Bài 43. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ

Nhiệt liệt chào mừng quý thầy cô giáo về dự tiết Vật lý
Trường THCS Lộc Khánh
Giáo viên dạy: Nguyễn Chánh Trí
Thứ ba, ngày 02 tháng 02 năm 2010
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1 : Em hãy nêu đặc điểm của thấu kính hội tụ? Vẽ kí hiệu của thấu kính hội tụ mà em đã học ?
+ Đáp án :
- Thaáu kính ñöôïc laøm baèng vaät lieäu trong suoát.
- Phaàn rìa ngoaøi moûng hôn phaàn chính giöõa.
- Khi chieáu moät chuøm tia tôùi song song theo phöông vuoâng goùc vôùi maët thaáu kính thì cho chuøm tia loù hoäi tuï taïi moät ñieåm cuûa thaáu kính.
Kí hiệu
Câu 2 : Em hãy nêu đường truyền ba tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ? Vận dụng vẽ tia ló của ba tia xuất phát từ điểm sáng S sau ?
(1)
(2)
(3)
+ Đáp án :
- Tia tới đến quang tâm thì cho tia ló tiếp tục truyền thẳng theo phương của tia tới.
- Tia tới song song với trục chính thì cho tia ló đi qua tiêu điểm.
- Tia tới đi qua tiêu điểm thì cho tia ló song song với trục chính.
(1)
(2)
(3)
Tiết 49: BÀI 43:
ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI
THẤU KÍNH HỘI TỤ
I . ĐẶC ĐIỂM CỦA ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ
a. Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự
1 . Thí nghiệm
- C1 : Đặt vật ở xa thấu kính và màn ở sát thấu kính. Từ từ dịch chuyển chuyển màn ra xa thấu kính cho đến khi xuất hiện ảnh rõ nét của vật ở trên màn, đó là ảnh thật. A�nh thật cùng chiều hay ngược chiều so với vật ?
+ Trả lời :
? Ảnh thật, ngược chiều với vật.
- C2 : Dịch màn vào gần thấu kính hơn. Tiến hành thớ nghieọm như trên, có thu được ảnh của vật trên màn nữa không? Tớnh thật hay ảnh ảo? A�nh cùng chiều hay ngược chiều so với vật?
+ Trả lời :
? Thu được ảnh , ảnh thu được là ảnh thật , ngược chiều với vật.
b. Đặt vật trong khoảng tiêu cự
- C3.1 : Hãy chứng tỏ rằng không hứng được ảnh của vật ở trên màn.
+ Traû lôøi :
 §Æt vËt ë trong kho¶ng tiªu tù, mµn ë s¸t thÊu kÝnh. Tõ tõ dÞch chuyÓn mµn ra xa thaáu kính, kh«ng høng ®­îc ¶nh ë trªn mµn.
- C3.2 : Hãy quan sát ảnh của vật qua thấu kính và cho biết đó là ảnh thật hay ảnh ảo, cùng chiều hay ngược chiều, lớn hơn hay nhỏ hơn vật.
+ Trả lời :
? �Ỉt m�t tr�n ���ng truyỊn cđa tia l�, ta quan s�t th�y �nh c�ng chiỊu, lín h�n v�t. �� l� �nh �o v� kh�ng h�ng ��ỵc tr�n m�n.
2. Hãy ghi các nhận xét ở trên vào bảng 1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Một điểm sáng nằm ngay trên trục chính, ở rất xa thấu kính, cho ảnh tại tiêu điểm của thấu kính. Chùm tia sáng phát ra từ điểm sáng này chiếu tới mặt thấu kính được coi là chùm sáng song song với trục chính của thấu kính.
Vật đặt vuông góc với trục chính của thấu kính cho ảnh cũng vuông góc với trục chính.
GHI NHỚ
- Vaät ñaët ngoaøi tieâu cöï cho aûnh thaät, ngöôïc chieàu vôùi vaät. Khi ñaët vaät ôû raát xa thaáu kính thì cho aûnh thaät coù vò trí caùch thaáu kính moät khoaûng baèng tieâu cöï.
- Vaät ñaët trong tieâu cöï cho aûnh aûo, lôùn hôn vaät vaø cuøng chieàu vôùi vaät.
- Câu hỏi đầu bài :
Một thấu kính hội tụ được đặt sát vào mặt trang sách ( hình 43.1 ). Hãy quan sát hình ảnh dòng chữ qua thấu kính. Hình ảnh dòng chữ thay đổi như thế nào khi từ từ dịch chuyển thấu kính ra xa trang sách ?

+ Trả lời :
? Từ từ dịch chuyển thấu kính hội tụ ra xa trang sách, ảnh của dòng chữ quan sát qua thấu kính cùng chiều và to hơn dòng chữ khi quan sát trực tiếp. Đó là ảnh ảo của dòng chữ tạo bởi thấu kính hội tụ khi dòng chữ nằm trong tiêu cự của thấu kính.

 Tôùi moät vò trí naøo ñoù ta laïi nhìn thaáy aûnh cuûa doøng chöõ ngöôïc chieàu vôùi vaät. Ñoù laø aûnh thaät cuûa doøng chöõ taïo bôûi thaáu kính hoäi tuï, khi doøng chöõ ngoaøi khoaûng tieâu cöï cuûa thaáu kính, vaø aûnh thaät ñoù naèm tröôùc maét.