Bài 43. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ

TRƯỜNG THCS LÊ QUÝ ĐÔN
Nhiệt liệt chào mừng quý thầy cô giáo về tham dự Hội thi giáo viên giỏi cấp Huyện năm 2008 - 2009
CÂU LẠC BỘ BẠN YÊU
VẬT LÝ
2. Từ 1 điểm sáng S trước TKHT, hãy vẽ vẽ ba tia sáng đặc biệt đi qua thấu kính?
1.1 Cách nhận biết một thấu kính hội tụ?
1.2 Trình bày đường truyền 3 tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ?
TKHT có phần rìa mỏng hơn phần giữa, chùm tia tới song song trục chính thì chùm tia ló hội tụ tại tiêu điểm của thấu kính
Tia tới qua quang tâm thì tia ló truyền thẳng
Tia tới song song trục chính thì tia ló qua tiêu điểm
Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song trục chính
I
H
Đáp án
Hãy quan sát hình ảnh dòng chữ qua TKHT
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
Quan sát ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ
Thí nghiệm: (Bảng1)
Bố trí thí nghiệm như hình 43.2
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
Thí nghiệm:
a) Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:
Đặt vật ở rất xa thấu kính:
-Ảnh thật hay ảnh ảo? Cùng chiều hay ngược chiều với vật?
C1.  Ảnh thật ngược chiều với vật, nằm tại tiêu điểm thấu kính
F

F

f
f
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
Thí nghiệm:
a) Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:
Đặt vật cách thấu kính một khoảng d>2f:
C2.  Ảnh thật, ngược chiều với vật, nhỏ hơn vật
d > 2f
F

F

0
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
Thí nghiệm:
a) Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:
Dịch chuyển vật lại gần thấu kính cách thấu kính một khoảng f C2.  Ảnh thật, ngược chiều với vật, lớn hơn vật
F

F

f
d
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
Thí nghiệm:
a) Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:
Dịch chuyển vật lại gần thấu kính cách thấu kính một khoảng d C3.  Ảnh không hứng được trên màn, ảnh này là ảnh ảo
b) Đặt vật trong khoảng tiêu cự:
F

f
d
F

I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
Thí nghiệm:
Nhận xét:
Vật ở rất xa TK
Ảnh thật
Ngược chiều
Nhỏ hơn vật
d >2f
Ảnh thật
Ngược chiều
Lớn hơn vật
fẢnh thật
Ngược chiều
dẢnh ảo
Cùng chiều
Lớn hơn vật
Nhỏ hơn vật
XEM LẠI TN
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
Thí nghiệm:
Nhận xét:
Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự cho ảnh thật, ngược chiều với vật. Khi vật đặt rất xa thấu kính thì ảnh thật có vị trí cách thấu kính một khoảng bằng tiêu cự
Vật đặt trong khoảng tiêu cự cho ảnh ảo, lớn hơn vật và cùng chiều với vật
Một điểm sáng nằm ngay trên trục chính ở rất xa thấu kính, cho ảnh tại tiêu điểm của thấu kính. Chùm tia phát ra từ điểm sáng này chiếu tới mặt thấu kính được coi là chùm song song với trục chính của thấu kính
Vật đặt vuông góc với trục chính của thấu kính cho ảnh cũng vuông góc với trục chính
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
Dựng ảnh của một điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ:
 Từ S dựng 2 trong 3 tia đặc biệt đến TK, giao điểm 2 tia ló S/ là ảnh của S
II. Cách dựng ảnh:
S’
S’
I
I
K
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
Dựng ảnh của một điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ:
 Dựng ảnh B/ của B rồi hạ đường vuông góc với trục chính tại A/ , A /B/ là ảnh tạo bởi vật AB
II. Cách dựng ảnh:
Dựng ảnh của một vật sáng AB tạo bởi thấu kính hội tụ:
a) Trường hợp 1: vật đặt ngoài khoảng tiêu cự (d>f)
A
B
B/
A/
 Ảnh A /B/ là ảnh ảo, cùng chiều và lớn hơn vật
b) Trường hợp 2: vật đặt trong khoảng tiêu cự (dA
B
B’
A’
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
II. Cách dựng ảnh:
III. Vận dụng:
AB = h = 1cm
OA = d = 36cm
OF=OF’= f = 12cm
A’B’=?, A’O = ?
C6.
Mà OI = AB
(1)
A’O = 18cm , A’B’ = h’ = 0,5cm
Hướng Dẫn
AB = h = 1cm
OA = d = 8cm
OF=OF’= f = 12cm
A’B’=? , OA’ = ?
Mà OI = AB
A’O = 24cm , A’B’ = h’ = 3cm
B’
A’
B
I
C6.
Hướng dẫn
I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
II. Cách dựng ảnh:
III. Vận dụng:
C7. Trả lời câu hỏi nêu ra ở phần mở bài?
Khi dịch chuyển thấu kính từ từ ra xa trang sách, ảnh của dòng chữ quan sát qua thấu kính cùng chiều và to hơn dòng chữ thật trên trang sách. Đó là ảnh ảo tạo bởi TKHT
Khi dịch chuyển thấu kính ra xa một khoảng cách nhất định nào đó, ta nhìn thấy ảnh của dòng chữ ngược chiều với vật Đó là ảnh thật của dòng chữ tạo bởi TKHT
DẶN DÒ
2
1
3
5
4
Mỗi nhóm chọn một hình tùy ý ứng với một câu hỏi trắc nghiệm. Có 15 giây cho nhóm thảo luận và đưa ra câu trả lời.
Học thuộc ghi nhớ của bài
Làm các bài tập 42-43.1 đến 42-43.4 SBT trang 50;51
Chuẩn bị bài học mới “ thấu kính phân kỳ”
Lưu ý : xem thấu kính phân kỳ khác thấu kính hộu tụ ở những điểm nào
DẶN DÒ
Trở về
A) Rất gần thấu kính
B) Trong khoảng tiêu cự của TK
C) Vuông góc với thấu kính
D) Ngoài khoảng tiêu cự
Bắt đầu
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
15 giây
đã hết
Trở về
A) d > f
B) 2f < d
C) d < f
D) f < d < 2f
Bắt đầu
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
15 giây
đã hết
Trở về
A) d > f
B) f < d < 2f
C) d < f
D) d > 2f
Bắt đầu
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
15 giây
đã hết
Trở về
A) Cùng chiều, lớn hơn vật
B) Cùng chiều, nhỏ hơn vật
C) Ngược chiều, lớn hơn vật
D) Ngược chiều, nhỏ hơn vật
Bắt đầu
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
15 giây
đã hết
Trở về
A) Lớn hơn vật
B) Bằng vật
C) Nhỏ hơn vật
D) Gấp hai lần vật
Bắt đầu
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
15 giây
đã hết