
2
3
B2 : Đặt vật sao cho f< d< 2f : Dịch chuyển màn ra xa TKHT, quan sát ảnh trên màn và ghi kết quả vào bảng.
2) Ghi c�c nh�n x�t tr�n v�o b�ng 1
Vật ở rất xa
ảnh thật
Kết quả
L�m TN
Khoảng cách từ vật đến thấu kính
ảnh thật hay ảnh ảo
C�ng chiỊu hay ng�ỵc chiỊu víi v�t
Lớn hơn hay nhỏ hơn vật
Ngược chiều
Nhỏ hơn vật
d > 2f
ảnh thật
Ngược chiều
Lớn hơn vật
f < d< 2f
ảnh thật
Ngược chiều
Lớn hơn vật
d < f
ảnh ảo
Cùng chiều
Nhỏ hơn vật
1
2
3
4
Một điểm sáng nằm ngay trên trục chính ở rất xa thấu kính có ảnh tại tiêu điểm của thấu kính
Chùm tia phát ra từ điểm sáng này được coi là chùm song song với trục chính
Vật đặt vuông góc với trục chính của thấu kính cho ảnh cũng vuông góc với trục chính
II: Cách dựng ảnh :
1) Dựng ảnh của một điểm sáng tạo bởi thấu kính hội tụ :
?
?
F
F/
S
S/
?T� S d�ng 2 trong 3 tia s�ng �Ỉc biƯt tíi th�u k�nh h�i tơ, giao �iĨm cđa hai tia l� l� �nh cđa S
o
2) D�ng �nh cđa v�t s�ng AB t�o b�i th�u k�nh h�i tơ
a) Tr��ng hỵp 1: V�t s�ng AB n�m ngo�i kho�ng ti�u c� (d>f)
?
?
F
F/
O
A
B
B/
A/
b) Tr��ng hỵp 2 : V�t n�m trong kho�ng ti�u c� ( d?
?
F
F/
O
A
B
B/
A/
Quan sát thí nghiệm ảo
Câu 1 : Dùng cụm từ thích hợp để điền vào chỗ trống trong các câu sau:
a) Khi vật đặt cách thấu kính một khoảng d > f thì ảnh tạo bởi thấu kính là .....
b) Vật đặt trong khoảng tiêu cự cho ảnh.......
c) Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự của TKHT thì cho ảnh
.
d) Vật đặt vuông góc với trục chính của TKHT thì ảnh của nó cũng...............
ảnh thật, ngược chiều
ảo cùng chiều, lớn hơn vật.
thật, ngược chiều với vật.
Vuông góc với trục chính của thấu kính.
Câu 2: ảnh của vật sáng đặt ngoài khoảng tiêu cự của thấu kính hội tụ là ảnh nào dưới đây?
A. ảnh thật, cùng chiều vật.
B. ảnh thật, ngược chiều vật
C. ảnh ảo, cùng chiều vật.
D. ảnh ảo, ngược chiều vật
Đưa thấu kính hội tụ đặt sát vào mặt trang sách, quan sát hình ảnh dòng chữ qua thấu kính. Hình ảnh dòng chữ thay đổi như thế nào khi từ từ dịch chuyển thấu kính ra xa trang sách ?
Khi dịch chuyển thấu kính ra xa trang sách, ảnh của dòng chữ quan sát qua thấu kính cùng chiều và to hơn dòng chữ thật trên trang sách. Đó là ảnh ảo tạo bởi thấu kính hội tụ.
Khi dịch chuyển thấu kính ra xa một khoảng cách nhất định nào đó, ta nhìn thấy ảnh của dòng chữ ngược chiều với vật. Đó là ảnh thật của dòng chữ tạo bởi thấu kính hội tụ.
Luật chơi
Trên bảng có 4 câu hỏi mỗi câu hỏi có 4 đáp án. mỗi câu các bạn có 5 giây suy nghĩ để chọn ra đáp án đúng. Khi hết giờ tất cả các thành viên của đội giơ chữ cái đứng trước đáp án cho là đúng lên. Đội nào có nhiều đáp án đúng hơn sẽ thắng.
Câu 4
ảnh ảo của thấu kính hội
tụ có tính chất gì?
A. C�ng chiỊu, lín h�n v�t.
B. C�ng chiỊu, nh� h�n v�t
C. Ng�ỵc chiỊu, lín h�n v�t
D. Ng�ỵc chiỊu, nh� h�n v�t
Câu 2
TKHT cho �nh th�t lín
h�n v�t khi n�o?
A. d > f
B. d < f
C. fD. d >2f
C�U 3

Khi n�o TKHT cho �nh
� ti�u c� cđa th�u k�nh?

A. Khi v�t � r�t g�n th�u k�nh
B. Khi v�t � r�t xa th�u k�nh
C. Khi v�t n�m t�i ti�u �iĨm TKHT.
D. Khi v�t � v� tr� d = 2f
Câu 1
Khi nào thấu kính hội tụ
cho ảnh thật?
A. V�t n�m trong kho�ng ti�u c� cđa TK
B. V�t n�m r�t g�n th�u k�nh
C. V�t n�m ngo�i kho�ng ti�u c� cđa TK
D. V�t �Ỉt vu�ng g�c víi trơc ch�nh cđa TK
5
4
3
2
1
Hết giờ
Có thể em chưa biết
Kính lão
Mắt lão
MẮT
a) Tr��ng hỵp 1: d > f (d = 36cm , f = 12cm, h = 1cm). T�nh d`, h`
?
?
F
F`
O
A
B
B/
A/
C6
d
d`
I
h
h`
f
+ Ôn tập các kiến thức đã học trong bài.
+ Làm bài tập vận dụng C6 - SGK, ( 43.1- 43.5) SBT
+ Đọc bài thấu kính phân kì

b) Trường hợp 2 : dDùng các tam giác đồng dạng AOB và A/OB/, IOF/ và B/A/F/.