Bài 43. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ

Kính chào quý thầy cô giáo cùng các em học sinh!
vật lý 9 quang học
Giáo viên thực hiện: Hoàng Thị Thúy Vân
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1) Cách nhận biết một thấu kính hội tụ?
Câu 2) Trình bày đường truyền 3 tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ
TRẢ LỜI:
Câu 1) TKHT thường dùng có phần rìa mỏng hơn phần giữa, một chùm tia tới song song trục chính của TKHT cho chùm tia ló hội tụ tại tiêu điểm của thấu kính.
Câu 2) Đường truyền của 3 tia sáng đặc biệt qua TKHT
- Tia tới đến quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo phương của tia tới.
_ Tia tới song song trục chính thì tia ló qua tiêu điểm
_ Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song trục chính
MỘT SỐ HÌNH ẢNH ỨNG DỤNG CÁCH TẠO ẢNH CỦA VẬT QUA THẤU KÍNH HỘI TỤ
KÍNH LÃO
MẮT LÃO
MÁY ẢNH
MẮT
TIẾT : 47
BÀI 43
ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi Thấu kính hội tụ
1) Thí nghiệm:
d > 2f
C1)
-?Ảnh thật, ngược chiều với vật, nhỏ hơn vật
F
?
F
?
0
?Vật đặt cách thấu kính 1 khoảng d > 2f:
�
- ?A�nh thật, ngược chiều và lớn hơn vật.
F
?
F
?
f
d
?Dịch chuyển vật lại gần thấu kính cách TK 1 khoảng d: f< d< 2f
C2) Có hứng được ảnh trên màn chắn không? Ảnh thật hay ảnh ảo? Cùng chiều hay ngược chiều , lớn hơn hay nhỏ hơn vật?
b) Đặt vật trong khoảng tiêu cự:
Dịch chuyển vật lại gần thấu kính cách thấu kính 1 khoảng d: d< f
- ?A�nh không hứng được trên màn, ảnh này là ảnh ảo, cùng chiều và lớn hơn vật.
F
?
f
d
F
?
C3) Có hứng được ảnh trên màn chắn không? Ảnh thật hay ảnh ảo? Cùng chiều hay ngược chiều, lớn hơn hay nhỏ hơn vật?
2) BẢNG NHẬN XÉT:
CHÚ Ý:
?Một điểm sáng nằm ngay trên trục chính, ở rất xa thấu kính, cho ảnh tại tiêu điểm của thấu kính
?Vật vuông góc trục chính của thấu kính cho ảnh cũng vuông góc với trục chính
II) CÁCH DỰNG ẢNH:
1)Dựng ảnh của điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ
?
?
F
F `
S
?
?
S `
?Từ S dựng 2 trong 3 tia sáng đặc biệt đến TK, giao điểm 2 tia ló S` là ảnh của S
C4) Nêu cách dựng ảnh S` của điểm sáng S
O
a) Trường hợp 1: d > f ,vật nằm ngoài khoảng tiêu cự (d = OA , f = OF )
?
?
F
F/
O
A
B
B`
A`
Khi d = 36cm > f = 12cm? ảnh A`B` là ảnh thật, ngược chiều, ảnh nhỏ hơn vật .
Nhận xét tính chất ảnh, độ lớn và chiều so với vật AB?
? Dựng ảnh B` của B rồi hạ đường vuông góc với trục chính tại A` , A`B` là ảnh tạo bởi vật AB
C5 ) Nêu cách dựng ảnh A`B` của AB trong trường hợp trên
2) DỰNG ẢNH CỦA MỘT VẬT SÁNG AB TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ:
b) Trường hợp 2: d< f ( Vật đặt trong khoảng tiêu cự)
?
?
F
F/
O
A
B
B/
A/
Nhận xét tính chất ảnh, chiều, độ lớn, so với vật AB?
?Ảnh A/B/ là ảnh ảo, cùng chiều với vật và lớn hơn vật.
a) Trường hợp 1: d > f (d = OA , f = OF )
III) VẬN DỤNG: C6
Gọi OA = d, OA/ = d/ ,OF = OF/ = f. Xét ?AOB ~?A/OB/ có
?
Xét ?IOF/ ~?B/A/F/ có ?
(1)
(2)
Từ (1) ?h`= h.d`/d
=1. 18/ 36= 0,5 cm
Từ (1&2) ?d/ = df / d-f
= 36.12/ 36-12 = 18cm
b) Trường hợp 2: d< f
?
?
F
F/
O
A
B
B/
A/
I
?ABO~?A`B`O có chứng minh được các công thức:
(1)
(2)
Từ(2) ?d/= df / f - d
= 8.12/ 12- 8= 24cm
Từ (1) ?A/B/ =AB.d//d
= 1.24 / 8 = 3cm.
C7)
Khi dịch chuyển thấu kính từ từ ra xa trang sách,ảnh của dòng chữ quan sát qua thấu kính cùng chiều va �to hơn dòng chữ thật trên trang sách. Đó là ảnh ảo tạo bởi TKHT
Khi dịch chuyển thấu kính ra xa một khoảng cách nhất định nào đó, ta nhìn thấy ảnh của dòng chữ ngược chiều với vật Đó là ảnh thật của dòng chữ tạo bởi TKHT
Qua bài tập trên em hãy nhận xét tính chất ảnh của một vật tạo bởi TKHT:
?A�nh thật luôn ngược chiều với vật.
?A�nh ảo luôn cùng chiều với vật và lớn hơn vật

F
F`
A
B
A’
B’

F
F`
A
B
B’
A’

F
F`
A
B

F
F`
A
A’
F
F`
A
A’
B
B’
CÂU 4
Ảnh ảo TKHT có
tính chất gì?
A) Cùng chiều,lớn hơn vật
B) Cùng chiều, nhỏ hơn vật
C) Ngược chiều,lớn hơn vật
D) Ngược chiều ,nhỏ hơn vật
CÂU 2
TKHT cho ảnh thât
nhỏ hơn vât khi:
A) d > f
B) 2 f < d
C) d < f
D) fCÂU 3

Khi nào thấu kính HT
cho ảnh ảo?
A) d > f
B) f< d <2 f
C) d < f
D) d > 2f
CÂU 1
Khi nào thấu kính HT
cho ảnh thật?
A) Vật nằm trong khoảng tiêu cự TK
B) Vật đặt vuông góc truc chính
C) Vật đặt rất gần thấu kính
D) Vật nằm ngoài khoảng tiêu cự TK
TRẮC NGHIỆM
? CÂU HỎI:
1) Khi nào TKHT cho ảnh thật, ảnh ảo?
2) Tính chất ảnh của thấu kính hội tụ?
? DẶN DÒ:
1- Đọc phần có thể em chưa biết
2- Làm bài tập sách bài tập bài 43.
3- Chứng minh các công thức (1) (2) về thấu kính hội tụ.
CHÚC CÁC THẦY CÔ SỨC KHOẺ


CHÚC CÁC EM HỌC SINH NGOAN HỌC GIỎI
TRƯỜNG THCS GIO SƠN
TỔ: TOÁN - LÝ
Tiết học đã hết, kính chào quý thầy cô
Chúc các em học sinh lớp 9 ngoan, học giỏi.