Bài 43. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ

V
Ậ
T
L
Ý
9
TRƯỜNG THCS CÁT HANH
TRƯỜNG THCS CÁT HANH
PHÒNG GD HUYỆN PHÙ CÁT * TRƯỜNG THCS CÁT HANH *
GD
PHÙ CÁT
* NIÊN KHOÁ 2009-2010*
Chúc các em học tập tốt
BÀI GIẢNG
Chúc các em học tập tốt
Câu 1) Cách nhận biết một thấu kính hội tụ?
Câu 2) Trình bày đường truyền 3 tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ?
TRẢ LỜI
Câu 1) TKHT có phần rìa mỏng hơn phần giữa, chùm tia tới song song trục chính thì chùm tia ló hội tụ tại tiêu điểm của thấu kính
Câu 2)
- Tia tới qua quang tâm thì tia ló truyền thẳng
_ Tia tới song song trục chính thì tia ló qua tiêu điểm
_ Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song trục chính
F
F`
F`
F
F
F`
Các tia sáng đặc biệt truyền qua thấu kính hội tụ
Tia tới song song với trục chính , tia ló truyền qua tiêu điểm
Tia tới truyền qua tiêu điểm , tia ló song song với trục chính
Tia tới truyền qua Quang tâm, tia ló tiếp tục truyền thẳng
THÍ NGHIỆM MÔ PHỎNG
Chuựng ta ủaừ bieỏt roừ baỷn chaỏt cuỷa moọt thaỏu kớnh hoọi tuù vaứ bieỏt ủửụùc caực ủửụứng truye�n cuỷa caực tia saựng ủaởt bieọt ủi qua thaỏu kớnh hoọi tuù . Vaứ baứi hoõm nay chuựng ta seừ tỡm hieồu m?t s? ?ng d?ng c?a sửù taùo aỷnh qua thaỏu kớnh trong cuoọc soỏng :
MỘT SỐ HÌNH ẢNH ỨNG DỤNG CÁCH TẠO ẢNH CỦA VẬT QUA THẤU KÍNH HỘI TỤ
ĐẶT VẤN ĐỀ
MẮT LÃO
MẮT CẬN
MÁY ẢNH
MẮT
Hãy làm thí nghiệm và hoàn thành 3 câu C1,C2,C3 vào bảng 1 SGK cho 3 trường hợp :
a)Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự.
+Đặt vật rất xa thấu kính
+Dịch vật vào gần TK hơn
b)Đặt vật trong khoảng tiêu cự.
TKHT-ẢNH CỦA VẬT TẠO BỠI TK HT
Tiết 47
1/ Thí nghiệm: Quan sát ảnh của vật tạo bỡi TKHT.Bố trí TN theo hình 43.2
I.ĐẶT ĐIỂM ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỠI TKHT
HẾT GIỜ
* Tiến hành TN theo tổ ( 5 phút )
* Tiến hành TN theo tổ ( 5 phút )
Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự:
-Ảnh thật hay ảnh ảo? Cùng chiều hay ngược chiều với vật?
? A�nh thật ngược chiều với vật,nằm tại tiêu điểm thấu kính
F
?
F
?
f
f
Vật đặt ở rất xa thấu kính:
Bộ thí nghiệm ảo minh hoạ cho 4 trường hợp
d > 2f
C1)
-?Ảnh thật, ngược chiều với vật, nhỏ hơn vật
F
?
F
?
0
?Vật đặt cách thấu kính 1 khoảng d > 2f:
Bộ thí nghiệm ảo minh hoạ cho 4 trường hợp
C2)
- ?A�nh thật, ngược chiều với vật lớn hơn vật
F
?
F
?
f
d
?Dịch chuyển vật lại gần thấu kính cách TK 1 khoảng d: f< d< 2f
Bộ thí nghiệm ảo minh hoạ cho 4 trường hợp
C3)
b) Đặt vật trong khoảng tiêu cự:Dịch chuyển vật lại gần thấu kính cách thấu kính 1 khoảng d: d< f
- ?A�nh không hứng được trên màn, ảnh này là ảnh ảo
F
?
f
d
F
?
Bộ thí nghiệm ảo minh hoạ cho 4 trường hợp
d = 2f
C1)
-?Ảnh thật, ngược chiều với vật, l?n b?ng vật
F
?
F
?
0
?Vật đặt cách thấu kính 1 khoảng d = 2f:
Bộ thí nghiệm ảo minh hoạ cho 4 trường hợp
? B?NG I
Tiết 47
I.ĐẶT ĐIỂM ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỠI TKHT
1. Thí nghi?m
Cùng chiều
Ngược chiều
Ngược chiều
Ngược chiều
Lớn hơn
Lớn hơn
Nhỏ hơn
Nhỏ hơn
Thật
Thật
Thật
Ảo
TKHT-ẢNH CỦA VẬT TẠO BỠI TK HT
CHÚ Ý:
?Một điểm sáng nằm ngay trên trục chính, ở rất xa thấu kính, cho ảnh tại tiêu điểm của thấu kính
?Vật vuông góc trục chính của thấu kính cho ảnh cũng vuông góc với trục chính
1/Dựng ảnh của 1 điểm sáng tạo bởi thấu kính hội tụ
?
?
F
F/
S
?
?
S/
?Từ S dựng 2 trong 3 tia đặc biệt đến TK, giao điểm 2 tia ló S/ là ảnh của S
C4)
Tiết 47
I.ĐẶT ĐIỂM ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỠI TKHT
II.CÁCH DỰNG ẢNH
TKHT-ẢNH CỦA VẬT TẠO BỠI TK HT
a) Trường hợp 1: d > f ,vật nằm ngoài khoảng tiêu cự (d = OA , f = OF )
?
?
F
F/
O
A
B
B/
A/
Khi d = 36cm > f = 12cm? ảnh A/B/ là ảnh thật, ngược chiều, ảnh nhỏ hơn vật .
Nhận xét tính chất ảnh, độ lớn và chiều so với vật AB?
? Dựng ảnh B/ của B rồi hạ đường vuông góc với trục chính tại A/ , A /B/ là ảnh tạo bởi vật AB
C5 )
Tiết 47
I.ĐẶT ĐIỂM ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỠI TKHT
II.CÁCH DỰNG ẢNH : 2/Dựng ảnh của vật sáng AB
TKHT-ẢNH CỦA VẬT TẠO BỠI TK HT
b) Trường hợp 2: d< f ( Vật đặt trong khoảng tiêu cự)
?
?
F
F/
O
A
B
B/
A/
Nhận xét tính chất ảnh, chiều, độ lớn, so với vật AB?
?Ảnh A/B/ là ảnh ảo, cùng chiều với vật và lớn hơn vật.
Tiết 47
I.ĐẶT ĐIỂM ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỠI TKHT
II.CÁCH DỰNG ẢNH : 2/Dựng ảnh của vật sáng AB
TKHT-ẢNH CỦA VẬT TẠO BỠI TK HT
a) Trường hợp 1: d > f (d = OA , f = OF )
?
?
F
F/
O
A
B
B/
A/
Gọi OA = d, OA/ = d/ ,OF = OF/ = f Dùng các tam giác đồng dạng AOB và A/OB/, IOF/ và B/A/F/. Ta chứng minh được công thức:
(1)
(2)
Từ (1) ?A/B/= AB.d//d
=1. 18/ 36= 0,5 cm
Từ (2) ?d/ = df / d-f
= 36.12/ 36-12 = 18cm
III. VẬN DỤNG: C6
TKHT-ẢNH CỦA VẬT TẠO BỠI TK HT
b) Trường hợp 2: d< f
?
?
F
F/
O
A
B
B/
A/
I
Dùng các tam giác đồng dạng ta cũng chứng minh được các công thức:
(1)
(2)
Từ(2) ?d/= df / f - d
= 8.12/ 12- 8= 24cm
Từ (1) ?A/B/ =AB.d//d
= 1.24 / 8 = 3cm.
III. VẬN DỤNG: C6
C7)
Khi dịch chuyển thấu kính từ từ ra xa trang sách,ảnh của dòng chữ quan sát qua thấu kính cùng chiều và to hơn dòng chữ thật trên trang sách. Đó là ảnh ảo tạo bởi TKHT.
Khi dịch chuyển thấu kính ra xa một khoảng cách nhất định nào đó, ta nhìn thấy ảnh của dòng chữ ngược chiều với vật Đó là ảnh thật của dòng chữ tạo bởi TKHT.
Qua bài tập trên ta nhận xét tính chất ảnh của TKHT:
?A�nh thật luôn ngược chiều với vật.
?A�nh ảo luôn cùng chiều với vật và lớn hơn vật
III. VẬN DỤNG:
?Theo dõi minh hoạ cách dựng ảnh của điểm và vật trước thấu kính hội tụ qua các trang sau :
F
F`
A
A’
F
F`
A
A’
B
B’
Dựng ảnh của vật qua thấu kính hội tụ
Dựng ảnh của một điểm
Dựng ảnh của một Vật

F
F`
A
B
A’
B’

F
F`
A
B
B’
A’

F
F`
A
B
CÂU 4
Ảnh ảo TKHT có
tính chất gì?
A) Cùng chiều,lớn hơn vật
B) Cùng chiều, nhỏ hơn vật
C) Ngược chiều,lớn hơn vật
D) Ngược chiều ,nhỏ hơn vật
CÂU 2
TKHT cho ảnh thât
nhỏ hơn vât khi:
A) d > f
B) 2 f < d
C) d < f
D) fCÂU 3

Khi nào thấu kính HT
cho ảnh ảo?
A) d > f
B) f< d <2 f
C) d < f
D) d > 2f
CÂU 1
Khi nào thấu kính HT
cho ảnh thật?
A) Vật nằm trong khoảng tiêu cự TK
B) Vật đặt vuông góc truc chính
C) Vật đặt rất gần thấu kính
D) Vật nằm ngoài khoảng tiêu cự TK
TRẮC NGHIỆM
? CÂU HỎI:
1) Khi nào TKHT cho ảnh thật, ảnh ảo?
2) Tính chất ảnh của thấu kính hội tụ?
? DẶN DÒ:
1- Đọc phần có thể em chưa biết
2- Làm bài tập sách bài tập bài 43.
3- Chứng minh các công thức (1) (2) về thấu kính hội tụ.
Các em hãy cố gắng học tốt
TRƯỜNG THCS CÁT HANH
TRƯỜNG THCS CÁT HANH
Hãy hít sâu vào khi mình bực bội.
Khi chú ý đến hơi thở
thì nỗi bức tức đã vơi đi một nửa rồi.