Bài 43. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ

CHàO MừNG CáC THầY CÔ GIáO Về Dự GIờ
MÔN VậT Lí 9
Giáo viên: Đỗ Khắc Cường
Phũng GD - DT Thanh Liờm
Tru?ng THCS Thanh Luu
Kiểm tra bài cũ
Hãy nêu cách nhận biết thấu kính hội tụ?
Từ điểm sáng S hãy nêu đường truyền của ba tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ?
Trả lời:
Thấu kính hội tụ có:
Đường truyền của ba tia sáng đặc biệt từ S qua thấu kính hội tụ:
F
F’
Đặt vấn đề
Một thấu kính hội tụ được đặt sát vào mặt trang sách. Khi từ từ dịch chuyển thấu kính hội tụ ra xa, kích thước dòng chữ thay đổi như thế nào? Vì sao vậy?
Ảnh của một vật tạo bởi
THẤU KÍNH HỘI TỤ
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1. Thí nghiệm:
* Mục đích: Quan sát ảnh của
một vật tạo bởi thấu kính hội tụ.
* Dụng cụ:
+ Một thấu kính hội tụ có f = 12cm.
+ Một giá quang học.
+ Một màn hứng ảnh.
+ Một cây nến và một bật lửa.
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1.Thí nghiệm:
Tiết 47 –- Bài 43
* Tiến hành thí nghiệm:
B1: Cả vật và màn đều được đặt vuông góc với trục chính của thấu kính hội tụ có f = 12 cm
B2: Đặt vật ở các vị trí khác nhau,di chuyển màn  quan sát ảnh rõ nét trên màn.
Ảnh của một vật tạo bởi
THẤU KÍNH HỘI TỤ
Tiết 47 –- Bài 43
* Tiến hành thí nghiệm trả lời C1;C2;C3 ghi các nhận xét vào bảng 1.
* Tiến hành thí nghiệm:
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1.Thí nghiệm:
a. Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:
b.Đặt vật trong khoảng tiêu cự:
C1. Đặt vật ở xa thấu kính và màn ở sát thấu kính. Từ từ dịch chuyển màn ra xa thấu kính cho đến khi xuất hiện ảnh rõ nét của vật ở trên màn, đó là ảnh thật.Cho biết : Ảnh thật cùng chiều hay ngược chiều so với vật ?
C2. Dịch vật vào gấn thấu kính hơn. Tiến hành thí nghiệm như trên, có thu được ảnh của vật trên màn nữa không ? Cho biết : Ảnh thật hay ảnh ảo ?Ảnh cùng chiều hay ngược chiều so với vật ?
C3. Hãy chứng tỏ không hứng được ảnh của vật ở trên màn. Hãy quan sát ảnh của vật qua thấu kính Cho biết : Ảnh thật hay ảnh ảo ?Ảnh cùng chiều hay ngược chiều , lớn hơn hay nhỏ hơn vật ?
Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự:
? Ảnh thật ngược chiều với vật, nằm tại tiêu điểm thấu kính
F
?
F
?
f
f
Vật đặt ở rất xa thấu kính:
d > 2f
C2)
-?Ảnh thật, ngược chiều với vật, nhỏ hơn vật
F
?
F
?
0
?Vật đặt cách thấu kính 1 khoảng d > 2f:
C2)
- ? Ảnh thật, ngược chiều với vật lớn hơn vật
F
?
F
?
f
d
?Dịch chuyển vật lại gần thấu kính cách TK 1 khoảng d: f< d< 2f
C3)
b) Đặt vật trong khoảng tiêu cự:
Dịch chuyển vật lại gần thấu kính cách thấu kính 1 khoảng d: d< f
- ? Ảnh không hứng được trên màn, ảnh này là ảnh ảo , c�ng chi?u, l?n hon v?t
F
?
f
d
F
?
2) GHI CÁC NHẬN XÉT Ở TRÊN VÀO BẢNG 1:
Vật ở rất xa
Ảnh thật
Ngược chiều
Nhỏ hơn vật
Ảnh thật
Ngược chiều
Nhỏ hơn vật
Ảnh thật
Ngược chiều
Lớn hơn vật
Ảnh ảo
Cùng chiều
Lớn hơn vật
d> 2f
fdCh� �:
?Một điểm sáng nằm ngay trên trục chính, ở rất xa thấu kính, cho ảnh tại tiêu điểm của thấu kính
?Vật vuông góc trục chính của thấu kính cho ảnh cũng vuông góc với trục chính
II. Cách dựng ảnh:
Dựng ảnh của điểm sáng S nằm ngoài trục chính có d > f
* S’ là ảnh của S qua thấu kính hội tụ.
* Cách dựng:
+ Vẽ 2 tia tới đặc biệt
Dựng 2 tia ló tương ứng.
Giao điểm của 2 tia ló là ảnh của điểm sáng
Ảnh của một vật tạo bởi
THẤU KÍNH HỘI TỤ
Tiết 47 –- Bài 43
I. Đặc điểm của ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ:
1.Thí nghiệm:
b.Đặt vật trong khoảng tiêu cự:
II. Cách dựng ảnh:
1. Dựng ảnh của điểm sáng S nằm ngoài trục chính có d > f
a. Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự:
2.Kết luận: (SGK)
S’
* Quan sát chùm sáng từ S phát ra.
S
LƯU Ý : Giao điểm của 2 trong 3 tia ló là ảnh của s qua tkht
Do đó chúng ta chỉ cần vẽ 2 tia là đủ
DỰNG ẢNH CỦA ĐIỂM SÁNG S TẠO BỞI TKHT
o
II. Cách dựng ảnh:
Dựng ảnh của một vật sáng AB qua thấu kính hội tụ (AB  trục chính; A  trục chính), f = 12 cm
Ảnh của một vật tạo bởi
THẤU KÍNH HỘI TỤ
Tiết 47 –- Bài 43
* Đặc điểm ảnh: + Ảnh thật
+ Ngược chiều
+ Nhỏ hơn vật
* Đặc điểm ảnh: + Ảnh ảo
+ Cùng chiều
+ Lớn hơn vật
A’
B’
A’
B’
Cách dựng : + Dựng ảnh của điểm B.
+ Từ B’ dựng B’A’  trục chính
0
0
F
F’
III) VẬN DỤNG:
AB = h = 1cm
OA = d = 36cm
OF=OF’= f = 12cm
A’B’ = h’=? cm
C6.
Mà OI = AB
(1)
A’O = 18cm , A’B’ = h’ = 0,5cm
AB = h = 1cm
OA = d = 8cm
OF=OF’= f = 12cm
A’B’ = h’=? cm
Mà OI = AB
A’O = 24cm , A’B’ = h’ = 3cm
B’
A’
B
I
C6.
C7)
Khi dịch chuyển thấu kính từ từ ra xa trang sách,ảnh của dòng chữ quan sát qua thấu kính cùng chiều va �to hơn dòng chữ thật trên trang sách. Đó là ảnh ảo tạo bởi TKHT
Khi dịch chuyển thấu kính ra xa một khoảng cách nhất định nào đó, ta nhìn thấy ảnh của dòng chữ ngược chiều với vật Đó là ảnh thật của dòng chữ tạo bởi TKHT
Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi
THẤU KÍNH HỘI TỤ
Đặt vật ngoài khoảng
tiêu cự (d > f)
Đặt vật trong khoảng
tiêu cự (d < f)
Vật ở rất
xa thấu kính
d > 2f
d < 2f
ảnh nhỏ hơn vật có vị trí d’ = f
ảnh nhỏ hơn vật
ảnh to hơn vật
Ảnh thật ngược chiều so với vật
* Ảnh ảo
* Cùng chiều
* Lớn hơn vật
Ảnh của một vật tạo bởi
THẤU KÍNH HỘI TỤ
Tiết 47 –- Bài 43
Cách dựng ảnh
Dựng ảnh của một điểm sáng (ngoài trục chính d > f)
Dựng ảnh của một vật sáng AB + A  trục chính
+ AB  trục chính
+ Vẽ 2 tia tới đặc biệt
dựng 2 tia ló tương ứng
giao điểm của 2 tia ló là ảnh của điểm sáng.
+ Dựng ảnh của điểm B.
+ Từ B’ dựng B’A’  trục chính
Ảnh của một vật tạo bởi
THẤU KÍNH HỘI TỤ
Tiết 47 –- Bài 43
* Học thuộc lòng phần ghi nhớ (SGK)
* Làm bài tập 43.4  43.6 (SBT)
* Bài tập thêm:
Ảnh của một vật tạo bởi
THẤU KÍNH HỘI TỤ
Tiết 47 –- Bài 43
Cảm ơn quý thầy cô cùng các em học sinh